Provokacija/ Nano për statusin e Kumbaros: Fjalë të tilla nuk janë bomba

schedule20:14 - 13 Nëntor, 2018

schedule 20:14 - 13 Nëntor, 2018

“Para ca ditësh, Mirela Kumbaro la në Facebook një shënim, që nuk të linte indiferent. Shënimi ishte në anglisht, por ishin të tjerët që ia përkthyen me ngut. Në të pak a shumë thuhej: Ne duhet të bëjmë çmos të rikthejmë dashurinë për librin; nëse shkon te shtëpia e dikujt, dhe zbulon se ai nuk ka libra, atëherë mos u q* me të; mos e lejo të njohë të fshehtat e tua përsa kohë që ai refuzon të njohë të fshehtat e botës së librave.

Ja, ky ishte mesazhi. Dhe mua m’u duk një gjetje e lezetshme për të ngacmuar, më saktë për të prekur në sedër, të gjithë ata lexues që, për një arsye a një tjetër, kanë humbur kënaqësinë e të lexuarit. Dhe që nuk e dinë se çfarë kanë humbur. E që në vend të lexojnë libra bëjnë biseda boshe kafeneve, ndjekin programe televizive pa asnjë vlerë, e lënë veten të thëthiten nga shtjellat e frikshme të internetit, rrinë me orë të tëra në lokalet e llotove, e kështu me radhë.

Mirëpo ky shënim i ministres së kulturës nuk pati këtë efekt. Ose jo vetëm këtë, le të themi. Reagimi që ra më së shumti në sy ishte një tjetër, e që mund të përmblidhet në formë pyetjesh: Si nuk ka turp kjo grua? Si guxon kjo? Si mund të flitet me këtë gjuhë? Po pse, kulturë është kjo? Si e mbajnë ende në atë post? etj, etj. Dhe ministrja, e ndodhur përballë reagimeve të tilla, bëri një tërheqje, duke thënë se fraza nuk ishte e saj, ishte e tjetërkujt, dhe se fajin e kanë edhe ata që e kanë përkthyer, apo që e kanë përkthyer në atë mënyrë që e kanë përkthyer. Mirëpo, me atë tërheqje nuk më la një shije të mirë. Ajo nuk duhej të tërhiqej. Nuk kishte pse të tërhiqej. Ajo duhej ta mbronte deri në fund atë frazë, e cila ishte krejt e pafajshme. Madje, në këtë rast, do duhej ta mbronte edhe atë fjalën e pistë, të futur si offside në mes të frazës. Sepse pa atë fjalë, mesazhi është banal, tepër banal. Pa atë fjalë, mesazhi do ishte kështu: Nëse zbuloni se ai nuk ka libra në shtëpi, atëherë mos bëni seks me të. Bah! Vetëm ata që shkruajnë e dinë se sa e rëndësishme është një fjalë e vetme, se si një fjalë e vetme është në gjendje t’i japë tërë frazës një forcë të jashtëzakonshme, dhe se si ajo, fjala e vetme, e zëvendësuar me një tjetër, e bën frazën ose të pavlerë, ose të mos bjerë fare në sy.

Një fjalë nga ato që ne i quajmë të pista nuk është në vetvete e pistë. Nuk është as banale. Është thjesht një fjalë. Jemi ne që mund ta përdorim në një mënyrë të pistë. Jemi ne që mund ta shndërrojmë në një fjalë banale, siç bëjnë në ndonjë rast në ndonjë film të Hollywood-it, ku përsëriten kot më kot, e vend e pa vend, fraza të tipit: fuck off, fuck you, motherfucker, don’t fuck with me, etj, etj, apo siç bëjnë në Shqipëri të rinjtë e sotëm, edhe vajzat, sidomos vajzat, e mos bëni sikur nuk e dini. Dhe këtë po jua them ju prindërve që këtë herë u tërbuat pse ministrja e Kulturës e përdori një fjalë të tillë në një kontekst kulturor, me një qëllim kulturor, me një përmbajtje kulturore. Mos kujtoni se fëmijët tuaj adoleshentë nuk i përdorin fjalë të tilla? I përdorin që ç’ke me të, dhe i përdorin më shpesh sesa ju vetë përdorni fjalët lekë, bukë, ilaç, pazar, qeveri, opozitë, etj, etj. Dhe këtë info nuk ua jap që të shqetësoheni. Jo, jua jap që të mos shqetësoheni. Fjalë të tilla nuk janë bomba.

Sidomos kur janë në fraza të këtij lloji, si ajo që përdori ministrja e Kulturës në facebook, dhe që unë kam qejf t’ua rilexoj: Ne duhet të bëjmë çmos të rikthejmë dashurinë për librin; nëse shkon te shtëpia e dikujt, dhe zbulon se ai nuk ka libra, atëherë mos u q* me të; mos e lejo të njohë të fshehtat e tua përsa kohë që ai refuzon të njohë të fshehtat e botës së librave.

Të gjithë ata që nuk kanë patur arsye të fokusohen te fjala e pistë, e kanë patur të lehtë të marrin thelbin e atij mesazhi. Që ishte: Lexoni, lexoni, lexoni!”/abcnews.al