Problemi nuk qëndron tek ajo çfarë tha Biden por te mënyra se si e tha. Zëri i tij po dridhej, ai harroi çfarë të duhej të fliste. Ai dukej i dobët dhe i vjetër.
Republikanët ishin të gëzuar, pasi mendojnë se çdo gjë tashmë është e qartë. Ata pretenduan se Biden kishte vetëm një objektiv: të provonte, në moshën 81-vjeçare, se ishte i aftë për të udhëhequr për një mandat të dytë dhe ai dështoi. Shumë amerikanë janë dakord më diçka të tillë.
Është ende e paqartë se sa do të ndikojë ky dështim te votuesit e pavendosur. Biden krenar dhe kokëfortë do t’i rezistojë ashpër presionit për t’u dorëzuar.
Është padyshim një moment krize akute zgjedhore për Amerikën. Megjithatë, bota duhet të ndalojë dhe të marrë frymë thellë përpara se të shuajë Biden dhe shpresat e demokratëve për rizgjedhje.
Trump dukej më shumë si një grabitqar sesa një një kandidant për president. Për të e gjithë politika është paragjykim. Debati ishte një kujtesë në kohë se sa i rrezikshëm është ky njeri.
Goditjet e Trump ishin kryesisht mashtrime pa fakte. Ai pretendoi se Biden ishte i korruptuar dhe i paguar nga Kina: asnjë provë. Ai tha se valët e emigrantëve të paligjshëm “po vinin dhe po vrisnin qytetarët tanë” në nivele të paprecedentë: hiperbolë absurde.
Më qesharake ishte pretendimi i tij se Biden “inkurajoi” Rusinë të pushtonte Ukrainën. Trump e admiron Vladimir Putinin. Ai do të donte të ishte një diktator si ai.
Ky debat vërtetoi dy gjëra. Njëra është se Biden po lufton, ndoshta fatalisht. Ai duhet të kishte pasur sensin dhe vetëmohimin të tërhiqej vullnetarisht. Tjetra është se Trump, i mungon krejtësisht parimi, dhe nëse zgjidhet do të nisë një valë hakmarrjeje.
Ky debat tregoi se është koha për t’u marrë sërish seriozisht me Trump. Gënjeshtrat e tij, krimet, pikëpamjet antidemokratike, mizogjinia dhe ksenofobia raciste janë bërë të njohura me kalimin e kohës.
Humbja e tij në vitin 2020 përfundimisht solli lehtësim dhe një farë vetëkënaqësie. Por siç tregojnë sondazhet, ai është rikthyer. Në të vërtetë, ai nuk u largua kurrë. Nëse zgjedhjet e nëntorit do të mbaheshin sot, ai me siguri do të fitonte.
Merrni parasysh planet e Trump për Amerikën dhe botën. Ato përfshijnë deportimin e miliona emigrantëve pa dokumente, një taksë 10% mbi importet, një taksë gjithëpërfshirëse, që shkakton luftë tregtare globale, shpime të pakufizuara të naftës, braktisjen e Ukrainës dhe tërheqjen nga NATO.
Trump, 78 vjeç, dëshiron që gjykata supreme, e mbushur me të emëruarit e tij, të pajtohet që, si president, ai mund të bëjë gjithçka që dëshiron. Ai ka refuzuar sërish të thotë se do ta pranonte humbjen.
Debati jo vetëm që theksoi sjelljen e pandryshuar dhe të pavarur të Trump, por gjithashtu nënvizoi problemet themelore kushtetuese. Kjo krizë nuk ka të bëjë vetëm me Trump. Ka të bëjë me mënyrën se si funksionon Amerika ose jo.
Etërit themelues, duke shkruar ligje 235 vjet më parë për një shoqëri agrare me pamje të brendshme me më pak se katër milionë njerëz, 700,000 prej tyre skllevër nuk mund të parashikonin një fanatik si Trump.
Shqetësimi i tyre i madh ishte parandalimi i “tiranisë së shumicës”, me të cilën ata nënkuptonin fuqinë e shumë njerëzve (përfshirë personat me ngjyrë) për t’u diktuar disave. Por problemi i sotëm është e kundërta.
Falë kolegjit zgjedhor anakronik, organeve të pabalancuara si Senati (ku secili prej 50 shteteve ka dy përfaqësues pavarësisht nga madhësia e popullsisë) dhe emërimeve të përjetshme të gjyqtarëve federalë dhe gjykatësve të gjykatës supreme, pakicat politike kanë pushtet joproporcional.
Ashtu si George W Bush në 2000, Trump humbi votën popullore në 2016, por fitoi presidencën. Së shpejti mund të ndodhë e njejta gjë.
/abcnews.al
