Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al
Fillimisht klima. Më pas, murtaja. Karriera e Bill Gates nga sipërmarrës dhe filantrop në autor po ecën në hapat e duhur. Ka kaluar pak më shumë se një vit që kur ai botoi librin: “Si të shmangni një fatkeqësi klimatike”.
Ndërsa tani ai ka botuar një tjetër libër se si mund të parandalojmë pandeminë e ardhshme.
Të dy librat marrin në konsideratë ato që mund të përshkruhen si fatkeqësi natyrore të krijuara nga njeriu. Disa fatkeqësi – uragane, tërmete, cunami janë thjesht natyrore. Gjëja më e mirë që njerëzit mund të bëjnë kur shqyrtojmë këto problematika është t’i parashikojnë ato përmes sistemeve të paralajmërimit apo kodeve të planifikimit.
Të tjerat, si lufta, kanë shkaqe njerëzore. Ato ndonjëherë mund të kenë një shkaktar natyror, siç janë thatësirat që detyrojnë popullat të zhvendosen. Por qeniet njerëzore janë ato që shkaktojnë dëmin.
Ndryshimet klimatike dhe epidemitë shkaktohen nga njerëzit që ndërveprojnë me natyrën. Sipas Larry Brilliant, një nga epidemiologët që ndihmoi në eleminimin e lisë, “Shpërthimet janë të pashmangshme [pjesa e natyrës së ekuacionit] por pandemitë janë pjesë e njerëzimit.” Dhe kjo ofron një hap më shumq për qasjen tekno-optimiste që preferon Gates.
Sida ka shkaktuar 36 milionë viktima, shumica prej tyre në vitin 1981. Megjithatë, analizat e mëvonshme kanë treguar se ajo ishte përhapur në Afrikë për dekada të tëra. Një sistem më i mirë i paralajmërimit të hershëm mund ta kishte parandaluar përhapjen e sëmundjes.
Megjithatë, infeksionet seksualisht të transmetueshme përhapen më ngadalë. Ato në ajër përhapën më shpejt—veçanërisht në një epokë të udhëtimeve masive ndërkombëtare. Zbulimi i hershëm është jetik dhe është pika e parë në listën e gjërave që Gates kërkon të arrijë, raporton abcnews.al
Të tjerat përfshijnë ndihmën e njerëzve për të mbrojtur veten; gjetja e trajtimeve të reja dhe zhvillimi i vaksinave. Ashtu si forcat ushtarake stërvitin dhe ekipet e reagimit ndaj tërmeteve, po ashtu nevojitet një ekip për të luftuar pandemitë.
Por cilët duhet të jenë ata `njerëz?
Ky është thelbi i librit. Forcat e armatosura dhe ekipet e mbrojtjes civile kanë përgjegjësi kombëtare. Por patogjenët nuk njohin kufij dhe qeveritë, në çdo rast, janë çuditërisht të painteresuara për planifikimin e emergjencës për sëmundje të reja.
Ndërsa Covid-19 është ende në mendjet e njerëzve, Gates po shqyrton një mundësi për ta korrigjuar këtë. Ai sugjeron krijimin e një “brigade zjarrfikëse” globale prej 3,000 ekspertësh në botë, që variojnë nga epidemiologjia dhe gjenetika, përmes zhvillimit të ilaçeve dhe vaksinave dhe modelimit kompjuterik e deri te diplomacia.
Gates propozon paraprakisht që ai të quhet germ (Përgjigja dhe Mobilizimi i Epidemisë Globale). Sipas tij, germ do të kushtonte rreth 1 miliard dollarë në vit. Stafi i saj do të punësohej në forcimin e infrastrukturës antipandemike në botë – këtu do të përfshihej diplomacia , duke nxitur qeveritë të investonin për zbulimin dhe monitorimin shpërthimeve të mundshme.
Nga ana teknologjike, lista e tij përfshin hartimin dhe miratimin e protokolleve për testimin e shpejtë masiv të ilaçeve që mund të funksionojnë kundër një patogjeni të veçantë në rast të një shpërthimi. Gates gjithashtu dëshiron të përmirësojë prodhimin dhe shpërndarjen e vaksinave, dhe për të përmirësuar vetë vaksinat, veçanërisht.
Shumica e vaksinave ekzistuese janë të ndjeshme ndaj temperaturës dhe duhet të ruhen në frigorifer. Gates rekomandon kërkime për zhvillimin e vaksinave tolerante ndaj nxehtësisë. Për patogjenët që përhapen në ajër, ai favorizon një qasje më të avancuar për parandalimin: spraj nga hundët.
Dhe ai parashikon doza të reja, me spektër të gjerë kundër viruseve të reja, siç është gripi. Ai madje sugjeron se vaksina të tilla universale jo vetëm që mund të parandalojnë sëmundjet e së ardhmes, por edhe të asgjësojnë ato të së tashmes.
Me fjalë të tjera, gripi nuk do të ekzistojë më.
Kjo tingëllon mjaft optimiste, veçanërisht duke pasur parasysh vështirësinë e eliminimit të viruseve, diçka që është arritur vetëm për linë dhe për një sëmundje të bagëtive të quajtur murtaja e kafshëve, por nuk ka ndodhur me poliomielitin, i cili ende vazhdon të ekzistojë në disa vende. pavarësisht një fushate prej dekadash për ta eleminuar.
Por, siç shprehet Arthur C. Clarke: “Mënyra e vetme për të zbuluar kufijtë e së mundshmes është të bësh të pamundurën”.
Mbetet për t’u parë nëse diçka si germ do të realizohet ndonjëherë ndërsa vëmendja e botës po zhvendoset nga kriza e Covid-19 në luftën në Ukrainë. Por nëse ky libër stimulon qoftë edhe një përpjekje të vogël për atë që synon Gates, kjo do t’i shërbëjë pozitivisht qëllimit të tij.
/abcnews.al
