Në Uashington, Joe Biden po dëgjon sinjalet e luftës që kumbojnë në kufirin me Ukrainën. Vitin e kaluar, Vladimir Putin bëri një deklaratë në Moskë, në të cilën ai theksoi se reagimi i Rusisë do të ishte asimetrik, i shpejtë dhe i ashpër nëse kërcënoheshin interesat themelore të sigurisë së vendit.
Në Kiev, ata po shikojnë me ankth mbledhjen e trupave të shumta ruse në kufi. Pajisjet e NATO-s po transportohen me urgjencë në Ukrainë. Në të njëjtën kohë shërbimet sekrete dhe satelitët spiunë po punojnë me ethe. Në mes të trazirave, diplomatët vrapojnë për t’u larguar nga Kievi.
Megjithatë, të gjitha mundësitë rrëqethëse janë të hapura. Rusia dhe Ukraina nuk kanë qenë kurrë të izoluara. Kontradiktat, tensionet dhe krizat mes tyre janë të thella, megjithëse kanë rrënjë të përbashkëta që datojnë që nga Mesjeta.
Putini shkel mbi këtë gjurmë historike shekullore të bashkëjetesës së dy grupeve etnike kur i referohet me këmbëngulje të dy vendeve, duke i përshkruar ato si “një popull”. E vërteta është ndryshe. Rrugët e të dy vendeve janë prej vitesh të ndara, me gjuhët e tyre, identitetet kombëtare dhe vlerat kulturore të lidhura ngushtë, por gjithsesi mjaft të ndara. Ndonjëherë popujt e tyre plotësoheshin dhe ndërvareshin, por mbetën të kundërta si e zeza dhe e bardha.
Ngjarjet e fundit të Krishtlindjeve në Moskë dhe Kiev kanë treguar qartë rrugët gjeografike, estetike dhe kulturore që të dy vendet kanë zgjedhur të ndjekin. Në kryeqytetin e Ukrainës disa kisha ortodokse mirëpritën besimtarët më 25 dhjetor në vend të festimit zyrtar të Krishtlindjeve më 7 janar, sipas kalendarit të vjetër Julian.
Për më tepër, 25 dhjetori është caktuar një festë zyrtare në Ukrainë që nga viti 2017 me vendim të qeverisë. Shtëpitë që banorët i zbukuronin me diduk tradicionale, një tufë e lidhur me grurë që simbolizon bashkimin e një familjeje, tani janë zbukuruar me bredha natyrale ose plastike.
Prej vitesh atmosfera festive është shoqëruar me këngën e Mariah Carey-t. Pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, të dy kombet janë larguar edhe më tej duke ndjekur orbita divergjente. Është e qartë se globalizimi nuk njeh kufij në pasurimin kulturor, por nga republikat e vjetra sovjetike të Evropës Lindore, Ukraina duket se po udhëheq rrugën në koordinimin dhe integrimin e saj në traditat perëndimore.
850 km më në veri, në kryeqytetin rus në brigjet e Moskës, atmosfera festive nuk ka asgjë për të pasur zili në dekorimin dhe konsumimin e qyteteve evropiane dhe të Amerikës së Veriut. Pema e Krishtlindjes kudo nëpër rrugë të zbukuruara me fenerë shumëngjyrësh dhe LED vezullues, por Kisha Ortodokse Ruse nuk bën lëshime. Ajo feston në mënyrë rigoroze Krishtlindjet më 7 janar, ndërsa festat fillojnë në vend në Vitin e Ri.
Dhe sigurisht që festojnë duke pirë shumë shampanjë dhe vodka, por nuk neglizhojnë të provojnë pijen tradicionale të Krishtlindjes nga erëzat dhe mjalti. Është e qartë se dallimet në ngjarjet festive nuk i bëjnë të dallohen qartë dy atdhe fqinjë që dikur i përkisnin të njëjtit vend. Detajet e vogla, pothuajse të prekshme, megjithatë, i bëjnë ato të veçanta tani. Ukraina ka lëvizur me shpejtësi drejt Perëndimit për një dekadë. Përkundrazi, Rusia po zbulon madhështinë e saj përmes vlerave të saj tradicionale, të cilat dëshiron t’i ruajë me çdo mjet nga çdo intrigë.
Pas shpërbërjes së ish-Bashkimit Sovjetik, të dy kombet janë larguar edhe më tej pas orbitave divergjente. Në vitet e hershme post-sovjetike, Kremlini besonte se pavarësisht nga një divorc transnacional, furnizimet e lira të gazit do ta mbanin Ukrainën në një situatë tragjike ekonomike, me një krizë të identitetit kombëtar dhe paqëndrueshmëri politike në sferën e saj të ndikimit. Perëndimi nuk kishte treguar asnjë synim për ta integruar atë në zonën e tij, pasi e dinte që Ukraina ishte thellësia gjeostrategjike e Rusisë edhe para kohës së perandorisë cariste.
Me kalimin e kohës, ndryshoi në mënyrë dramatike. Zgjedhjet, presidentët properëndimorë dhe prorusë anuluan planin e Bushit për integrimin e vendit në NATO dhe ngrinë marrëveshjen e asocimit të vendit me BE. Episodet ndoqën njëri-tjetrin në një stuhi. Demonstratat gjigante pro-evropiane, “Revolucioni Portokalli”, detyrimet ekonomike me embargo ndaj produkteve të Ukrainës dhe ndërprerje autoritare e furnizimeve me gaz nga Rusia, etj.
Gjithçka ishte një skenë e urrejtjes reciproke. Sjellja mizore dhe mashtruese e Moskës, e cila rrezikoi pamëshirshëm mbijetesën e qytetarëve ukrainas, ndezi dyshimin e ndërsjellë “para përmbytjes” dhe neverinë e modës së vjetër midis dy vendeve.
Përshkallëzimi aktual i konfliktit të tyre është rezultat i një lufte të pashpallur që përmblidhet në hezitimin e Moskës “perandorake” për të pranuar pavarësinë dhe ikjen e Kievit “perëndimor” nga sfera e tij e influencës. Shkurtimisht, Rusia kërkon në mënyrë provokative kthimin e menjëhershëm të Ukrainës në krahun e saj të mëparshëm. Dhe sa më shumë që ky i fundit i shtrin këmbët, aq më shumë “ariu rus” gjëmon kërcënues.
Zjarret përvëluese të armiqësisë hapën portat e ferrit të keqdashjes dhe inatit. Aneksimi, në mars 2014, i Krimesë, me shumicën ruse të banorëve. Më shumë se 14,000 njerëz janë vrarë në gati tetë vjet luftime të pamëshirshme në këtë zonë lufte “të ngrirë”. Të dy palët përballen me njëra-tjetrën përgjatë një “kufiri” fiks prej 425 km.
Vladimir Putin e përçmoi, si një kukull të Perëndimit, homologun e tij 43-vjeçar ukrainas Volodymyr Zelensky, një komedian me profesion, i cili u bë i njohur në vendlindjen e tij në vitin 2015 falë serialit televiziv “Shërbëtori i Popullit”.
Është e qartë, megjithatë, diplomacia nuk është e mjaftueshme. Partnerët e SHBA në shtetet baltike, Estonia, Letonia, Lituani, por edhe Britania kanw dërguar raketa të prodhuara nga SHBA dhe pajisje të tjera ushtarake për Ukrainën për të forcuar mbrojtjen e saj.
Më shumë se 100,000 trupa ruse janë duke pritur gati për ta pushtuar – Perëndimi po transporton urgjentisht pajisjet e NATO-s në Kiev, spiunët dhe satelitët po punojnë me ethe, diplomacia nuk lë shpresë dhe të gjithë kanë frikë nga një luftë katastrofike.
Hera e fundit që të dyja palët u takuan ishte në dhjetor 2019 në Paris, kur pas ndërmjetësimit gjerman dhe francez u ulën në të njëjtën tryezë në 70-vjetorin e festimeve të Ditës së Zbarkimit të Aleatëve në Normandi. Megjithatë, që atëherë, Putini ka miratuar një strategji kokëfortë, siç është supremacia arrogante cariste ndaj presidentit ukrainas./ Abcnews.al
