Nga Linda Karadaku
Në Ballkan, shërbimet sekrete përballen me një numër problemesh dhe shpesh, sidomos në vendet e Lindjes, me një të kaluar të frikshme dhe shpesh të mjegullt e të pazbardhur deri në fund. Kanë jo vetëm probleme me jashtë vendit apo me agjenci të tjera konkurente, por edhe brenda vetë vendeve respektive, ku shqetësimi më i madh, është përdorimi i tyre nga politika dhe politikanët.
MAQEDONIA E VERIUT
Shembulli më drastik i abuzimit të shërbimeve të inteligjencës së sigurisë ndodhi në Maqedoninë e Veriut kur departamenti për Siguri dhe Kundërzbulim përgjoi në mënyrë të paligjshme mijëra qytetarë që nga viti 2008 deri në fund të vitit 2015. Ish-kryeministri dhe shefi i VMRO DPMNE-së Nikola Gruevski dhe kushëriri i tij, ish-shefi i policisë sekrete Sasho Mijalkov, u akuzuan për organizimin e mbikëqyrjes së paligjshme të rreth 20,000 njerëzve, përfshirë ministrat e qeverisë.
Në vitin 2018, Agjencia e re e Sigurisë Kombëtare e Maqedonisë së Veriut, ANB, u formua sipas një ligji të mbështetur nga qeveria dhe opozita për të zëvendësuar policinë e vjetër famëkeqe, Drejtorinë për Siguri dhe Kundërzbulim, UBK, e cila ishte në qendër të skandalit të paligjshëm të përgjimit. Për të forcuar mbikëqyrjen mbi punën e saj, ANB nuk vepron më si pjesë e Ministrisë së Brendshme por si një organ i pavarur qeveritar. Ajo nuk ka më kompetenca policore. UBK mund të analizojë vetëm të dhënat e mbledhura por nuk mund të bëjë më përgjime të paligjshme. Ligji i mëparshëm e lejonte UBK-në të përgjonte pa pasur nevojë për lejen e gjykatës dhe pa njoftuar operatorët e telekomunikacionit.
Gjithashtu, si pjesë e reformave më të gjera, operatorët celularë nuk do të jenë më të detyruar t’i sigurojnë UBK-së pajisje teknike, me të cilat ajo mund të depërtonte lehtë në sistemet e tyre për qëllime mbikëqyrjeje. Ish-shefi i Departamentit për Siguri dhe Kundërzbulim Sasho Mijalkov nga VMRO-DPMNE, u dënua me 12 vjet burgim për mbikëqyrje masive të paligjshme dhe shkatërrim të pajisjeve të UBK-së që ishin përdorur për përgjimin e komunikimeve. Mijalkov u dënua për bashkim kriminal, shpërdorim detyre dhe marrje shpërblimi për ndikim të paligjshëm.
Në të njëjtën çështje ish-ministrja e punëve të brendshme Gordana Jankulloska, po nga VMRO-DPMNE u dënua gjithashtu me katër vjet burgim. Midis viteve 2008 dhe 2015, ata përdorën tre sisteme të ndryshme vëzhgimi për të përgjuar komunikimet dhe, si pjesë e ish-policisë sekrete, përgjuan në mënyrë të paligjshme pothuajse 4,300 numra telefoni pa marrë më parë urdhër-gjykate.
SERBIA
Ndikimi i politikës në punën e shërbimeve të inteligjencës së sigurisë në Serbi është i dukshëm siç është rasti i emërimit të Bratislav Gashiç, një zyrtar i lartë i partisë në pushtet, si drejtor i Agjencisë Serbe të Inteligjencës (BIA). Nga ana tjetër, inspektori i policisë serbe Nebojsha Blagotiç, i cili hetoi mafian e naftës dhe vuri në dukje lidhjet midis shërbimeve të inteligjencës, të sigurisë, partive politike, dhe krimit të organizuar, u pensionua herët.
Gjykata vendosi në favor të tij, por asgjë nuk ndodhi. Historia e shërbimeve sekrete serbe është e frikshme dhe e errët, veçanërisht për shqiptarët dhe popujt e tjerë të ish-Jugosllavisë. Stanisiç, ish-kreu i Shërbimit të Sigurimit të Shtetit Serb dhe krahu i tij i djathtë Simatovic, ish-shefi i Njësisë së Shërbimit të Sigurisë për Operacione Speciale, u akuzuan për vrasje, persekutim dhe dëbim gjatë luftërave të viteve 1991-95. Ata u akuzuan si bashkëkryerës të një ndërmarrjeje të përbashkët kriminale, qëllimi i së cilës ishte largimi me forcë dhe i përhershëm i shumicës jo-serbe nga zona të mëdha të Kroacisë dhe Bosnjë-Hercegovinës.
Shërbimi i Sigurimit të shtetit serb, i njohur gjithashtu si DB, doli nga shërbimi sekret jugosllav, i njohur si UDBA dhe më vonë si SDB, i cili operoi nga fundi i Luftës së Dytë Botërore deri në shpërbërjen e Jugosllavisë në fillim të viteve 1990. Ndërkohë që vuri agjentë të saj për të ndjekur disidentët në vitet 1980, SDB rekrutoi gjithashtu kriminelë të ndryshëm për të kryer ekzekutime për llogari të saj jashtë vendit. Disa prej tyre u bënë më vonë figura famëkeqe në luftërat e viteve 1990, midis tyre Zhelko Razhnjatoviç, i njohur si kreu i paramilitarëve, Arkani.
Arkan ishte një kriminel i cili kaloi disa vjet në burgje në të gjithë Evropën, përfshirë Gjermaninë, u lidh me sigurinë e shtetit dhe më pas gjatë luftërave të viteve 1990 në Bosnjë dhe Kroaci u bë një komandant lufte i akuzuar për disa nga krimet më brutale të konfliktit. Millosheviç emëroi më vonë Rade Markoviç si kreun e DB. DB ishte përfshirë në operacionet e spastrimit për të fshehur krimet, duke transportuar trupat e vrarë të shqiptarëve të Kosovës në varrezat masive në Serbi.
DB përfundoi historinë e saj në 2002, menjëherë pasi Millosheviçi u hoq nga pushteti dhe shefi i saj Rade Markoviç u gjykua për vrasje. Në të njëjtin vit, Serbia formoi Agjencinë e Informacionit të Sigurisë. Shumë nga stafi i DB mbetën aktivë në agjencinë e re ose u transferuan në organe të tjera shtetërore. Gjatë viteve që nga dëbimi i Millosheviçit, disa anëtarë të DB kanë dalë në gjyq për vrasje politike pas vitit 1999, por jo për krime lufte. Ish shefi i DB Markoviç po vuan aktualisht një dënim 40-vjeçar për vrasjen e ish-presidentit serb Ivan Stamboliç dhe krime të tjera. Markoviç dhe tre anëtarë të tjerë të DB janë gjithashtu në gjyq për vrasjen e gazetarit dhe kundërshtarit të Millosheviçit, Sllavko Çuruvija në vitin 1999. Të gjitha arkivat e SDB jugosllave dhe DB serbe mbeten të mbyllura, pasi qeveria pretendon se ende nuk është e gatshme të merret me pasojat e hapjes së dosjeve.
MALI I ZI
Mali i Zi ka tashmë një problem të mprehtë sigurie me shërbimin e tij sekret. Prokurorët në Malin e Zi thonë se ata kanë hapur një hetim paraprak për zbulimin e informacionit të klasifikuar nga kreu i Agjencisë së Sigurisë Kombëtare (ANB), Dejan Vuksiç.
Kreu i Partisë Social Demokrate (SDP) të opozitës dhe anëtar i Komitetit të Sigurisë dhe Mbrojtjes së parlamentit, Rasko Konjeviç, thanë se më 19 mars, Vuksiç shkeli ligjin mbi fshehtësinë e të dhënave dhe kompromentoi informacionin e klasifikuar të një aleati të NATO-s duke ndarë të dhëna sekrete me anëtarët e komisionit. Sipas zëvendës-kryeministrit të ngarkuar me çështjet e sigurisë, Dritan Abazoviç, Vuksic “bëri një gabim” duke zbuluar informacione sekrete.
Por kryeministri Zdravko Krivokapiç mbrojti shefin e shërbimit sekret më 21 mars, duke thënë se gjatë takimit të Komitetit të Sigurisë dhe Mbrojtjes ai zbuloi të dhëna nga një dokument i brendshëm – jo nga një vend anëtar i NATO-s. Sipas disa raporteve të cituara në media, informacioni i klasifikuar kishte të bënte me operativët e CIA-s. Mali i Zi u bashkua me aleancën perëndimore në 2017. Vuksiç u emërua në krye të shërbimit sekret në mes të dhjetorit nga qeveria e Krivokapiç në një lëvizje të kundërshtuar fuqimisht nga opozita, e cila argumentoi se zyrtarët e ANB nuk duhet të ishin anëtarë të një partie politike ose të kryenin aktivitete politike.
Vuksiç kryesoi listën e kandidatëve të koalicionit Për të Ardhmen e Kotorrit në zgjedhjet lokale në gusht 2020, i cili ishte pjesë e një koalicioni më të gjerë të udhëhequr nga Fronti Demokratik (DF).
KOSOVA
Në Kosovë, në maj 2007, një shërbim i brendshëm i inteligjencës për Kosovën nisi rrugën për t’u bërë realitet kur i Dërguari Special i OKB-së për Kosovën Marti Ahtisaari përfshiu një agjenci të tillë në një propozim që paraqiti në bisedimet për statusin përfundimtar midis Prishtinës dhe Beogradit. Në të njëjtin vit kur shpalli pavarësinë, Kosova krijoi Agjencinë e Inteligjencës (AKI) për të identifikuar, hetuar dhe monitoruar kërcënimet ndaj sigurisë në Republikën e Kosovës.
Në qershor 2008, Kuvendi miratoi Ligjin për Agjencinë e Inteligjencës së Kosovës. Dispozitat specifike në ligj kufizuan kompetencat ekzekutive të AKI-së – duke mos i dhënë autoritetin për të përdorur forcë direkte ose indirekte, arrestimin e qytetarëve ose fillimin e procedurave penale. Një dekadë më vonë, në vitin 2018, kryeministri i Kosovës në atë kohë, Ramush Haradinaj, shkarkoi si ministrin e tij të brendshëm ashtu edhe shefin e inteligjencës së vendit për dëbimin e fshehtë të pesë mësuesve turq dhe një mjeku turk pa lejen e tij.
Kryeministri Ramush Haradinaj tha se ministri i brendshëm Flamur Sefaj dhe shefi i shërbimit të inteligjencës së vendit, Driton Gashi, nuk i kishin thënë atij për vendimin e tyre. Të gjashtë burrat u arrestuan, humbën lejet e tyre të qëndrimit në Kosovë, u dëbuan dhe u arrestuan kur mbërritën në Ankara. Duke iu drejtuar ligjvënësve, Haradinaj tha se ai i konsideroi dëbimet një “shkelje të hierarkisë së vendimmarrjes”. Presidenti turk Erdogan përshëndeti rolin që policia e inteligjencës e vendit të tij luajti në dëbimet duke thënë se Organizata e tij Kombëtare e Inteligjencës solli gjashtë përfaqësues të lartë të FETO nga Ballkani në Turqi në bashkëpunim me inteligjencën e Kosovës.
GREQIA
Në Greqi, Shërbimi Kombëtar i Inteligjencës (NIS), në greqisht EYP, modeluar fillimisht sipas Agjencisë Qendrore të Inteligjencës së Shteteve të Bashkuara, është i specializuar në mbledhjen e inteligjencës, aktivitetet e kundërzbulimit dhe sigurimin e komunikimeve të ndjeshme shtetërore. Si agjensia kryesore e inteligjencës së Greqisë, EYP është përgjegjëse për një sërë çështjesh të brendshme dhe të huaja, duke filluar nga aktivitetet kriminale dhe shkeljet e të drejtave civile, deri te terrorizmi dhe spiunazhi. Megjithëse agjentët e saj mund të armatosen për vetëmbrojtje, agjencia nuk ka kompetenca prokurorie dhe ndalimi. Gjatë kohës së luftës, ajo mund të përmbushë rolin e inteligjencës ushtarake.
Me seli në Athinë, EYP është një agjenci civile autonome që i përgjigjet drejtpërdrejt kryeministrit të Greqisë. Shumica e personelit të saj, 1,800, janë nëpunës civilë, megjithëse agjencia punëson edhe kontraktorë shkencorë dhe teknikë, oficerë të secilës degë të Forcave të Armatosura Greke dhe anëtarë të Policisë Greke dhe Shërbimit Zjarrfikës Grek. Spiunët përmenden në veprat e filozofëve dhe dramaturgëve të Greqisë antike, duke i dhënë komunitetit të inteligjencës greke një nga traditat më të gjata në botë. Greqia mban një forcë të sofistikuar të inteligjencës civile që përdor teknikat njerëzore, sinjalet, komunikimet dhe inteligjencën elektronike. Një reformë e fundit e qeverisë dhe ristrukturimi i komunitetit të inteligjencës greke zgjeroi rolin e NIS për të përfshirë operacionet e inteligjencës vendase dhe të huaja dhe shtoi një njësi kundër terrorizmit në stafin e përhershëm të agjencisë. Operacionet rutinë të kundërzbulimit, përfshirë testimin e sigurisë së infrastrukturës kombëtare të komunikimit, bien nën juridiksionin e NIS. Megjithëse Shërbimi Informativ Kombëtar është një organizatë civile, Greqia gjithashtu mban forca të kufizuara të inteligjencës ushtarake, të ngulitura brenda njësive operacionale të ushtrisë. Një numër i paspecifikuar i agjentëve të terrenit janë gjithashtu të punësuar.
Shërbimi sekret grek ka një histori të gjatë. Më 25 shtator 1925, Theodoros Pangalos themeloi Shërbimin Special të Sigurisë Kombëtare (YAK) nën kujdesin e Xhandarmërisë Helene. Në janar 1926, YAK u riemërua në Shërbimin e Përgjithshëm të Sigurisë Kombëtare (YGAK), i cili u vu nën komandën e Ministrisë së Brendshme. Në gusht të vitit 1926, Pangalos ra nga pushteti përmes një grushti shteti të Georgios Kondylis. Kondylis shpërndau YGAK për shkak të lidhjes së saj të ngushtë me Pangalos, duke e lënë Greqinë pa një agjenci të inteligjencës për dhjetë vitet e ardhshme. Në janar 1936, u themelua Shërbimi i Mbrojtjes së Shtetit nën Ministrinë e Çështjeve Ushtarake.
Më 5 nëntor të atij viti, shërbimi u shpërbë nga Regjimi Metaxas. Më 27 gusht 1986, ai u riemërua dhe u rivendos si Shërbimi Informativ Kombëtar. Agjencia u krijua nga agjentë me ndikim të CIA-s greko-amerikanë, më i famshmi prej tyre, Thomas Karamessines, i cili më vonë u ngrit në detyrë duke u bërë Zëvendës Drejtor për Planet në CIA. Drejtori i tij i parë, më me ndikim dhe më jetë-gjatë ishte Alexandros Natsinas, një gjeneral lejtnant i artilerisë dhe veteran i Luftës së Dytë Botërore dhe Luftës Civile Greke. Në shpërthimin e Luftës së Ftohtë, Britania nisi operacionin që lidhej me Shqipërinë, i cili synonte rrëzimin e qeverisë komuniste të Enver Hoxhës, dhe kërkoi për këtë ndihmën e Greqisë. Manetta Villa në periferi të Athinës në Kifissia u përdor si një terren stërvitje për gueriljet antikomuniste shqiptare. Një qendër komunikimi MI6 u krijua në Villa Bibelli në veri-lindje të Korfuzit dhe një stacion radioje për propagandë në gjuhën shqipe operonte nga Ishujt Alkyonides.
Kjo e fundit u vu nën kontrollin e Agjencisë Qendrore të Inteligjencës në vitin 1950 dhe vazhdoi të funksiononte për katër vjet të tjera. Operacioni britanik u dekonspirua përfundimisht nga agjenti i dyfishtë britanik i cili shërbente edhe për KGB-në, Kim Philby (Kim Filbi). Agjencia greke e inteligjencës, KYP u kontrollua nga CIA dhe në njëmbëdhjetë vitet e para të historisë së saj (1953–1964) dhe agjentët e saj morën pagat e tyre nga amerikanët, jo nga shteti grek, derisa kryeministri Georgios Papandreou e ndaloi këtë praktikë. Pasi Andreas Papandreu erdhi në pushtet në 1981, KYP u bë një agjenci civile, e quajtur EYP.
Në vitet e fundit, drejtorët e tij kanë qenë diplomatë, ndërsa tradicionalisht më parë ishin oficerë ushtarakë. Motoja e agjencisë është një frazë e lashtë greke e cila mund të përkthehet afërsisht si “mos diskuto çështje konfidenciale”, një citat që i atribuohet tiranit dhe filozofit korintas Periander. Numri i përgjithshëm i njerëzve që punojnë për agjencinë është i panjohur dhe mbetet i klasifikuar; media greke zakonisht jep shifra rreth 3,000. EYP thuhet se operon një nga bazat e të dhënave më të mëdha kriminale të çdo agjencie inteligjence. Përveç kësaj, zotëron një vëllim të madh të informacionit të klasifikuar në lidhje me qendrat kriminale, aktivitetet dhe organizatat që veprojnë në të gjithë Bashkimin Evropian.
RUMANIA
Shërbimi i Inteligjencës Rumune, SRI, është shërbimi kryesor inteligjent i Rumanisë. Roli i tij është të mbledhë informacione të rëndësishme për sigurinë kombëtare dhe t’ia dorëzojë ato institucioneve përkatëse, të tilla si qeveria rumune, presidenca dhe departamentet dhe agjencitë e zbatimit të ligjit. Në 1865, u krijua bërthama e tij, e frymëzuar nga sistemi francez për të mbledhur dhe analizuar inteligjencën ushtarake. Në vitin 1925, pas disa vitesh përpjekje, Mihail Moruzov arriti të bindë Shefin e Shtabit për domosdoshmërinë e një shërbimi sekret që do të përdorte punonjës civilë për të mbledhur inteligjencë për ushtrinë.
Në vitin 1940 u themelua si Shërbimi Special i Inteligjencës. Gjatë periudhës komuniste, shërbimi u përdor si një instrument shtypës kundër anti-komunistëve dhe njerëzve që kundërshtuan politikat zyrtare të qeverisë. Securitate (“Siguria”) ishte policia politike që u përfshi në shtypjen e disidentëve. Gjatë Revolucionit Rumun, menjëherë pas marrjes së pushtetit, Ion Iliesku nënshkroi dekretin që integroi Securitate në Ministrinë e Mbrojtjes, duke e vendosur kështu nën kontrollin e tij. Shërbimi i Inteligjencës Rumune u krijua zyrtarisht në 26 Mars 1990, duke marrë përsipër ndërtesat, stafin, pajisjet dhe praktikisht gjithçka që i përkiste Securitate.
SRI trashëgoi arkivat e Securitate dhe është akuzuar për shkatërrimin e një pjese të dosjeve ose furnizimin e politikanëve të caktuar me dosje të ndjeshme. Më 22 qershor 1990, oficerët e SHRI-së shkarkuan një kamion plot me dokumente të Securitate në një pyll në Berevoești, qarku Argeș, pas së cilës i varrosën nën dhe. Dokumentet që synonin të shkatërroheshin u zbuluan nga vendasit dhe, një vit më vonë, një grup gazetarësh filluan të gërmojnë dokumentet që po kalbeshin dhe gazeta România Liberă botoi disa prej tyre, duke përfshirë informacione për disidentët, që ishin jo vetëm të Securitate, por edhe të sapo-krijuara nga SRI.
Kjo çoi në miratimin e një ligji për sekretet shtetërore, i cili ndalonte botimin e çdo dokumenti të SHRI-së. Vetëm në 2005 arkivat e Securitate filluan të transferoheshin në një institucion të jashtëm me një grup të parë që përmbante dy të tretat e numrit të përgjithshëm të dokumenteve. Qëllimi ishte transferimi i të gjitha dokumenteve të Securitate të cilat “nuk ndikojnë në sigurinë kombëtare”. Gjatë viteve 2000, Virgil Magureanu, kreu i SRI në atë kohë, është hetuar nga prokurorët së bashku me udhëheqës të tjerë duke përfshirë presidentin Ion Iliescu për disa akuza, përfshirë gjenocidin dhe torturat, megjithatë ata vendosën që në 2009 të mos e akuzonin atë për ndonjë krim.
Në vitin 1996, një ish-punonjës i SRI-së, Konstandin Bucur ishte sinjalizuesi i cili paralajmëroi mediat se Shërbimi Informativ Rumun po kryente përgjime të paligjshme telefonike të politikanëve, gazetarëve dhe figurave të tjera publike. Bucur u dënua për zbulimin e informacionit shumë sekret, por ai fitoi një gjyq kundër shtetit rumun pas apelimit në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut.
Në vitin 2006, shpërtheu një skandal i ri i përgjimit të paligjshëm pasi transkriptet e bisedave telefonike të biznesmenit Dinu Patriciu me bashkëpunëtorët e tij dolën në shtyp. Patriciu paditi Shërbimin e Inteligjencës dhe fitoi një kompensim prej 50,000 lei në 2011. Shërbimi Informativ Rumun kishte një marrëdhënie të vështirë me shtypin. Ekzistenca e agjentëve të SRI të infiltruar në shtyp është e njohur publikisht që nga viti 2006, kur oficeri i shtypit i SRI pretendoi se Shërbimi gjithmonë ka pasur në shënjestër shtypin rumun duke argumentuar se kjo nuk është e paligjshme.
Më 4 shkurt 2015, Mugur Stroe (një ish-shef i SIE), deklaroi se Shërbimi kishte fotografi kompromentuese të prezantuesve të televizioneve dhe njerëzve të medias. Kjo deklaratë alarmante është bërë në kontekstin e akuzave për korrupsion kundër Shërbimit të Inteligjencës Rumune. Shërbimi Informativ Rumun është një institucion i militarizuar, megjithëse nuk është pjesë e Forcave të Armatosura Rumune. Hierarkia e shërbimit përcaktohet nga gradat ushtarake. Punonjësi i rangut më të lartë ka gradën e ushtarakut me katër yje. Numri i të punësuarve është i klasifikuar.
BULLGARIA
Kur në mars 2018 doli lajmi se ish-agjenti rus Sergei Skripal dhe vajza e tij Yulia mund të ishin helmuar me një agjent nervor të quajtur Novichok nga spiunët që punonin për GRU të Rusisë, tregtari bullgar i armëve Emilian Gebrev u alarmua. Tre vjet më parë, në prill 2015, ai kishte qenë në koma pasi ishte helmuar me një substancë të panjohur. Djali i tij dhe një punonjës i ndërmarrjes së tij gjithashtu u sëmurën dhe u trajtuan në kujdesin intensiv.
Megjithëse autoritetet bullgare hapën një hetim mbi çështjen, ata e mbyllën atë në 2016 për mungesë të ndonjë përparimi. Duke ndjerë se çështja Skripal ishte e ngjashme me atë që kaloi ai, Gebrev paralajmëroi autoritetet bullgare. Ai besonte se ishte sulmuar për shkak të qëllimit të tij për të blerë aksione në një fabrikë bullgare armësh dhe se agjentët rusë të GRU, të lidhur potencialisht me një konkurrent, ishin të përfshirë në helmimin e tij. Më 23 janar 2020, prokuroria nën prokurorin e ri të përgjithshëm, Ivan Geshev, akuzoi tre shtetas rusë që besohet të jenë agjentë të GRU për vrasje në tentativë.
SHQIPËRIA
Shërbimi Informativ Shqiptar varet nga kryeministri. Drejtori dhe zëvendësdrejtori i SHISH-it emërohen nga Presidenti i Republikës, me propozim të Kryeministrit. Shërbimi Informativ Shtetëror mbledh informacion nga jashtë në funksion të sigurimit kombëtar; kryen veprimtari kundërzbulimi për ruajtjen e integritetit, pavarësisë e rendit kushtetues; mbledh informacion për terrorizmin, prodhimin e trafikun e narkotikëve, prodhimin e armëve të dëmtimit në masë dhe krimet kundër mjedisit; mbledh informacion për krimin e organizuar, që cenon sigurinë kombëtare; mbron sigurinë e veprimtarisë së vet, të informacionit, punonjësve dhe pasurisë me mjete të përshtatshme.
Ai e ka fillesën në 21 janar 1920, kur Kongresi Kombëtar i Lushnjës bëri organizimin e Këshillit të Naltë dhe risanksionoi ndarjen e pushteteve, ligjvënës, ekzekutiv dhe gjyqësor, si dhe krijimin e Ministrisë së Brendshme. Më 24 dhjetor 1921, ministër i Punëve të Brendshme u dekretua Ahmet Zogu, i cili bëri riorganizimin e MPB-së, duke krijuar dhe Seksionin Sekret. Drejtues i këtij seksioni u caktua Haki Stërmilli.
Shërbimi kryesor inteligjent shqiptar, gjatë kësaj periudhe ka patur këto emërtesa: në vitin 1922, Sekretari Sekrete dhe, në vitet 1923-1939, Zyra Sekrete. Në nivel qendror, veprimtaria e shërbimit sekret do të drejtohej nga Zyra Sekrete, ndërsa në nivel vendor drejtohej nga Prefekti, i cili kishte ngritur një zyrë të posaçme që merrej me “çështje rezervate”. Nga janari 1927, u organizua Shërbimi Informativ I Jashtëm, me qendër në Ministrinë e Jashtme, e përfaqësuar nga selitë diplomatike shqiptare, duke organizuar një rrjet informativ që vepronte i lidhur me mekanizmin konsullatë – legatë -prefekturë. Pjesa më e errët e shërbimit secret shqiptar fillon në fund të luftës së dytë botërore.
Sigurimi u krijua në 19 Mars 1943, por ka burime që thonë se u krijua më 10 dhjetor 1944, me emrin Drejtoria e Mbrojtjes së Popullit, përkthimi i drejtpërdrejtë i OZNA-së serbe. Enver Hoxha e konsideronte Sigurimin të rëndësishëm për fitoren e grupit të tij në Shqipëri mbi grupet e tjera partizane. Divizioni i Mbrojtjes së Popullit, i formuar në vitin 1945 nga luftëtarët më të besueshëm të rezistencës së Haxhi Lleshit, ishte pararendësi i forcës së brendshme të uniformuar të Sigurimit prej 5,000 njerëzish. Sigurimi kishte rreth 30,000 oficerë, afërsisht 7,500 prej tyre të caktuar në Ushtrinë Popullore. Kishte një shtab kombëtar dhe shtab rrethi në secilën prej njëzet e gjashtë rretheve të Shqipërisë.
Ai u organizua më tej në seksione që mbulonin kontrollin politik, censurimin, regjistrat publik, kampet e burgjeve, trupat e sigurisë së brendshme, sigurinë fizike, kundërpërgjigjen dhe inteligjencën e huaj. Rrëzimi I diktaturës në vitet 90’ i dha fund edhe Sigurimit të shtetit në formën që kishte pasur deri atëherë, duke i hapur rrugën riformatimit të tij në Shërbimin Informativ Kombëtar dhe në 1999, në në Shërbimin Informativ të Shtetit (SHISH).
Hapja e dosjeve të ish-Sigurimit të Shtetit dhe informimi mbi këto dokumente ka qenë prej vitesh një nga dilemat e mëdha me të cilat është përballur shoqëria shqiptare pas periudhës së komunizmit. Më në fund, dosjet, aq sa kishin mbetur, përfundojnë në institucionin e Autoritetit për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit. Në këto ambiente ruhen dokumentet e periudhës së ish Sigurimit të Shtetit nga viti 1944-1991. Këto dokumente kanë të bëjnë së shumti me dokumente administrative, dokumente të proceseve hetimore-gjyqësore, dokumente të rrjetit agjenturor dhe dokumente të tjerë të përdorur nga ish strukturat e Sigurimit të Shtetit. Në Arkivin e Autoritetit për Informim mbi dokumentet ish Sigurimit të Shtetit ruhen dokumente dhe dosje të sigurimit të shtetit, megjithatë, ato mund të shihen vetëm duke bërë një kërkesë zyrtare në këtë autoritet. /abcnews.al/
