Intervistë e ambasadores së Francës në Shqipëri Elisabeth BARSACQ për emisioni LOG.
Endri XHAFO – Zonja ambasadore, gjatë një konference për shtyp në pallatin e Elizesë më 9 dhjetor Presidenti Macron zbuloi përparësitë e presidencës franceze të Bashkimit europian, – që përfundoi më 30 qershor, – slogani i së cilës ishte “rilindje, fuqi, përkatësi”. Mirëpo lufta në Ukrainë solli një ndryshim të situatës. Përgjigjja e Bashkimit europian përballë këtij agresioni a ishte e duhura?
Elisabeth BARSACQ –Eshtë e vërtetë që Presidenca filloi më 1 janar, kur ndërkaq kishim shenja shqetësuese në lidhje me situatën në Ukrainë dhe përgatitjet që po bënin rusët. Ju kujtuat këtë konferencë shtypi të presidentit të republikës më 9 dhjetor, ku njoftoi përparësitë, mes të cilave, për pjesën ndërkombëtare, kujtoj që Ballkani perëndimor ishte fill pas Afrikës. Kjo ishte totalisht një risi! Që u përsërit nga presidenti i republikës edhe në Parlamentin europian në Strasburg në muajin janar. Pra, kur lufta filloi më 24 shkurt, presidenca franceze kishte shenjuar fillimin e saj solid dhe ajo që është me interes për t’u vënë re, është se, edhe pse u desh të organizohej përgjigjja e Bashkimit europian me të gjithë partnerët tanë, veçanërisht Këshillin, presidentin e Këshillit europian, vëmë re, kur hedhim vështrimin pas, se Franca ia doli megjithatë të qëndrojë në shina gjatë presidencës së saj. Mendoj se kjo i detyrohet angazhimit shumë të fortë të shumë prej kolegëve të mi, veçanërisht në Bruksel, por edhe kolegëve të mi në Francë, sepse pati shumë evenimente të organizuara në Francë, për të çuar përpara çdo gjë që donim të bënim përgjatë presidencës franceze. Dua të nënvijëzoj se ishte presidenca e parë që kishim pas hyrjes në fuqi të Traktatit të Lisbonës. Ishte presidenca e 13-të franceze e Bashkimit europian, por e para pas hyrjes në fuqi të Traktatit të Lisbonës. Çka e bën mjaft të ndryshme sot. Sepse sot ju keni një President të Këshillit europian, keni përfaqësuesin e lartë për politikën e jashtme të Bashkimit europian…
Endri XHAFO – I ashtuquajturi zoti PESC…
Elisabeth BARSACQ –Po. Çka do të thotë në fakt që, në raport me skemat e dikurshme, ku vërtet presidenca e radhës e Bashkimit europian ishte thuajse e vetme në timon për të çuar përpara prodhimin europian të ligjeve, – se këtë bëjnë vendet anëtare së bashku në Bruksel, – ngarkesa sot është më pak e mundimshme. Sot kemi ndihmën e autoriteteve tona në Bruksel, të autoriteteve të përbashkëta në kuadër të këtij sovranitetit të përbashkët, që është Bashkimi europian. Por ajo që më duket shumë interesante është të shohësh një përgjigje kaq të shpejtë, shumë të shpejtë, brenda dy ditësh, ku thirrëm një Këshill europian, hartuam një paketë të parë sanksionesh, dënuam sëbashku, të njëzet e shtatë, agresionin rus kundër Ukrainës… Pra kjo ishte diçka vërtet e rëndësishme.
Endri XHAFO – President Macron hezitoi për një kohë të gjatë të vizitojë Kievin, duke priviluar ndërkaq një linjë direkte komunikimi me presidentin Putin. Përse shërbeu kjo?
Elisabeth BARSACQ – Shikoni, dua t’ju kujtoj diçka: Në asnjë moment nuk i telefonoi presidentit Putin pa diskutuar paraprakisht me Volodymir Zelenskyn, presidentin ukrainas, për t’i thënë p.sh. “shiko Volodimir, po të marr për të të pyetur a je dakord ta marr Putinin dhe çfarë mesazhi do që t’i përcjell”… Kjo është diçka që mendoj se jo detyrimisht ka dalë dhe është rimarrë nga mediat, – se është më lehtë të thuash “Presidenti francez i telefonoi Presidentit Putin”, – por ka qenë gjithmonë shumë e qartë. Nga njera anë presidenti i këshillit europian Charles Michel, por edhe me Josep Borrell, nga ana tjetër miqtë tanë ukrainas gjithashtu. E dini? Franca e njeh mirë Ukrainën. Madje kemi pasur një kryeministër me origjinë ukrainase. Nuk di nëse ka shumë vende në Europë që të kenë pasur një kryeministër me orgjinë ukrainase, në Francë ishte Pierre Bérégovoy. Ja pra. Kjo është diçka jo detyrimisht e njohur, por që tek e fundit është e rëndësishme. Marrëdhëniet me Ukrainën i kemi prej shumë kohësh.
Endri XHAFO – Sipas kësaj që po më thoni, zonja ambasadore, a mund të deduktojmë që kjo ka qenë e kërkuar edhe nga vetë Ukraina?Që dikush nga Europa, konkretisht zoti Macron, të mund të komunikonte me Rusinë për të gjetur, brenda mundësive, terren të përbashkët?
Elisabeth BARSACQ – Çështja nuk është gjetja e një terreni të përbashkët. Aktualisht situata është shumë e qartë. Ju keni një agresor dhe një viktimë. Dhe nëse flasim me agresorin, në fillim marrim viktimën për t’i thënë “shiko, do t’i telefonoj atij, çfarë mesazhi do që t’i kaloj”. Pastaj, përgjatë shumë kohe, nuk pati fare biseda. Dhe kjo është një nga vështirësitë direkte mes Putinit dhe presidentit tim. Një vështirësi tjetër është që të tërëve na mbeti ngulitur ai imazhi i 7 shkurtit, ku shohim presidentin Putin në krye të një tavoline të stërgjatë dhe, nga ana tjetër, shumë shumë larg, presidentin Macron. Skema është gjithsesi pak e ndryshme. Sepse fillimisht patëm bisedime me Volodimir Zelenskyn, që duhej përkrahur, dhe të cilit duhet t’i jepnim të gjithë mbështetjen tonë. Dhe mbështetjen e dhamë edhe me diçka që është tragjike në ekstrem. Pas masakrës së Buças Franca dërgoi një ekip specialistësh të mjekësisë ligjore, kriminologë, për të ekspertizuar realisht skenat e krimit në Buça dhe Irpin. Kjo u zgjat. Eshtë një punë jashtëzakonisht e vështirë, jashtëzakonisht e komplikuar dhe shumë e dhimbshme. Dhe që u kompletua vetëm para pak, sepse i dorëzuam Ukrainës një laborator gjenetike mjekësor, që të mund të vazhdojë të punojë në mënyrë autonome; sigurisht, në bashkëpunim me prokurorin e përgjithshëm të Ukrainës.
Endri XHAFO – Ndjesë të këmbëngul edhe pak këtu. Atë që bëri Presidenti Macron, e bëri edhe presidenti i Turqisë, që është një vend anëtar i NATO-s, por jo i Bashkimit europian. Edhe Turqia dhe Presidenti Erdogan ruajtën një linjë komunikimi direkte me Presidetin Putin. Por a mund të themi sot se kjo nuk shërbeu për asgjë? Për anën praktike flas…
Elisabeth BARSACQ – Për anën praktike jam dakord me ju që për momentin nuk kemi tërheqje të Rusisë. Sepse çdo herë kërkesa kjo ishte: “Duhet të tërhiqeni nga Ukraina” .Tek e fundit, kjo është çështja. Dhe t’ia dalësh të përcjellësh mesazhin. Nuk do të shprehem për Turqinë. Nuk jam turke, jam franceze. Ajo çka mund t’ju them është se nuk janë vetëm rrugët e komunikimit direkte, bisedat telefonike mes shefave të shteteve, është gjithashtu çdo gjë që ndodh në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara. Nga kjo anë duhet të them që është jashtëzakonisht për t’u shënuar që Shqipëria është anëtare jo e përhershme e Këshillit të Sigurimit, Shqipëria ishte bashkëhartuese e rezolutës së parë, që nuk u miratua për shkak të vetos ruse… Por ajo që dua të them është që ne ishim shumë shumë të kënaqur të kishim, ne, anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit, një anëtar jo të përhershëm që ishte 100% i rreshtuar përkrah Bashkimit europian, 100% me sanksionet.
Endri XHAFO – Pikërisht. Shqipëria është e rreshtuar 100%. Serbia nga ana tjetër, një vend kandidat për në Bashkimin europia, nuk i ndoqi sanksionet europiane. A e bezdis sadopak Francën kjo gjë? A i bëri në ndonjë moment presion Serbisë, Presidenca franceze e Bashkimit europian, që Serbia të rreshtohej me politikën europiane?
Elisabeth BARSACQ – Atëherë, presionet janë të përhershme ndaj njërit dhe tjetrit, mbi këdo që nuk i ka adoptuar sanksionet. Ju përmendni Serbinë, por ka shumë vende që nuk i kanë adoptuar sanksionet. Dhe vende të rëndësishëm. Dhe vende që as e kanë dënuar agresionin. Mendoj veçanërisht për Indinë, për Kinën. Pra, Serbia, që të kthehemi…
Endri XHAFO – …Por që nuk janë kandidatë në Bashkimin europian.
Elisabeth BARSACQ –Po, por Kina është megjithatë anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit. Eshtë e vërtetë që nuk janë kandidatë në Bashkimin europian, por kanë marrëdhënie mjaft të qenësishme me Bashkimin europian; kam parasysh këtu Indinë. Presionet aty janë, ushtrohen, por nuk është aq presidenca e Këshillit të Bashkimit europian ajo që i ushtron, sesa Bashkimi europian si grup, në formatin “Këshill europian”.
Endri XHAFO – Kryeministri shqiptar Edi Rama kërkoi, madje nga Brukseli, që Serbia të kuptohej, që mbi të të mos ushtrohej presion, në mënyrë që Serbia të mos devijojë nga rruga europiane. A jeni dakord me këtë?
Elisabeth BARSACQ –Roli im nuk është të bëjë ekzegjezë, intepretim teksti të asaj që thotë zoti Rama.
Endri XHAFO – Ok, po e riformuloj pyetjen: A duhet me qenë të mëshirshëm me Serbinë?
Elisabeth BARSACQ – Të mëshirshëm? Serbia nuk ka të njëjtën histori si të gjitha vendet. Ne nuk jemi… nuk e shohim Serbinë siç shohim Shqipërinë, siç shohim Suedinë, apo siç shohim Republikën Çeke. Por i marr sipas presidencës aktuale dhe asaj pasardhëse të Bashkimit europian. Çështja nuk është me qenë të mëshirshëm. Sepse, ç’do të thotë “të jesh i mëshirshëm” në termat e politikës së jashtme?
Endri XHAFO – Ta mirëkuptosh, në këtë rast, që nuk ndjek sanksionet europiane, për shkak të lidhjeve specifike, speciale, historike, madje shpirtërore me Rusinë?
Elisabeth BARSACQ – Po ndoshta kjo do të thotë që duhet të përpiqemi të kuptojmë pse nuk i adoptuan sanksionet, për të gjetur mjetet që do t’i bëjnë ata t’i adoptojnë. Dhe kam përshtypjen se është më shumë ky procesi që ne favorizojmë.
Endri XHAFO – A u ndje Franca e bezdisur nga gjuha e kryeministrit shqiptar Edi Rama në raport me Europën? Ai tha, –për të mos cituar veçse një nga shprehjet e tij, – “Putini mund të jetë sëmurë ose jo, por as Bashkimi europian nuk gëzon shëndet të plotë”.
Elisabeth BARSACQ – Shikoni, e kujtoj shumë mirë shprehjen që u tha në atë moment, – ishte gjatë konferencës së shtypit që pasoi takimin e gjashtë vendeve të Ballkanit perëndimor me njëzet e shtatë anëtarët e Bashkimit europian…
Endri XHAFO – E përsëriti gjithashtu në Austri…
Elisabeth BARSACQ – E përsëriti gjithashtu në Austri… Shikoni, këto janë shprehjet e tij, është i lirë… Unë mendoj që kur keni njëzet e shtatë vende anëtare, – që nuk janë pak, – që me vullnet të njëjtë miratojnë sanksione ndaj Rusisë dhe pranojnë që në fund t’u mbyllet rubineti i gazit dhe thonë “ok, po ndalojmë edhe naftën ruse”, unë mendoj që situata nuk është edhe kaq e keqe.
Endri XHAFO – E tha në një kontekst tjetër. E tha në kontekstin e refuzimit bullgar për të hequr veton ndaj RMV, deri në atë pikë sa MPJ e Bullgarisë tha, po e citoj: “Nuk është hera e parë që ne dëgjojmë cilësime të rënda dhe fyese të paprovokuara… Insinuatat e mbrapshta në një regjistër kaq të ulët gjuhësor nuk mund të justifikohen më me tiparet e karakterit dhe mungesën e aftësive europiane të komunikimit”, etj.etj.
Elisabeth BARSACQ – Atëherë, nuk do të futem në një debat mbi marrëdhëniet bullgaro-shqiptare. Ky nuk është roli im. Plus që nga ai moment rezulton se bullgarët e kanë hequr veton, – e dini besoj, – pra nuk dua të futem në vlerësime përcaktuese të tipit “kush tha çfarë” apo “kush bën çfarë”.
Endri XHAO – E kuptoj. Ajo që doja të thoja është nëse zoti Rama është i ashpër me Europën?
Elisabeth BARSACQ – A është i ashpër? Eshtë një çështje e komplikuar. Sepse edhe njëherë, a mund të jemi të ashpër apo të butë… Pak më parë ju folët për të qenit “të mëshirshëm” në raport me Serbinë. Mendoj që janë çështje që nuk hyjnë në kategoritë e politikës ndërkombëtare, janë më së shumti kategorizime që lidhen me emocionalen dhe psikologjiken, nuk lidhen me marrëdhëniet mes shteteve.
Endri XHAFO – OK. Kur do ta kemi konferencën e parë ndërqeveritare?
Elisabeth BARSACQ – Ndoshta shumë shpejt. Shumë shpejt.
Endri XHAFO – Ok. Ishallah.
Elisabeth BARSACQ – Ishallah.
Endri XHAFO – (qesh) Dashtë Zoti! Mirë, supozojmë që Shqipëria në një moment e firmos traktatin e anëtarësimit. Eshtë një gjë që nuk e themi asnjëherë mjaftueshëm, ose, thuajse fare, këtu në Shqipëri, që në Francë traktati duhet miratuar ose me referendum (Neni 88-5 i Kushtetutës franceze), ose me shumicën e 3/5 të të gjitha votave të Parlamentit të mbledhur në Kongres, dmth. Asambleja plus Senati (Neni 89 paragrafi 3). Mirëpo duke pasur parasysh konfigurimin aktual të Asamblesë, ku presidenti e ka humbur shumicën absolute dhe një numër i lartë euroskeptikësh janë hyrë futur në Parlament, a ngjan refuzimi ndaj anëtarësimit të Shqipërisë një skenar më i mundshëm se çdo skenar tjetër?
Elisabeth BARSACQ – Atëherë, Traktati i anëtarësimit… Ju bëni sikur kalohet direkt nga konferenca ndërqeveritare te traktati i anëtarësimit. Pra, ju imagjinoni sikur traktati kalon në Asamble në kompozimin e saj aktual. Meqë ra fjala, ju përgëzoj për njohjen e saktë të Kushtetutës franceze dhe ratifikimin e traktateve; besoj janë të paktë ata që e njohin mënyrën se si ratifikohen traktatet në Francë. Atëherë, është e vertetë që mazhoranca aktuale parlamentare është relative. Por ajo që mua më duket tejet e rëndësishme është që në procesin që do të fillojë, Shqipëria të mund të bindë tërësinë e qytetarëve europianë dhe tërësinë e deputetëve europianë për domosdoshmërinë e anëtarësimit të Shqipërisë dhe për rrjedhojë ratifikimin e traktatit, – se nuk është vetëm Franca ku nevojitet ratifikim i traktateve. Kjo është shumë e rëndësishme. Ajo që më duket gjithashtu shumë e rëndësishmë është që traktati i anëtarësimit të kuptohet mirë edhe nga deputetët shqiptarë. Sepse të anëtarësohesh në BE do të thotë të pranosh idenë e një sovraniteti të përbashkët. Dhe mua ky më duket një element i rendësishëm informimi këtu në Shqipëri. Shpesh më ndodh të shpjegoj se po, Parlamenti francez është ai që është në këtë moment. Por a e dimë që parlamenti francez nuk miraton veçse 20% të ligjeve që nuk janë ligje komunitare europiane? Në realitet, i gjithë aparati ynë legjislativ, në masën 80% të tij, – dhe kjo është po aq e vërtetë për të gjitha vendet anëtare, – vendoset bashkarisht në Bruksel; ato që quhen “direktivat europiane”. Dhe pastaj transpozohet në të drejtën e brendshme. Psh. korpusi ligjor për mjedisin është i jashtëzakonshëm. E gjithë puna e bërë nga Bashkimi europian për mbrojtjen e mjedisit në tërësinë e vet, mendoj se e tejkalon masën 80% të asaj që ne kemi në të drejtën e brendshme në Francë. Tani, në realitet, gjendemi në një situatë ku nuk kemi më ndarje të mirëfilltë. Dhe kjo është e komplikuar për t’u kuptuar, që, të anëtarësohesh në BE, do të thotë të thuash “po, unë vendos që ligjet që merren për vendin tim të organizohen bashkarisht në Bruksel, me Këshillin e Bashkimit europian, Këshillin europian, Parlamentin europian… Dhe Parlamenti europian, që prej Traktatit të Lisbonës, ka gjithmonë e më shumë funksione bashkë-vendimmarrjeje për “direktivat”.
Endri XHAFO – I lejova vetes të shoh larg, vite pas të parës Konferencë ndërqeveritare, për të ngritur një çështje: A nuk do ta kemi bërë gjithë këtë rrugë më kot, nëse në fund, për arsye subjektive, elektoraliste… Kujtoj psh. Kushtetën europiane. Ju e dini më mirë se unë punën kolosale që u bë nga ish-presidenti francez Valéry Giscard d’Estaing dhe ish-kancelari gjerman Helmut Schmidt, etj. Ishte një tekst shumë shumë i mirë, por Kushtetuta europiane u refuzua me referendum në Francë dhe Holandë. E gjithë klasa politike franceze tha “votojeni këtë tekst, është i mirë; është i mirë për ne, është i mirë për Europën”, etj. Por elektorati francez, për arsye të politikës së brendshme tha “jo, nuk e duam këtë”. Pra, shtroj pyejen e Shqipërisë, duke imagjinuar këtë perspektivë.
Elisabeth BARSACQ – Mendoj se do të arrijmë të gjejmë zgjidhje deri atëherë. Por pres shumë nga Shqipëria që të demonstrojë se është një vlerë e shtuar për Bashkimin europian. Dhe kjo është shumë e rëndësishme. Pra, në atë moment, do të duhet të bëhet një punë e madhe bindëse në Francë. Por jo vetëm në Francë, se ne jemi vetëm një nga vendet anëtare. Janë dhe gjithë të tjerët.
Endri XHAFO – Po, por jeni lokomotiva e Bashkimit europian…
Elisabeth BARSACQ – Ia arritëm ratifikimit për 10 vendet që u anëtarësuan bashkarisht në 2004 dhe për Bullgarinë dhe Rumaninë në 2007. Pra nuk mendoj se ka vështirësi. Aq më shumë që me zhvillimin e udhëtimeve dhe turizmit, veçanërisht të francezëve këtu në Shqipëri, njerëzit janë të gëzuar kur vijnë. Mund t’ju them se francezët që vijnë janë të gëzuar. Thonë, në rastin më të keq, “ore, po pse nuk janë akoma në BE”. E thonë vërtet këtë. Por ju takon edhe juve të bëni lojën tuaj. Dmth. jo e gjitha mbështetet në punën që duhet të bëjnë francezët. Eshtë një punë e tërë bindëse, avokatie, që duhet bërë nga ana e shqiptarëve. Dhe këtu ndoshta duhet përqëndruar e gjithë pjesa në thonjëza “propagandë” pozitive për Shqipërinë, por edhe që të kemi rezultate pozitive në tërësinë e kapitujve që do të hapen gjatë negociatave.
Endri XHAFO – Më kujtohet kur Kroacia u bë anëtare, më saktë përpara se të bëhej anëtare në 2013, panelet e mëdha publicitare të metrosë pariziene u mbushën me afishe gjigande me sloganin “Krocia në BE, Mesdheu zgjerohet”. Çka u evokonte francezëve Mesdheun që e njihni mirë, etj.
Elisabeth BARSACQ – Jam dakord me ju. Edhe këtu kemi plot problematika të përbashkëta për Mesdheun. Veçanërisht për blegtorinë. Duket si hiçmosgjë, por janë më shumë se 30 vjet bashkëpunim franko-shqiptar në lëmin e blegtorisë. Në Francë kemi edhe ne një pjesë të vendit jugore, alpine, pranë Pirenejeve, ku çobenjtë lëvizin bagëtitë për verim… pra kemi shumë të përbashkëta në këto çështje dhe, bujqit, më saktë blegtorët francezë dhe ata shqiptarë, merrren vesh shumë shumë mirë me njëri-tjetrin, sepse kemi metodologji, aspekte të përbashkëta, ngaqë jemi mesdhetarë. Dhe nga ky këndvështrim është një plus për Shqipërinë.
Endri XHAFO – Ideja e presidentit Macron për një “Komunitet politik europian” a është një mënyrë për të realizuar në praktikë që vende që nuk do të jenë anëtarë të Bashkimit europian do të jenë një lloj… anëtarë, por jo me të drejta të barabarta me anëtarët aktualë të Bashkimit europian. A është një mënyrë për të menaxhuar këto vende, përfshirë Shqipërinë?
Elisabeth BARSACQ – Mendoj se ajo që është shumë e qartë në idenë e “Komunitetit politik europian”, – dhe i kam lexuar e rilexuar tekstet, – pikësëpari është se nuk përfaqëson një zëvendësues të zgjerimit. Zgjerimi është aty, vazhdon rrugën e vet dhe ne e dëshërojmë zgjerimin për vendet që e kanë filluar ndërkaq këtë proces. Dhe një Zot e di që Shqipëria e ka filluar, – kemi 10 vjet që po japim 140 milionë euro në vit nga Komisioni në Shqipëri. Dhe janë goxha. Pra këtë proces do ta vazhdojmë. Por, ndërkohë, ju e kuptoni që në raport me vende si Ukraina apo Moldavia, që sapo morën statusin e vendit kandidat, është e qartë që ata janë vite drite larg sa i takon normave europiane. Dhe kur them “norma europiane” e kam fjalën përshtatjen e korpusit ligjor, “acquis communautaire”, që mundëson anëtarësimin. Ndaj në pritje të të qenit anëtar me të drejta të plota të Bashkimit europian, duhet që një sërë vendesh të mund të marrin pjesë ndërkaq në një diskutim të përbashkët politik europian, i cili mund të rezultojë plotësisht frytdhënës për ato vende të përfshira, për të mos u ndjerë të distancuar. Eshtë vërtet mëkat që kur kemi një Këshill europian në këto momente, në mes të luftës, – çka e modifikon thelbësisht situatën, një luftë në kontinent, një luftë që ishte krejt e pamendueshme, për të cilën askush nga ne nuk ishte mendërisht i përgatitur, sepse jemi rritur me idenë që me Bashkimin europian lufta ka marrë fund, – e pra këtyre vendeve duhet t’u sjellim një përgjigje në rrafshin politik. Por, edhe një herë, kjo absolutisht nuk zëvendëson procesin e zgjerimit! Dhe kjo për mua është jashtëzakonisht shumë e qartë! Pastaj shikoni, ka edhe vende si Zvicra. Vend fqinj i Francës, fqinj i Italisë, fqinj i Gjermanisë. Por një vend që nuk është anëtar i Bashkimi europian. Dhe ajo që ishte e habitshme ishte se Zvicra adoptoi sanksionet. E shikoni pra? Asgjë nuk i detyronte për sanksionet e ndërmarra nga Bashkimi europian. Pra, do të ishte mirë të diskutonim me ta. Ja një vend që tipikisht mund të ishte anëtar i Komunitetit politik europian.
Endri XHAFO – Pra kjo ide e Europës me “gjeometri variabël”, nëse mund ta themi kështu, me “dy shpejtësi”, që evokon Komuniteti politik europian, nuk është një mënyrë për t’i bërë bisht vendeve si Shqipëria…
Elisabeth BARSACQ – Jo, jo, jo. Për mua nuk është për t’i bërë bisht.
Endri XHAFO – Por e dimë shumë mirë që Turqia është një vend kandidat në Bashkimin europian. Por Turqia nuk do të jetë kurrë anëtare e Bashkimit europian, të paktën jo në ngjendjen e aktuale të gjërave.
Elisabeth BARSACQ – Në gjendjen e aktuale të gjërave, – dhe ju ftoj ta konsultoni edhe me kolegët e ambasadës së Turqisë, – turqit vendosë t’i stopojnë negociatat, t’i pezullojnë. Ja pra, kjo është situata…
Endri XHAFO – Por ka pasur gjithmonë një refuzim francez, gjerman, për një zgjerim të Bashikimit europian në kufijtë e Sirisë, etj.
Elisabeth BARSACQ – Çështja nuk është aty. Se kam shërbyer si diplomate edhe në Turqi. Mendoj se vështirësia e vërtetë në fillim, – dhe mendoj se është një nga vështirësitë madhore, – qëndron pikërisht në çështjen e sovranitetit të përbashkët. Mirëpo në një moment të caktuar, miqtë tanë turq kuptuan, vlerësuan, se kishin nevojë të bënin një pauzë, sepse përshtatja në të drejtën e brendshme të “acquis communautaire”, “acquis communautaire” dhe prapë “acquis communautaire”, –dmth vendosja në nivelin e normës, se historia e Bashkimit europian është një histori norme, – e pra në fund kjo do të rezultonte në sovranitet të përbashkët. Dhe s’jam e sigurt, – dhe këtu po flas në emër personal, – nuk jam e sigurt se ata ishin gati për ta ndarë sovranitetin. Por kjo është një histori që nuk ka marrë fund. Ja tipikisht edhe një vend tjetër, që është anëtar i Këshillit të Europës, që mund të ishte fare mirë anëtar i Komunitetit politik europian, nëse do të donin.
Endri XHAFO – Lëmë politikën franceze dhe flasim pak për politikën shqiptare, nëse jeni dakord…
Elisabeth BARSACQ – Oh (qesh). Politikë jashtëzakonisht e komplikuar, që duhet kuptuar…
Endri XHAFO – Një pyetje shumë direkte: A bezdiset Franca nga fakti që Partia demokratike shqiptare drejtohet aktualisht nga zoti Berisha?
Elisabeth BARSACQ – Çështja nuk shtrohet ekzaktësisht në këto terma për Francën. Franca konstaton. Shikoni, një ambasadë e Francës në punën e saj ka dy aspekte: Eshtë ajo që do ta quaja “institut kërkimor” në lidhje me vendin pritës dhe, nga ana tjetër, mbajtja gjallë e marrëdhënieve dypalëshe. Për pjesën “institut kërkimor” do të thoja se jemi më së shumti shkencëtarë që po bëjnë konstatime, pra marrim mikroskopin dhe shohim si funksionojnë mikrobet në atë pllakën e qelqtë poshtë mikroskopit. Kjo është. Dhe në këtë pikë nuk ka pse të jemi të bezdisur, as pse të jemi “pro”, apo “kundër”… Nuk pozicionohemi në këtë mënyrë.
Endri XHAFO – Po e riformuloj pyetjen: A do të rreshtohet Franca me qëndrimet e Shteteve të Bashkuara në raport me zotin Berisha?
Elisabeth BARSACQ – Franca është solidare me Shtetet e Bashkuara. Gjithmonë! Ne themi gjithmonë në lidhje me Shteteve të Bashkuara se “ne jemi aleati më i mirë i Shteteve të Bashkuara”. Pikëspari sepse në planin e mbrojtjes, nëse ka një vend që nuk ka rreshtur së financuari mbrojtjen, është pikërisht Franca. Buxhetet tona të mbrojtjes janë konsistente. Mos harrojmë se në nivel kombëtar kemi marinën e dytë më të madhe në NATO, pas asaj të Shteteve të Bashkuara. Mënyrën se si Shtetet e Bashkuara konsiderojnë personin në fjalë, ne e respektojmë.
Endri XHAFO – OK, atëherë po shkoj direkt: A e keni ftuar zotin Berisha në festimet e 14 korrikut (festa kombëtare e Franës)?
Elisabeth BARSACQ – Ne nuk ftojmë persona që janë objekt, – dhe kjo nuk ka të bëjë vetëm me personin në fjalë, – por ne nuk ftojmë persona që janë objekt i një situate të veçantë përkundrejt Shteteve të Bashkuara, domethënë, pa akses në territorin e Shteteve të Bashkuara.
Endri XHAFO – Fakti që zoti Berisha është përcaktuar “non grata” nga Shtetet e Bashkuara është një problem personal për të, një problem politik për PD, një problem politik për Shqipërinë, apo edhe një shenjë “korrupsioni madhor” që autoritetet e drejtësisë së re shqiptare duhet ta hetojnë dhe, nëse mundet, ta dënojnë?
Elisabeth BARSACQ – Kësaj pyetje duhet t’i përgjigjen shqiptarët. Nuk më takon mua. Unë vëzhgoj ç’bëjnë shqiptarët.
Endri XHAFO – (Qesh) Ç’mendim keni për kolegët tuaj që i përgjigjen kësaj pyetje?
Elisabeth BARSACQ – Më falni?
Endri XHAFO –Ç’mendim keni për kolegët tuaj që përgjigjen, që zgjedhin t’i përgjigjen kësaj pyetje?
Elisabeth BARSACQ – Janë të lirë. (Qesh) E keni parasysh që slogani i Republikës është “Liri, barazi, vëllazëri”. Kështu që…
Endri XHAFO – A mundet, në aspektin formal, që sistemi gjyqësor francez të ndajë, të jap vendim, në Francë, për një çështje që implikon një politikan shqiptar kundër Sekretarit amerikan të Shtetit?
Elisabeth BARSACQ – Ah, këtu më vjen sinqerisht keq. Nga momenti që ka një procedurë gjyqësore, një përfaqësues i qeverisë franceze, pra i ekzekutivit, nuk mund të shprehet. Nuk mund t’ju them asgjë në këtë pikë. Në momentin që ka një procedurë në zhvillim e sipër nuk mund të them asgjë, do të ishte kundër parimit të ndarjes së pushteteve që është përcaktuar nga zoti Montesquieu në shek.XVIII, e që ne përpiqemi ta respektojmë.
Endri XHAFO – (Qesh) Pyetja e fundit: A keni ju informacione se në ç’fazë është kjo procedurë me zotin Berisha në Francë?
Elisabeth BARSACQ – Edhe këtu do të duhet t’i drejtoheni gjykatës.
Endri XHAFO – Gjykatës korrksionale të Parisit. Ju faleminderit zonja ambasadore.
Elisabeth BARSACQ – (shqip) Shumë faleminderit edhe juve. /abcnews.al/
