Nga Oleg Chupryna, Balkan Insight
Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al
Regjimi i Vladimir Putin shpenzon më shumë se 300 milionë dollarë në vit për përhapjen e propagandës dhe dezinformatave të tij në gjuhë të ndryshme në mbarë botën, një përpjekje që është thelbësore për luftën hibride të Rusisë kundër Perëndimit.
Vendet e Ballkanit janë treguar veçanërisht të ndjeshme ndaj ofensivës së mediave ruse. Sondazhet e fundit në Serbi, për shembull, tregojnë për një shumicë të madhe që ka pikëpamje anti-perëndimore shumë të ngjashme me ato dominuese në vetë Rusinë; rreth 70 përqind e serbëve e konsiderojnë NATO-n një kërcënim për sigurinë eUropiane.
Kjo përkundër faktit se Bashkimi EUropian, me shumicën e anëtarëve të tij gjithashtu pjesë e NATO-s, është deri tani partneri më i madh tregtar i Serbisë [62 për qind e të gjithë tregtisë], investitori [67 për qind e të gjitha investimeve të huaja] dhe donatori.
Me rreth 300 milionë euro ndihmë të pakthyeshme, Serbia është ndër tre përfituesit kryesorë të transfertave të parave nga BE. Dezinformimi rus është një nga arsyet kryesore, por jo të vetmet, pas hendekut mes perceptimeve të serbëve dhe realitetit objektiv, raporton abcnews.al.
Çuditërisht, shumica e miteve dhe narrativave të Rusisë, nëse jo të gjitha, shihen si një pengesë për ‘zgjerimin’ e NATO-s në lindje dhe ‘kërcënimin’ e saj për sigurinë kombëtare ruse. Kjo narrativë dominon propagandën e Kremlinit jo vetëm brenda, por edhe jashtë saj. Moska e portretizon agresionin e saj të vazhdueshëm kundër Ukrainës si një sulm parandalues kundër një marionete të NATO-s që ishte gati të sulmonte Rusinë.
Për të ekspozuar këto pretendime, duhet parë këtë ‘mit themelor’ përmes provave të bazuara në fakte.
Mbrojtje dhe parandalim, jo shkatërrim
A ka paraqitur ndonjëherë NATO një kërcënim real për Rusinë?
SHBA dhe aleatët e tyre krijuan një aleancë në agimin e Luftës së Ftohtë midis kampit totalitar komunist dhe Perëndimit të lirë demokratik. Qëllimi kryesor i kësaj aleance politiko-ushtarake ishte mbrojtja dhe parandalimi nëpërmjet Bashkimit Sovjetik dhe shteteve të tij satelitore komuniste, të cilat nuk e fshehën dëshirën e tyre për shkatërrimin e botës së lirë ‘kapitaliste’.
Me përfundimin e Luftës së Ftohtë dhe rënien e Bashkimit Sovjetik në 1991, NATO miratoi një qasje më të gjerë në të cilën objektivat e saj parësorë të mbrojtjes dhe parandalimit plotësoheshin me ato të bashkëpunimit dhe sigurisë, duke përfshirë parandalimin e përhapjes së armëve të shkatërrimit në masë.
NATO është përpjekur gjithashtu të ndërtojë një partneritet me Rusinë; themeloi Këshillin NATO-Rusi, i cili siguroi një mekanizëm për konsultim dhe bashkëpunim për një spektër të gjerë çështjesh sigurie në rajonin euro-atlantik, raporton abcnews.al.
Kështu, strategjitë dhe politikat zyrtare të NATO-s janë fokusuar thjesht në mbrojtjen dhe parandalimin dhe në krijimin e mekanizmave praktikë të sigurisë dhe bashkëpunimit. Dikush mund të thojë se pozicioni zyrtar i organizatës dhe qëllimet dhe veprimet e saj reale mund të ndryshojnë. Për të kundërshtuar diçka të tillë, do të mjaftonte të theksonim se midis viteve 1945 dhe fundit të viteve 1950, SHBA dhe aleatët e saj kishin një epërsi absolute bërthamore ndaj Bashkimit Sovjetik dhe mund ta kishin asgjësuar nëse do të donte.
Për pretendimet e Rusisë për ‘premtimet’ e bëra udhëheqësve të saj nga Perëndimi në fillim të viteve 1990 në lidhje me kufizimet e ‘zgjerimit’ të NATO-s drejt lindjes nuk ka asnjë dokument apo marrëveshje që do të ofronte një siguri të tillë.
Për më tepër, nocioni i një ‘zgjerimi’ drejt lindjes keqinterpreton plotësisht atë që NATO është në të vërtetë. Është një plejadë kombesh sovrane, më tepër se një perandori me një shtytje ekspansioniste.
Organizata bazohet në politikat e dyerve të hapura ndaj kombeve europiane që dëshirojnë t’i bashkohen klubit, i cili nuk është vetëm një aleancë ushtarake. Ajo është gjithashtu një organizatë politike e bazuar në vlerat e lirisë, demokracisë dhe të drejtave të njeriut si kushtet e përcaktuara për anëtarësim.
Të gjitha vendimet në NATO merren me konsensus, gjë që pengoi në mënyrë efektive anëtarësimin e Ukrainës dhe Gjeorgjisë në vitin 2008, kur disa vende anëtare, nga frika e reagimit të Rusisë, votuan kundër.
Shumë kanë rënë dakord tani ishte një gabim që i kushtoi Ukrainës mijëra jetë dhe shkatërrimin e ekonomisë dhe infrastrukturës së saj.
Reduktimi i forcave në 1991
Perspektiva e dytë në zhvlerësimin e narrativës së Rusisë për kërcënimin e NATO-s për sigurinë e saj është reduktimi i forcave të Aleancës në Europë që nga viti 1991. Për shembull, në vitin 1989, mbi 315,000 trupa amerikane, të cilat formuan forcën kryesore ushtarake të NATO-s, u vendosën në Europë. Deri në vitin 2014, kur Rusia aneksoi Krimenë e Ukrainës, numri i tyre ishte pesëfishuar, në rreth 61,000.
Brenda së njëjtës periudhë, numri i avionëve ushtarakë amerikanë në Europë ra nga 800 në 170, ndërsa të gjitha 5000 tanket e tij u kthyen sërish në SHBA. Në përgjithësi, prania ushtarake amerikane në Europë deri në vitin 2014 ishte vetëm 15 për qind e madhësisë së saj në 1989, raporton abcnews.al.
Shtetet anëtare europiane të NATO-s gjithashtu reduktuan forcat e tyre ushtarake pas përfundimit të Luftës së Ftohtë; deri në vitin 2014, buxheti mesatar ushtarak ishte rreth 1.6 për qind e PBB-së.
Ndërkohë, Rusia po modernizonte intensivisht armët e saj dhe po reformonte forcat e saj ushtarake me shpenzime ushtarake midis 3.2 dhe 5.4 për qind të PBB-së. Është gjithashtu e rëndësishme të kujtojmë se Rusia është një fuqi bërthamore me arsenalin e dytë më të madh në botë. Veçanërisht, pas mposhtjes së Bashkimit Sovjetik në Luftën e Ftohtë, Perëndimi nuk i kërkoi Rusisë të hiqte qafe arsenalin e saj bërthamor.
Në vend të kësaj, ajo e shtyu Ukrainën, Bjellorusinë dhe Kazakistanin drejt çarmatimit të plotë të armëve bërthamore.
Pse Perëndimi do ta bënte këtë nëse do të sulmonte ose pushtonte Rusinë?
Pretendimet e Rusisë se ajo aneksoi Krimenë për të penguar krijimin e bazave ushtarake të NATO-s në territorin e saj nuk janë të arsyeshme. Nëse NATO do të bazonte raketat në rajonin Sumy të Ukrainës, për shembull, ato do të ishin rreth 520 kilometra nga Moska; Nga ana tjetër, Krimea është 1500 km larg kryeqytetit rus.
Për më tepër, anëtarët e NATO-s, Lituania, Letonia dhe Estonia janë një çështje qindra kilometra larg Moskës; Shën Petersburgu është edhe më afër. Por ndërkohë që këto shtete baltike janë anëtarë të NATO-s që nga viti 2004, asnjë forcë e rëndësishme e NATO-s apo armë bërthamore nuk është vendosur në këto vende. Edhe para pushtimit të Ukrainës, ka qenë gjithmonë Rusia ajo që i ka kërcënuar vazhdimisht fqinjët e saj gjatë shekujve të fundit.
Raketat ruse Iskander të vendosura në enklavën e Kaliningradit të Rusisë janë vetëm 300 km nga Varshava dhe 580 km nga Berlini.
Vetëm Divizioni i Sulmit Ajror të Gardës së 76-të të Rusisë , me bazë në Pskov, brenda 30 km nga kufiri i Estonisë, është ndoshta një ushtri më e fuqishme se çdo gjë ushtarë Estonia mund të grumbullojë.
Rusia posedon gjithashtu arsenalin e dytë më të madh të armëve bërthamore në botë, duke përfshirë nëndetëset e shumta që mbajnë koka bërthamore që mund të godasin çdo vend perëndimor në një distancë relativisht të shkurtër.
Modeli i pushtimit dhe mizorive
Pra, cila është arsyeja e vërtetë për politikën agresive anti-perëndimore të Rusisë?
Ajo duket qartë, nëse dikush lexon fjalimet, intervistat ose artikujt e Putinit dhe figurave të tjera publike në Rusi. Retorika revanshiste e Rusisë përfshin jo vetëm subjektet e ish-Bashkimit Sovjetik, por edhe ato të perandorisë cariste ruse; Ai synon të tërhiqet në sferën e dominimit të Rusisë në Europën Qendrore dhe Lindore dhe Finlandën gjithashtu, duke dobësuar ose shpërbërë BE-në dhe NATO-n.
Në këtë kontekst, nuk duhet harruar shekujt e zgjerimit rus, duke filluar kur Dukati i madh i Moskës pushtoi tokat përreth tij për t’u bërë një perandori e madhe që në kulmin e saj pushtoi një të pestën e planetit.
Vlen gjithashtu të kujtohet se veprimet e Kremlinit flasin më shumë se fjalët e tij. Ukraina nuk është i pari nga fqinjët e Rusisë që pushtohet. Kremlini ka demonstruar vazhdimisht synimet e tij neo-imperialiste që nga fillimi i viteve 1990, qoftë drejtpërdrejt, si në rastet e Transnistrisë në vitet 1990, Gjeorgjisë në 2008 dhe Krimesë në 2014, ose indirekt si në Abkhazi dhe Osetinë e Jugut në vitet 1990 dhe Donbasi i Ukrainës që nga viti 2014, raporton abcnews.al.
Në Ukrainë, Rusia po kryen mizori të ngjashme me ato që kreu në vitet 1990 në Çeçeni – bombardime në shkallë të gjerë, pa dallim të zonave të banuara në qytetet kryesisht rusishtfolëse të Ukrainës, Mariupol, Kharkiv dhe të tjerë dhe torturat, përdhunimet dhe vrasjet masive të qindra civilë ukrainas zbulojnë përsëri natyrën e vërtetë të regjimit dhe shoqërisë bashkëkohore ruse.
Kjo pa dyshim hedh poshtë të gjitha akuzat e rreme të Rusisë në lidhje me kërcënimin e pretenduar të NATO-s për sigurinë e saj.
Vetë Rusia mbetet një ‘perandori e keqe’. Duke kërcënuar vazhdimisht se do të përdorë armë të shkatërrimit në masë, ajo mbetet një kërcënim vdekjeprurës për fqinjët e saj, për lirinë dhe për mbarë njerëzimin.
Oleg Chupryna është një kandidat ukrainas për doktoraturë me Qendrën për Studime Europiane dhe Euroaziatike, Departamenti i Sociologjisë, Universiteti Maynooth, Irlandë. Ai jep gjithashtu mësime për Politikë dhe Marrëdhënie ndërkombëtare si pedagog në Departamentin e Historisë të të njëjtit universitet.
/abcnews.al
