Spanja bëhet këtë javë vendi i parë evropian që raporton një milion raste me koronavirus që nga fillimi i pandemisë.
Pavarësisht se imponoi njërin nga bllokimet më të rrepta në botë, ekspertët thonë se Spanja ka arritur këtë moment të zymtë historik sepse pandemia ka nxjerrë në pah një sërë të metash të thella në sistemin e saj shëndetësor dhe në modelin e qeverisjes.
Në fillim të javës, numri i rasteve të raportuara me COVID-19 arriti në 974,449 në të gjithë vendin dhe shifra pritet të kapë shifrën një milion deri në fundjavë.
Rreth gjashtë milionë spanjollë – rreth 13% e popullsisë prej 47 milionë banorësh – tani jetojnë nën një lloj kufizimi në përpjekje për të frenuar një valë të dytë.
Pavarësisht kësaj, ministri i shëndetësisë i Spanjës, Salvador Illa, tha se qeveria po sheh mundësinë e vendosjen së një ore policore në Madrid, rajoni me numrin më të lartë të rasteve në vend, për të frenuar numrin e infektimeve në rritje.
Ekspertët e shëndetit e vënë theksin te mënyra se si Spanja hoqi qysh në qershor, pra tepër herët, kufizimet e forta, nën presionin e qeverive të djathta rajonale, miqësore ndaj biznesit.
Faktorë të tjerë të përmendur ishin mungesa e mekanizmave të gjurmimit, mosmarrja e masave për të garantuar se popullsia migrante nuk do ta përhapte sëmundjen gjatë lëvizjes nga një provincë në tjetrën për mbledhjen e frutave. Ndërkohë, spanjollët, të cilët nga natyra janë njerëz mjaft të shoqërueshëm dhe të dhënë pas festave, menduan se kërcënimi kishte marrë fund kur gjendja e emergjencës përfundoi.
Megjithatë, analistët thonë se ka patur edhe një faktor tjetër i cili ka qenë thelbësor: Polarizimi i ashpër politik i Spanjës dhe modeli i saj i decentralizuar shtetëror.
Spanja është një nga shtetet më të decentralizuara në Evropë. Në qershor, kur u hoqën bllokimet, të 17 rajonet e saj morën përsipër administrimin e pandemisë, pasi shëndeti i popullatës normalisht është një nga përgjegjësitë e tyre.
Mirëpo shumë shpejt u ndezën tensionet midis dëshirës së kryeministrit socialist Pedro Sánchez për të kryesuar përpjekjet kundër pandemisë dhe disa rajoneve të drejtuara nga konservatorët, përparësia e të cilëve ishte mbajtja në këmbë e ekonomisë dhe shmangia e një bllokimi të dytë, pavarësisht rritjes së ritmeve të infeksionit.
Kjo arriti kulmin kur qeveria qendrore dhe qeveria rajonale e djathtë e Madridit për javë të tëra u grindën mbi mënyrën e frenimit të infeksioneve në kryeqytetin spanjoll.
Zoti Sánchez këmbëngulte që të ndiqeshin këshillat e ekspertëve të shëndetësisë, të cilët rekomanduan një bllokim të pjesshëm të të gjithë qytetit dhe tetë qyteteve periferike, ndërsa Isabel Díaz Ayuso, udhëheqësja rajonale e Madridit, e cila i përket partisë konservatore të Popullit, thoshte se masat do të shkatërronin ekonominë.
Ndërsa mosmarrëveshjet vazhdonin, ritmet e infektimeve në Madrid u rritën në mbi 730 raste për 100,000 në dy javët e mëparshme, të dytat më të larta në Evropë pas shtetit të vogël të Andorrës, sipas të dhënave të Organizatës Botërore të Shëndetësisë.
Përfundimisht, durimi i Kryeministrit Sanchez mori fund dhe qeveria vendosi një bllokim të pjesshëm. Zonja Ayuso e sfidoi këtë masë në Gjykatën Kushtetuese, ku dështoi dhe u detyrua të pranojë humbjen.
Që kur bllokimi hyri në fuqi më 9 tetor, infektimet në Madrid kanë rënë në 509 raste për 100,000, por gjithsesi përbëjnë një të tretën e të gjitha infektimeve në Spanjë.
Vendosja e orës policore në Madrid do të varet nga arritja e një marrëveshjeje me opozitën, por në mjedisin e përçarë politik të Spanjës, Partia Popullore dhe partia e së djathtës së skajshme Vox, që kontrollojnë 140 vende në parlament, ka të ngjarë ta kundërshtojë një masë të tillë.
“Kriza shëndetësore ka nxjerrë në pah dobësitë e sistemit tonë të decentralizuar,” i tha Zërit të Amerikës Lluis Orriols, profesor i politikës në Universitetin Carlos III në Madrid.
“Ka vende ku rajonet kanë një zë të fortë dhe janë më të decentralizuara. Problemi këtu është ai i përplasjes dhe se nuk ka mekanizma bashkëpunimi midis institucioneve.”
Manuel Fernández, pronar i restorantit “Braseria Los Olivos” në Malgrat de Mar, një qytet 56 kilometra në veri të Barcelonës, është gjobitur me 70,839 dollarë për refuzimin e respektimit të kufizimeve të vendosura nga autoritetet në Katalonjë, në të cilat baret dhe restorantet mund të shërbejnë vetëm për ta marrë ushqimin me vete.
Protesta e tij është një shembull i zhgënjimit në rritje ndaj një klase politike që nuk është e përqëndruar në zbatimin e masave të sakta për të luftuar COVID-19.
“Nuk janë restorantet që po e përhapin këtë sëmundje. Ne kemi respektuar të gjitha kufizimet në të kaluarën dhe do të falimentojmë. Unë nuk jam komunist, por dikush duhet të flasë për diçka: janë politikanët ata që duhet të zgjedhin përparësitë e tyre, jo të shtypin njerëzit normalë,” tha ai për Zërin e Amerikës.
Alex Arenas, ekspert për shëndetin publik në Universitetin “Rovira i Virgili” në Tarragona, pranë Barcelonës, i cili shërben si këshilltar për qeverinë rajonale katalonase, fajëson masat e Spanjës për heqjen e hershme të bllokimit, mungesën e sistemeve gjurmuese, presionin mbi sistemin e dobësuar shëndetësor dhe perceptimin e rremë se kriza u vu nën kontroll gjatë verës.
“Polarizimi politik ka qenë i tmerrshëm siç kemi parë, për shembull, midis qeverisë dhe Madridit. Këto beteja partiake përfaqësojnë një humbje të kohës së çmuar në drejtim të parashikimit dhe ndërmarrjes së veprimeve kundër pandemisë,” tha ai për VOA.
“Kjo rezulton në një mungesë besimi te publiku për masat që ne duhet të marrim”.VOA
