Askush nuk e di vërtet se çfarë e shkakton astmën. Ajo që dimë është se astma është një sëmundje kronike inflamatore e rrugëve të frymëmarrjes. Shkaqet mund të ndryshojnë nga personi në person. Megjithatë, një gjë është e sigurt: kur rrugët e frymëmarrjes bien në kontakt me një patogjen, ato inflamohen dhe mbushen me mukozë, shkruan WebMD
Sulmet e astmës
Kur pësoni një atak astme, rrugët tuaja të frymëmarrjes ngushtohen dhe keni vështirësi në frymëmarrje. Por pse ju vuani nga astma dhe shoku juaj jo? Askush nuk e di me siguri. Alergjitë luajnë një rol të rëndësishëm, ashtu si gjenetika.
Shkaktarët e astmës
Disa shkaktarët kryesore të sulmeve të astmës përfshijnë:
Alergjitë
Ushqimi dhe aditivët e ushqimit
Ushtrimet fizike
Urthi
Pirja e duhanit
Sinusiti
Ilaçet
Moti
Alergjitë mund të shkaktojnë astmë
Lidhja e alergjisë me astmën është një problem i zakonshëm. 80% e njerëzve me astmë kanë alergji ndaj elementëve në ajër, si pemët, bari dhe poleni. Alergjia ndaj pluhurit të merimangave është një tjetër shkaktar i zakonshëm i astmës. Nëse vuani nga astma që është e vështirë të kontrollohet, vizitoni një alergolog për të zbuluar nga çfarë keni alergji. Trajtimi i alergjive tuaja me ilaçe dhe shmangia e tyre mund të ndihmojë në uljen e gjasave për një sulm të rëndë astme.
Ushqimi dhe aditivët e ushqimit shkaktojnë astmë
Alergjitë ushqimore mund të shkaktojnë reaksione të lehta deri të rënda për jetën. Nëse vuani nga alergjitë ushqimore, astma mund të jetë pjesë e një reaksioni të rëndë, kërcënues për jetën, i quajtur anafilaksi. Ushqimet më të zakonshme që lidhen me simptomat alergjike janë:
Vezët
Qumështi i lopës
Kikirikët
Arrat
Soja
Gruri
Peshku
Karkaleca dhe butakë të tjerë
Sallatat
Frutat e freskëta
Konservuesit e ushqimit mund të shkaktojnë astmë të fshehtë veçanërisht aditivët e sulfitit, si bisulfiti i natriumit, bisulfiti i kaliumit , metabisulfiti i natriumit, metabisulfiti i kaliumit dhe sulfiti i natriumit, të cilat përdoren zakonisht në përpunimin ose përgatitjen e ushqimit.
Astma e shkaktuar nga ushtrimet fizike
Për rreth 80% e njerëzve që vuajnë nga astma, ushtrimet fizike mund të shkaktojë ngushtimin e rrugëve të frymëmarrjes. Ushtrimet fizike janë shpesh shkaku kryesor i astmës. Ju mund të ndjeni shtrëngim në gjoks, kollë dhe probleme me frymëmarrjen brenda 5 deri në 15 minutat e para të një stërvitjeje aerobike.
Për shumicën e njerëzve, këto simptoma zhduken në 30 deri në 60 minutat e ardhshme të stërvitjes. Por deri në 50% mund të vuajnë nga një tjetër sulm 6 deri në 10 orë më vonë.
Urthi dhe astma
Urthi dhe astma janë të lidhura me njëra-tjetrën. Deri në 89% e njerëzve me astmë vuajnë gjithashtu nga urthi. Zakonisht ndodh natën kur jeni shtrirë. Normalisht, një valvul parandalon që acidet e stomakut të kalojnë në ezofag (ushqimi i tubit zvogëlohet kur hani). Kur vuani nga urthi, kjo valvul nuk funksionon siç duhet. Acidet e stomakut tuaj kthehen në ezofag. Nëse acidet prekin fytin ose rrugët e frymëmarrjes, inflamacioni mund të shkaktojë një atak astme.
Të dhëna që sugjerojnë refluksin si shkaktar të astmës përfshijnë fillimin e astmës në moshë madhore, pa histori familjare të astmës, asnjë histori alergjie ose bronkit, dhe vështirësi të astmës për t’u kontrolluar ose kollë gjatë momentit kur shtriheni për të fjetur.
Pirja e duhanit dhe astma
Njerëzit që pinë cigare kanë më shumë gjasa të preken nga astma. Nëse pini duhan dhe vuani nga astma, mund të përkeqësojë simptomat si kolla. Gratë që pinë duhan gjatë shtatzënisë rrisin rrezikun e problemeve të frymëmarrjes te foshnjat e tyre. Foshnjat, nënat e të cilëve pinin duhan gjatë shtatzënisë, gjithashtu kanë probleme të mushkërive . Nëse vuani nga astma dhe jeni duhanpirës, lënia e duhanit është hapi më i rëndësishëm që mund të ndërmerrni për të mbrojtur mushkëritë tuaja, raporton abcnews.al
Sinusiti dhe infeksione të tjera të rrugëve të sipërme të frymëmarrjes
Ashtu si astma shkakton inflamacion te rrugëve të frymëmarrjes, sinusiti shkakton inflamacion në membranat e mukozës. Kjo bën që membranat të prodhojnë më shumë mukozë. Nëse vuani nga astmë dhe sinuset tuaja inflamohen, mund të keni probleme me rrugët e frymëmarrjes.
Trajtimi i menjëhershëm i një infeksioni të sinusit mund të lehtësojë simptomat e astmës.
Infeksionet dhe astma
Ftohja, gripi, bronkiti dhe sinuset mund të shkaktojnë sulm astme. Këto infeksione të frymëmarrjes që shkaktojnë astmën mund të jenë virale ose bakteriale. Ata janë një shkak i zakonshëm i astmës, veçanërisht tek fëmijët nën moshën 10 vjeç. Mund të keni më shumë gjasa të vuani nga një atak deri në 2 muaj pas një infeksioni të rrugëve të sipërme të frymëmarrjes. Diku nga 20% deri në 70% e të rriturve me astmë vuajnë nga sinusi. Gjithashtu, 15% deri në 56% e njerëzve me rinitit alergjik ( ethet e barit ) ose sinusit gjithashtu kanë shenja të astmës.
Ilaçet dhe astma
Shumë njerëz me astmë janë të ndjeshëm ndaj medikamenteve të caktuara që mund të shkaktojnë një atak astme. Nëse vuani nga astma, duhet të jeni të vetëdijshëm se cilat ilaçe të tjera mund të jenë shkaktarë.
Më poshtë është një listë e medikamenteve më të zakonshme që shkaktojnë astmën ose simptoma të ngjashme.
Aspirina dhe qetësues të tjerë. Rreth 10% deri në 20% e njerëzve me astmë kanë ndjeshmëri ndaj aspirinës ose një grupi qetësuesish të quajtur ilaçe anti-inflamatore josteroidale ( NSAIDs) si ibuprofeni dhe naprokseni. Këto barna përdoren shpesh për të trajtuar dhimbjen dhe për të ulur ethet.
Sulmet e astmës të shkaktuara nga ndonjë prej këtyre ilaçeve mund të jenë të rënda dhe madje fatale. Produktet me acetaminofen përgjithësisht konsiderohen të sigurta për njerëzit që vuajnë nga astma. Për disa njerëz, ekziston një mundësi e vogël që acetaminofeni mund të shkaktojë një atak astme.
Nëse keni një ndjeshmëri ndaj aspirinës, është e rëndësishme të lexoni etiketat e të gjitha medikamenteve të përdorura për të trajtuar dhimbjen, ftohjen, kollën dhe temperaturën, raporton abcnews.al
Beta-bllokuesit. Beta-bllokuesit janë medikamente të përdorura zakonisht për trajtimin e sëmundjeve të zemrës, presionit të lartë të gjakut, dhimbjes së kokës nga migrena dhe në formën e pikave të syrit, glaukomës.
Mjeku juaj duhet të përcaktojë nevojën për këto medikamente dhe ju mund të merrni disa doza si provë për të parë nëse ato ndikojnë në astmën tuaj. Shembuj të beta-bllokuesve janë Corgard , Inderal , Normodyne , Pindolol dhe Trandate .
ACE inhibitorët. Ato përdoren për të trajtuar sëmundjet e zemrës dhe presionin e lartë të gjakut. Këto medikamente mund të shkaktojnë kollë në rreth 10% të pacientëve që i përdorin. Kjo kollë nuk është domosdoshmërish astmë. Por mund të ngatërrohet me astmën ose në rastin e rrugëve të frymëmarrjes mund të shkaktojë shtrëngim në gjoks.
Disa frenues ACE janë Accupril , Aceon , Altace , Captopril , Lotensin , Mavik , Monopril ,Prinivil , Tarka , Univasc , Vasotec dhe Zestril .
Shkaktarë të tjerë të astmës
Tymi nga pajisjet që djegin dru ose vatrat e zjarrit, erërat e forta nga parfumet, agjentët e pastrimit, të gjitha mund të shkaktojnë astmë. Po kështu edhe ndotja e ajrit, pluhuri i vendit të punës ose tymrat nga kimikatet mund të shkaktojnë astmë.
Moti. Ajri i ftohtë, ndryshimet e temperaturave dhe lagështia mund të shkaktojnë një sulm astme.
Emocione të forta. Stresi dhe astma lidhen me njëra-tjetrën. Ankthi, të qarat, të bërtiturat, stresi, zemërimi ose të qeshurat mund të shkaktojnë një atak astme.
Kur vuani nga astma, rrugët tuaja të frymëmarrjes janë problematike. Ata reagojnë ndaj një sërë faktorësh të jashtëm. Kontakti me këta faktorë është ajo që shkakton simptomat e astmës. Rrugët tuaja të frymëmarrjes inflamohen më shumë, mukoza i bllokon ato dhe simptomat tuaja përkeqësohen. Sulmi i astmës mund të fillojë menjëherë pas ekspozimit ndaj një shkaktari, disa ditë apo edhe javë më vonë.
Reagimet ndaj shkaktarëve të ndryshëm të astmës janë të ndryshme për çdo person dhe ndryshojnë nga koha në kohë, raporton abcnews.al
Kur duhet të kërkoni ndihmë
Shenjat paralajmëruese të një sulmi të mundshëm të astmës përfshijnë:
-Nevojë për më shumë ilaçe inhalatorë (siç është albuteroli).
-Kur keni kollë të vazhdueshme
– Kur mezi mbusheni me frymë
– Kur zgjoheni natën, dhe keni shtrëngim në gjoks
Në momentin që ndiheni keq, mund të përdorini ilaçin për kurimin e astmës. Nëse duket se nuk funksionon dhe ndiheni sikur ende nuk mund të merrni frymë, telefononi 911 që të merrni menjëherë trajtimin e duhur.
/abcnews.al
