A e dinit se dikur Alaska ka qenë pjesë e perandorisë Ruse dhe se Rusia i ka shitur SHBA-ve Alaskën për 7.2 milionë dollarë?
Alaska, e cila tani është shteti i 49-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe me një PPB prej më shumë se 55 miliardë dollarësh, në fillimet e saj ka qenë pjesë e Perandorisë Ruse.
Në 1867, Rusia ia dorëzoi Alaskën Shteteve të Bashkuara me traktatin e njohur si “Ndërprerja e Alaskës” ose “Blerja e Alaskës”.
Shtetet e Bashkuara blenë 1,518,800 kilometra katrorë tokë nga Rusia në skajin veriperëndimor të kontinentit të Amerikës së Veriut, që tani është shteti i Alaskës.
Shtetet e Bashkuara ranë dakord të blinin Alaskën nga Rusia për 7.2 milionë dollarë më 30 mars 1867.
Sekretari i Shtetit William Seward dhe ministri rus në Shtetet e Bashkuara Edouard de Stoeckl negociuan Traktatin.
Traktati u nënshkrua nga presidenti i SHBA Andrew Johnson dhe perandori i atëhershëm i Rusisë Car Aleksandri II.
Historia e Alaskës
Sipërfaqja totale e tokës së Rusisë nuk ishte aq e madhe në shekullin e 16-të sa është sot.
Alaska kishte një klimë vdekjeprurëse në atë kohë. Vetëm 800 rusë jetonin në ishull, i cili gjithashtu ndodhej larg kryeqytetit rus të Shën Petersburgut. Gjatë gjysmës së parë të shekullit të 18-të, Rusia vendosi një prani në Amerikën e Veriut, por pak rusë u vendosën në Alaskë, raporton abcnews.al.
Gadishulli i Alaskës është gadishulli më i madh i Hemisferës Perëndimore. Seksioni më perëndimor i Alaskës është në hemisferën lindore pasi meridiani i 180-të kalon nëpër ishujt Aleutian të shtetit.
Si rezultat, Alaska ndodhet në thelb në të dy hemisferat.
Pse u shit Alaska?
Marrëveshja e Alaskës ka një histori unike. Bullgaria, Rumania, Moldavia dhe Krimea ishin ndër vendet ballkanike që Rusia synonte të sundonte.
Në vitet 1850, ata ishin pjesë e Perandorisë Osmane. Rusia ishte e vendosur të mbronte të krishterët në Perandorinë Osmane me shumicë myslimane.
Si pasojë, Rusia pushtoi Rumaninë në korrik 1853. Më pas Turqia shpalli luftë, të cilën Britania dhe Franca e mbështetën sepse donin të shkatërronin fuqinë detare ruse në Detin e Zi.
Lufta, e njohur gjerësisht si Lufta e Krimesë , e cila zgjati nga 1853 deri në 1856, rezultoi në humbjen e Rusisë, nga një aleancë osmane, duke përfshirë Mbretërinë e Bashkuar dhe Francën.
Pas betejës së Krimesë, Cari rus Aleksandri II filloi të konsideronte shitjen e Alaskës, e cila do të ishte e vështirë për t’u mbrojtur në rast të një lufte të mundshme kundër rivalit më të madh të
Rusisë, Mbretërisë së Bashkuar të Britanisë së Madhe dhe Irlandës. Vendimi i Rusisë për të shitur Alaskën u bazua në këtë disfatë nga Perandoria Osmane.
Duke u përballur me një humbje prej më shumë se 12000 trupash dhe të mbetur me arkat e varfëruara, Rusia vendosi të lëshojë territorin e saj.
Pse SHBA-ve?
Shumica e njerëzve do të mendonin se përse dy rivalë si Rusia dhe SHBA do të pranonin ndonjëherë të blinin dhe të shisnin territor për çfarëdo arsye. Është interesante se SHBA dhe Rusia nuk kanë qenë kurrë rivalë para Luftës së Dytë Botërore.
Në vitet 1800, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara ishin aleatë për shkak të antipatisë së tyre të përbashkët ndaj Perandorisë Britanike. Kjo ishte një nga arsyet kryesore që Rusia propozoi SHBA-në për marrëveshjen e Alaskës.
Negociatat
Në vitin 1959, Rusia ofroi t’i shiste pronat e saj në gadishullin veriperëndimor Shteteve të Bashkuara, por shpërthimi i Luftës Civile Amerikane bëri që diskutimet të anuloheshin.
Rusia dërgoi gjithashtu një ekip profesionistësh në Alaskë për të përcaktuar vlerën e burimeve natyrore. Ata vlerësuan se do të kushtonte rreth 10 milionë dollarë.
Pavarësisht se u paralajmërua të mos e shesë Alaskën, Rusia i përcolli SHBA-ve gatishmërinë e saj për të shitur si dhe çmimin që dëshironte për territorin.
Arsyeja kryesore për të shitur Alaskën ishte se vendi ishte kthyer në një detyrim për Rusinë për shkak të kostos dhe sfidave logjistike të furnizimit të territorit, ndërkohë që vendi po përballej edhe me borxhin nga Lufta shkatërruese e Krimesë.
Pas përfundimit të Luftës Civile Amerikane, Sekretari Amerikan i Shtetit William Seweard negocioi blerjen e Alaskës me ministrin rus Eduard de Stoeckl. Steward dhe ministri rus në Shtetet e Bashkuara arritën një marrëveshje në të cilën SHBA do t’i paguante Rusisë 7.2 milionë dollarë për Alaskën.
Traktati përfundimtar
Më 11 mars 1867, të dy udhëheqësit filluan negociatat konfidenciale. Stoeckl dhe Seward përfunduan shkrimin e një marrëveshjeje për transferimin e Amerikës së Veriut ruse në Shtetet e Bashkuara më 29 mars 1867. Çmimi i blerjes ishte 7.2 milionë dollarë.
Më 30 mars 1867, traktati iu paraqit Senatit për miratim./abcnews.al/
