Retorika e ashpër midis SHBA-së dhe Kinës mbi Tajvanin “mund të përshkallëzohet lehtësisht” dhe po vëzhgohet nga afër në kryeqytetet evropiane, sipas diplomatëve të lartë, shkruan Politico.
Tensionet po rriten midis dy superfuqive më të mëdha në botë, ndërsa Pekini shton kërcënimet e tij mbi një vizitë të mundshme të kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA-së, Nancy Pelosi në Tajvan në ditët në vijim.
Nga Brukseli në Paris, zyrtarët e BE-së kanë hezituar t’i thonë shqetësimet publikisht, edhe pse Kina po i afrohet rrezikut të një përplasjeje ushtarake me SHBA-në në prapaskenë, megjithatë, diplomatët evropianë pranojnë se ekziston një rrezik i qartë që situata mund të dalë jashtë kontrollit.
Analistët tani po u bëjnë thirrje udhëheqësve të BE-së që t’i kushtojnë vëmendje dhe të përgatiten për problematikat e ardhshme.
“Skenarët e rasteve më të këqija ndonjëherë ndodhin,” tha Boris Ruge, nënkryetar i Konferencës së Sigurisë së Mynihut, duke përmendur pushtimin rus të Ukrainës si shembull.
“Evropianët do të bënin mirë të përgatiteshin për situata të paparashikuara, duke mbështetur Tajvanin, ndërkohë që do të qëndronin në kontakt të ngushtë me Pekinin dhe duke ndihmuar në uljen e tensionit.”
Pelosi njoftoi të dielën se po merr një delegacion të Kongresit në një turne në Azi. Një ndalesë e përfolur në Tajvan, e cila ka provokuar një reagim të ashpër nga Pekini nuk u përmend në itinerarin e saj zyrtar, por mund të ndodhë.
Kina këmbëngul se një vizitë në Tajvan nga Pelosi do të ishte një shkelje e hapur e politikës “një Kinë” që rregullon statusin e territorit dhe një sinjal i mbështetjes amerikane për pavarësinë e Tajvanit.
Presidenti kinez Xi Jinping nënvizoi qëndrimin e tij javën e kaluar gjatë një telefonate të tensionuar me Joe Biden.
“Ata që luajnë me zjarrin do të vdesin prej tij,” citoi ministria e jashtme e Kinës të thoshte Xi. “Shpresohet që SHBA-të të kenë sy të qartë për këtë.” Ministria e Mbrojtjes e Kinës ka paralajmëruar se “ushtria kineze nuk do të rrijë kurrë duarkryq” nëse udhëtimi i Pelosit vazhdon.
Analistët besojnë se Xi do të dëshirojë të tregojë një qetësi të fortë ndaj çdo shenje që SHBA po lëviz për të mbështetur pavarësinë e Tajvanit, pjesërisht për shkak se ai po kërkon një mandat të tretë në detyrë që thyen normat këtë vjeshtë.
Britania e Madhe ka sugjeruar armatosjen e Tajvanit, duke paralajmëruar se Perëndimi nuk duhet të bëjë të njëjtat gabime në dështimin për të mbrojtur tajvanezët siç bëri për Ukrainën.
Ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock kohët e fundit e përshkroi “paraqitjen me vetëbesim dhe mbi të gjitha të fuqishme të Kinës” në lidhje me Tajvanin si “një sfidë globale”.
Në publik, megjithatë, shumica e kryeqyteteve të tjera evropiane kanë qenë më të kujdesshëm në komentet e tyre. Kur u pyetën për përgjigjen e kërcënuar ushtarake të Kinës ndaj një vizite të Pelosit, ministria e jashtme franceze dhe krahu i politikës së jashtme të BE-së nuk komentuan.
Një diplomat i BE-së tha se heshtja në këtë fazë është e pritshme, duke qenë se Tajvani konsiderohet kryesisht si një interes i SHBA-së, por “reagimi do të jetë i ndryshëm nëse fjalët bëhen veprim”.
I pyetur nëse tensionet ishin një shqetësim për NATO-n, një diplomat i lartë evropian tha: “Ende jo, por mund të përshkallëzohet lehtësisht”. “Rasti më i keq” do të shihte që vëmendja amerikane të largohej nga Ukraina te tensionet me Kinën mbi Tajvanin, tha diplomati i lartë.
Një diplomat i tretë i lartë evropian tha se rreziku i përleshjeve midis Uashingtonit dhe Pekinit po “vëzhgohet nga afër”.
Urmas Paet, nënkryetar i Komitetit të Punëve të Jashtme të Parlamentit Evropian, paralajmëroi se lufta në rritje në Ukrainë kishte rritur rrezikun e agresionit kinez ndaj Tajvanit “në mënyrë eksponenciale”.
“Bashkimi Evropian gjithashtu duhet të jetë në gjendje të mbajë një sy në veprimet e Kinës, përfshirë në lidhje me Tajvanin,” tha Paet. “Bashkëpunimi i plotë midis BE-së dhe SHBA-së është shumë i rëndësishëm si në aspektin e agresionit rus kundër Ukrainës, ashtu edhe në lidhje me veprimet e Kinës në fqinjësinë e saj”.
Deri relativisht kohët e fundit, Evropa kishte shmangur të fliste për Tajvaninm një ishull demokratik prej 23 milionë banorësh që Pekini pretendon se është pjesë e Kinës.
Pushtimi rus i Ukrainës i ka shtyrë politikëbërësit evropianë të mendojnë mbi pasojat e paimagjinueshme më parë të vendosjes së sanksioneve ekonomike ndaj ekonomisë së dytë më të madhe në botë, nëse Pekini bën një lëvizje ushtarake kundër Tajvanit.
“Në rast të një pushtimi ushtarak, ne e kemi bërë shumë të qartë se BE-ja, me Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj, do të vendosin masa të ngjashme apo edhe më të mëdha se sa kemi marrë tani kundër Rusisë”, tha ambasadori i ardhshëm i BE-së në Kinë, Jorge Toledo./express/
