Kryetari i Bordit të Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim, Michael Granoff, teksa foli për ndryshimin rrënjësor të Piramidës u shpreh se ndryshimet nuk janë të lehta, pasi duhen edhe ndryshime në strukturat ligjore, në mënyrë që kurikulat të integrohen.
“Ne sapo miratuam një projekt të ri në mbledhjen tonë të bordit për të ngritur një qendër inovacioni dhe u zotuam të shpenzojmë 5 milionë dollarë për të, i cili do të vendoset këtu”, tregoi ai.
Pjesë nga intervista:
Pyetje: Një nga gjërat që unë kam parë kur kam jetuar në Brod, është kultura e punës, fakti që kur njerëzit vijnë për të punuar, ata bëjnë punë. Ndërkohë, besoj se gjatë rrugës u përballët me sfida. Futja e kulturës perëndimore të punës në një vend që vuan nga korrupsioni endemik, jam i sigurtë se nuk ka qenë e thjeshtë, apo jo?
Përgjigje: E dini? Sigurisht që kemi hasur. Madje në mënyra të ndryshme, por unë mendoj se gjithashtu ajo që kemi gjetur është se njerëzit që punojnë për ne, njerëzit që kanë punuar me ne, nuk kemi pasur nevojë t’i bindnim, ata donin të funksiononin në këtë mënyrë, ne u dhamë atyre një mundësi në një farë mënyre për të qenë ajo që ata me të vërtetë aspirojnë të jenë, donin të ishin. Ne nuk kishim nevojë të ndryshonim thelbin e tyre në një farë mënyre dhe kjo ishte një gjë interesante për t’u zbuluar. Tani sigurisht me kalimin e kohes, ne kemi qenë këtu për një kohë të gjatë dhe a kemi qenë universitet për vlera të mira? Shpresoj se po, dhe kemi pasur shumë të diplomuar, domethënë kemi shumë njerëz që punojnë për ne, punojnë me ne, a kanë dalë, kanë shkuar në botë, në Shqipëri dhe i kanë sjellë të lumtur vlerat e tyre me ta? Po shpresoj se po, a kemi qenë një universitet i praktikave të mira? Po, dhe nëse njerëzit mendojnë se ne ishim, atëherë unë mendoj se e kemi arritur atë gjë.
Pyetje: Ajo që e bën punën tuaj unike siç e shoh unë, është edhe mënyra në të cilën veproni dhe zonat ku veproni. Për shembull, ju jo vetëm që keni ofruar mbështetje apo financime për restaurimin e muzeut, por jeni angazhuar edhe në përpjekjet lobuese për të sjellë ndryshime ligjore në këtë fushë. Kjo është ajo që më cudit më shumë në këtë rast ju u kujdesët për këtë gjë, por kujdeseni gjithashtu edhe për të ardhmen e saj. Kjo është shumë impresionuese. Pse?
Përgjigje: Pra, nëse ju tërhiqeni për një minutë dhe mendoni, nëse doni të bëni një ndryshim të madh, nje ndryshim afatgjatë, ndryshimi afatgjatë nuk është i lehtë. Keni të drejtë, nuk duhet të shikoni vetëm pjesën ne terren që po përpiqeni të ndryshoni, por duhet të tërhiqeni dhe të mendoni për të dhe një nga gjërat që kuptuam ishte se do të duhej të jenë struktura ligjore që duhej te peshonin ndyrshim që do të na lejonin të bënim atë që duhej të bënim, jo vetëm në lidhje me trashëgiminë kulturore apo muzetë, por edhe në lidhje me arsimin. Kështu për shembull, tani ne kemi një program të quajtur ““Junior Achievement “. Ky program u mëson fëmijëve një lloj edukimi ekonomik, çdo fëmijë tani në Shqipëri ka mundesinë të përfitojë nga ky program, mirëpo për ta bërë këtë duhej të integrohej në kurrikulën këtu. Në mënyrë që ajo të integrohej në kurrikul, nevojitej një ndryshim në ligj
Kjo është fantastike..
Përgjigje: Nuk është se kemi lobuar për ndryshim, kemi punuar së bashku me partnerët për ta krijuar atë, kemi punuar për të menduar, në rregull si duhet të duket legjislacioni, si duhet të duket ligji për të na lejuar ta bëjmë këtë? Dhe pastaj punuam për ta zbatuar atë, dhe është e vërtetë sa i takon trashëgimisë kulturore, nëse do të kishe një sistem që do të mbronte trashëgiminë kulturore, duhej te siguroheshim që të mos kishte korrupsion, të siguroheshim që paratë të mbeten në ato vende dhe të përdoreshin për të përfituar ato vende. Pra nëse vertet dëshironim ta bënim këtë, na duhej një strukturë ligjore për ta bërë atë dhe më pas ne duhej të punonim me qeverinë dhe të punonim me njerëzit për të provuar dhe krijuar atë strukturë sepse në fund njerëzit hedhin rreth shumë fjalëve. Një nga fjalët e mëdha që njerëzit flasin është “qëndrueshmëria”. Të gjithë flasin për qëndrueshmërinë. Por çfarë do të thotë qëndrueshmëri? Epo, ndoshta do të thotë që këto vende do te funksionojnë edhe shumë kohë pasi unë dhe tit e mos jemi përreth. Ky është një përkufizim i thjeshtë. Nëse doni ta bëni këtë dhe që këto gjëra të zgjasin përtej nesh ne kohe, ju keni nevojë për një arkitekturë dhe keni nevojë për një strukturë që do ta mbështesë atë përtej personaliteteve, pra kush do te vijoje te jete këtu dhe do te vazhdoje ta bëjë atë, kështu që, kjo krijoi nevojen jo vetëm për të shpenzuar para për një projekt, por për të krijuar një arkitekturë, për të krijuar një plan menaxhimi strategjik për ta bërë këtë, dhe kjo është ajo që na shtyu të punojmë aty ku duhej në përpjekjen për të krijuar ligje që do ta mundesonin këtë.
Pyetje: Keni ndonjë projekt që e keni ndërtuar dhe më pas jeni tërhequr sepse keni thënë tani ato mund të ecin me këmbët e veta.
Përgjigje: Në fakt është një pyetje interesante dhe po ne kemi pasur shumë projekte që kemi bërë nga ana jonë, në fakt nëse shikoni disa nga përmirësimet per binzneset qe kemi bere ne rrethet e Shkodres, Korçës, Krujës, ne jemi angtazhuar aty. Ndihmuam në zhvillimin e tyre, me siguri keni qenë në disa prej tyre. Ne krijuam një lloj shoqate me organizim lokal që ne e mbështesim, por në një farë kuptimi tani ato nderrmarje po ecin vete. Ato shoqata, ato menaxhojnë bizneset ne ato zona, njerëzit që po menaxhojnë atë që po ndodh dhe çudia eshte që nuk jemi më ne ata qe po e bejne kete. Pra, keni të drejtë, ka disa projekte ku synimi ynë në fund të fundit ka qene që ne të ishim në gjendje të përfundonim punën dhe njerëzit e tjerë ta vazhdonin atë dhe te ishin të qëndrueshëm, dhe keni të drejtë, ky është një përkufizim tjetër per qëndrueshmërinë.
Pyetje: Keni investuar në brezin e ri, duke u shtrirë nga arsimi në punësim… Mund të na shpjegoni se si ka funksionuar “rrethi i plotë”, sepse besoj trajton një problem me të cilin po përballet aktualisht sistemi ynë arsimor?
Përgjigje: E di? Eshtë interesante, dje ishte një shembull i mirë, dje pata një ditë interesante ku më duhej të flisja me njerëz për katër ose pesë tema të ndryshme, kështu që fillova ditën duke folur për kalanë e Beratit dhe per qendren e vizitoreve ne Butrint. Më pas folëm për inteligjencën dhe inteligjencën artificiale për adoleshentët dhe për ofrimin e bursave për fëmijët për të marrë diploma master në Shtetet e Bashkuara dhe më pas për t’u kthyer, dhe më pas në fund të ditës folëm për një projekt. për të siguruar financim për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme. Kështu që në një farë mënyre të gjitha gjërat që përmendët ishin pjesë e ditës sime dje dhe ndoshta është një mikrokozmos i asaj që ne po përpiqemi të bëjmë, dhe nëse merrni programin tonë arsimor për shembull, ne fillojmë me fëmijët që janë 6 vjeç tani, me teknologjinë. Pra, ne fillojmë kur ata janë 6 vjeç, ne kemi programe per adoleshentët, per ata qe shkojnë në universitet dhe madje edhe të rritur që duan të ndryshojnë një lloj karriere, ne kemi një akademi kodimi që do t’u mësojë të rriturve, njerëz si ne. disi, si ta bëjmë këtë. Ne sapo miratuam një projekt të ri në mbledhjen tonë të bordit për të ngritur një qendër inovacioni dhe u zotuam të shpenzojmë 5 milionë dollarë për të, i cili do të vendoset këtu dhe të ndihmojë në ofrimin e shërbimeve për njerëzit që duan të krijojnë kompani fillestare, kështu që ke të drejtë nëse dëshiron ta bësh këtë në një lloj mënyre të organizuar arkitekturore, në fakt e filloni kur këta fëmijë janë të vegjël dhe ju duhet t’i çoni deri në fund. Në anglisht njerëzit do të thoshin: nëse do të duhen 20 vjet që një pemë të rritet, më mirë ta mbillni sot.
Ka ndonjë në vecanti, që le të themi ju ka bërë krenarë, qoftë edhe personalisht?
Përgjigje: Kur degjon njerezit qe kane perfituar nga programet tona, nuk eshte ajo ç’ka ju themi ne atyre, por ajo që ata ne thone ne pra se si ka ndryshuar jeta dhe si ka ndryshuar cdo gje tek ata, se si iu krijuan mundësitë që ata nuk i kishin më përpara. Kur degjon keto, mendon se po ben gjene e duhur. Që ti po ndihmon njerëzit dhe kjo lloj mirënjohjeje nuk vjen aq lehtë zakonisht. Jo vetëm mua por të gjithë ata që janë pjesë e bordit, mendoj që të gjithë që punojnë për fondacionin, e bëjnë sepse marrin përshtypje pozitive dhe po bëjnë diçka pozitive dhe sigurisht kjo nuk është dicka që ndodh shpesh në boten ku jetojme sot. /abcnews.al/
