Pasi Izraeli filloi pushtimin e Gazës menjëherë pas sulmit të Hamasit më 7 tetor, Aya Khrais, një dentiste 26-vjeçare shtatzënë, grua e një mjeku dhe nënë e një vajze dyvjeçare që jetonte në qytetin e Gazës humbi kontaktin me mjekët dhe shërbimet shëndetësore që i duheshin për kujdesin para lindjes dhe për sëmundjen e diabtetit, prej të cilës ajo vuante.
Ajo dhe familja e saj u detyruan të linin shtëpinë e tyre dhe të shpërnguleshin pesë herë për t’i shpëtuar bombardimeve të vazhdueshme, ndonjëherë duke ecur disa milje në këmbë.
Në fillim të dhjetorit, ajo po qëndronte në shtëpinë e kunatës së saj në Gazën jugore. Khrais ishte 32 javë shtatzënë dhe flinte në një dyshek në tokë, duke ndarë një shtëpi me 74 njerëz nga 11 familje.
Atyre u mungonte uji, ushqimi i mjaftueshëm, medikamentet, energjia elektrike dhe mjetet për higjienën elementare.
Për dy muajt e fundit, ajo nuk ka pasur kujdes dhe vitamina dhe nuk ka shtuar asnjë peshë. Ajo gjeti një obstetër privat më 10 dhjetor, i cili e informoi se kishte lëng amniotik të tepërt dhe kishte nevojë për një prerje cezariane të menjëhershme. Ajo gjeti një spital privat më 16 janar.
Kostoja e parashikuar do të jetë 4 000 dollarë; familja ka humbur të gjitha kursimet e saj si dhe shtëpinë e saj të bombarduar. Ajo nuk ka rroba për fëmijë, pelena apo ushqim për bebe dhe nuk ka vendin e duhur për shërimin pas lindjes.
“Jam vërtet e frikësuar”, më tha ajo përmes WhatsApp.
Rrëfimi i Dr. Khrais nuk është aspak i pazakontë. Ka rreth 50 000 gra shtatzëna në Gaza, të gjitha duke luftuar me mungesën e strehimit të qëndrueshëm, ushqimin e pamjaftueshëm dhe ujin e kontaminuar, raporton abcnews.al
Agjencitë e OKB-së kanë dërguar ilaçe dhe pajisje shpëtimi në Gaza, por ato nuk janë të mjaftueshme për të plotësuar nevojat e popullsisë. Mungesa ekstreme e medikamenteve kundër dhimbjes, antibiotikëve, ilaçeve për konvulsione dhe diabetike dhe gjaku janë të zakonshme.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, nga më shumë se 180 gra që lindin fëmijë çdo ditë, 15 për qind ka të ngjarë të hasin komplikime dhe të mos jenë në gjendje të marrin shërbimet e duhura të urgjencës obstetrike dhe pediatrike.
Gjatë gjithë kohës, kërcënimi nga bombardimet dhe aksionet ushtarake vazhdon ashtu si edhe traumat emocionale të paimagjinueshme. Nëse këto nëna dhe fëmijët e tyre arrijnë t’i mbijetojnë luftës, ato do të përballen me pasojat e saj për pjesën tjetër të jetës së tyre, raporton abcnews.al.
Hulumtimet shëndetësore në fusha të shumta të konfliktit të armatosur (si Siria, Afganistani, Somalia dhe Kosova ) zbulojnë se këto lloj kushtesh janë të lidhura me një rritje të abortit, anomalive kongjenitale, lindjes së parakohshme dhe vdekshmërisë së nënave.
Studime të tjera të konfliktit të armatosur nga viti 1945 deri në vitin 2017 tregojnë se fëmijët e ekspozuar ndaj luftës kanë më shumë gjasa të vuajnë nga kushtet e këqija të jetesës, si dhe nga varfëria e shumë brezave të shkaktuar nga humbja e infrastrukturës arsimore dhe ekonomike.
Gaza është bërë thjesht e pabanueshme, ka thënë Martin Griffiths, nënsekretari i përgjithshëm për çështjet humanitare dhe koordinatori i ndihmës emergjente në Zyrën e Kombeve të Bashkuara për Koordinimin e Çështjeve Humanitare.
Gratë dhe fëmijët kanë përjetuar pjesën më të madhe të kësaj tragjedie. E vetmja mundësi që ata kanë për të jetuar jetë të shëndetshme pa pasoja të përjetshme është që luftimet të ndalen tani dhe që shërbimet shëndetësore të restaurohen dhe rindërtohen menjëherë, një perspektivë që bëhet më sfiduese sa më gjatë të vazhdojë lufta.
Shtatzënia dhe lindja e fëmijëve ndodhin në një kontekst sociopolitik; sulmet e përsëritura ushtarake, kolapsi i sistemit të kujdesit shëndetësor dhe furnizimi me ushqime, si dhe mungesa e strehimit adekuat dhe sigurisë së përgjithshme kanë ndikime të qëndrueshme te nënat dhe foshnjat, shumë kohë pas përfundimit të luftimeve
Një situatë dramatike, e përkeqësuar
Para luftës, jeta për gratë shtatzëna në Gaza ishte shumë sfiduese. Gratë atje pritet të kenë familje të mëdha dhe për to kujdesen mjekë dhe mami që nuk kanë kushtet e duhura.
Kishte tashmë pak kohë për çdo pacient. Pavarësisht përpjekjeve të Ministrisë së Shëndetësisë në Gaza dhe Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Ndihmën dhe Punët, praktikat obstetrike priren të jenë një kombinim i botës së zhvilluar dhe asaj në zhvillim.
Mjekët rrallëherë lejohen të largohen nga Gaza dhe autoritetet izraelite kufizojnë llojet e medikamenteve dhe pajisjeve.
Shkalla e vdekshmërisë foshnjore është rreth shtatë herë më e lartë se sa në Izrael. Për nënat, hemorragjia, infeksioni, sëmundja tromboembolike, hipertensioni i shkaktuar nga shtatzënia, lindja e penguar dhe ndërprerja e pasigurt e shtatzënisë kanë qenë shkaqet kryesore të vdekshmërisë së nënave.
Këto rreziqe rritur gjatë luftës pasi spitalet dhe shërbimet shëndetësore janë përkeqësuar.
Disa gra po lindin në makina, në rrugë dhe në strehimore të mbipopulluara në një kohë kur ka sëmundje infektive në rritje si sëmundjet e frymëmarrjes, hepatiti A dhe meningjiti, raporton abcnews.al.
Disa spitale, duke përfshirë Qendrën Mjekësore Al-Nasr në qytetin e Gazës dhe Kamal Adëan në Gazën veriore, kanë raportuar sulme të drejtpërdrejta në departamentet neonatale dhe maternitete me vdekje të foshnjave dhe lëndime dhe vdekje të nënave.
Ka raporte për gra që kryejnë prerje cezariane pa anestezi. Trauma e luftës mund të prekë drejtpërdrejt edhe të sapolindurit: gjatë konfliktit të vitit 2014 në Gaza, nënat me ekspozim të lartë ndaj traumave të luftës lindën foshnja që pësuan zhvillim negativ sensoromotor, njohës dhe emocional.
Rritja e mungesës së ushqimit dhe kequshqyerja në Gaza, si rezultat i sulmit aktual, ka të ngjarë të çojë në ndërlikimet e veta.
Sipas UNICEF, gratë shtatzëna që vuajnë nga dieta dhe ushqimi i dobët shohin një rrezik në rritje të pre-eklampsisë, hemorragjisë, anemisë dhe vdekjes. Megjithëse Izraeli thotë se po zvogëlon disa bombardimet në Gaza, për fat të keq ende nuk ka fund në horizont.
Burimet mjekësore dhe ushqimi po kalojnë por grupet e ndihmës në Gazën jugore mund të plotësojnë vetëm 25 për qind të nevojave për dy muaj për fëmijët e kequshqyer dhe nënat e tyre të pambrojtura.
Dr. Khrais dhe rreth 50 000 gra shtatzëna në Gaza janë të dëshpëruara që lufta të mund të marrë fund në mënyrë që të mund të lindin të sigurta.
Por ata janë po aq të dëshpëruara për t’i dhënë fund shkatërrimit që prek çdo brez të lindur dhe të rritur atje.
/abcnews.al
