KurIan Lahiffe u kthye në Pekin, ai gjeti një kamera vëzhgimi që ishte montuar në murin jashtë derës së apartamentit të tij.
Pas një udhëtimi në Kinën jugore, 34-vjeçari irlandez dhe familja e tij filluan karantinën e tyre dy-javore në shtëpi, një masë e detyrueshme e zbatuar nga qeveria e Pekinit për të ndaluar përhapjen e koronavirusit, shkruan CNN.
Ai tha se hapi derën ndërsa kamera po regjistronte.
“Të kesh një kamera jashtë derës tënde është cënim i privatësisë,” tha Lahiffe dhe nuk e di se sa është e ligjshme kjo gjë.”
Megjithëse nuk ka asnjë njoftim zyrtar që thotë se kamerat duhet të vendosen jashtë shtëpive të njerëzve që janë nën karantinë, ajo ka ndodhur në disa qytete në të gjithë Kinën që nga shkurti, sipas tre personave që rrëfyen përvojën e tyre me përgjimin e kamerave për CNN, si dhe si postime në media sociale dhe deklarata të qeverisë.
Kina aktualisht nuk ka ndonjë ligj të veçantë kombëtar që lejon përdorimin e kamerave të tilla por pajisjet janë tashmë një pjesë e rregullt e jetës atje: ato vëzhgojnë kur njerëzit kalojnë në rrugë, hyjnë në një qendër tregtare,janë në një restorant, në autobus apo edhe në shkollë.
Më shumë se 20 milion kamera kanë qënë të instaluara në të gjithë Kinën që nga viti 2017, sipas CCTV . Por burime të tjera tregojnë për një numër shumë më të lartë, raporton abcnews.al
Sipas një raporti nga IHS Markit Technology, tani një pjesë e Informa Tech, Kina kishte instaluar 349 milion kamera përgjimi që nga viti 2018, gati pesë herë më shumë se numri i kamerave në Shtetet e Bashkuara.
Kina gjithashtu ka tetë nga 10 qytetet më të vëzhguar në botë bazuar në numrin e kamerave për 1.000 njerëz, sipas firmës së kërkimit të teknologjisë Comparitech me bazë në Mbretërinë e Bashkuar .
Por tani pandemia ka sjellë kamerat e vëzhgimit më afër jetës private të njerëzve: nga hapësirat publike në qytet drejt dyerve të shtëpive të tyre – dhe në disa raste të rralla, kamera brenda shtëpive të tyre.
CNN ka kërkuar komente nga Komisioni Kombëtar i Shëndetit në Kinë. Ministria e Sigurisë Publike nuk pranoi kërkesat e CNN për të dhënë koment në lidhje me ngjarjen.
Si ka evoluar taktika e përdorimit të kamerave të vëzhgimit?
Kina tashmë është duke përdorur një sistem dixhital “kodi shëndetësor” për të kontrolluar lëvizjet e njerëzve dhe të vendosë se kush duhet të shkojë në karantinë. Për të zbatuar karantinën në shtëpi, autoritetet lokale përsëri i janë drejtuar teknologjisë – dhe kanë qenë të hapur në lidhje me përdorimin e kamerave të vëzhgimit,raporton acbnews.al
Një zyrë e qeverisë në Nanjing, në provincën Jiangsu lindore, tha se kishte instaluar kamera jashtë dyerve të njerëzve që ishin në karantinë për t’i monitoruar ato 24 orë në ditë – një veprim që “ndihmoi në kursimin e shpenzimeve të personelit dhe rritjen e efikasitetit të punës , “sipas postimit të tij të 16 shkurtit në Weibo.
Në provincën Hebei, qeveria e qarkut Wuchongan në qytetin e Qianan gjithashtu tha se ishte duke përdorur kamera të tilla për të monitoruar banorët e karantinuar në shtëpi, sipas një deklarate në faqen e saj të internetit.
Në qytetin lindor të Hangzhou, China Unicom, një operator i telekomit shtetëror, ndihmoi qeveritë lokale të instalonin 238 kamera për të monitoruar banorët e karantinuar në shtëpi që nga 8 shkurti, tha ndërmarrja në një postim të Weibo .
Në Weibo, disa njerëz postuan foto të kamerave për të cilat thanë se ishin vënë rishtas jashtë dyerve të tyre, pasi hynë në karantinë në shtëpi në Pekin, Shenzhen, Nanjing dhe Changzhou, midis qyteteve të tjera.
Disa duket se nuk e pranojnë vëzhgimin mes kamerave.
Një përdoruese e Weibo, i cili u karantinua në shtëpi pasi u kthye në Pekin nga provinca Hubei, tha që ajo ishte njoftuar paraprakisht nga komiteti i saj i lagjes se një kamer dhe një alarm do të instaloheshin në derën e saj të përparme. “Unë e respektoj dhe e kuptoj plotësisht marrëveshjen,” shkroi ajo .
Një tjetër banor i Pekinit tha se ai nuk mendon se kamerat e vëzhgimit ishin të nevojshme, “por meqenëse është një kërkesë standarde, atëherë do e pranoj “, shkruajti një person që e identifikoi veten si Tian Zengjun, avokat në Pekin.
Të tjerë, të shqetësuar për përhapjen e virusit në komunitetet e tyre, u bënë thirrje autoriteteve lokale të instalojnë kamera vëzhgimi për të siguruar që njerëzit i binden rregullave të karantinës, raporton abcnews.al
Jason Lau, një ekspert dhe profesor në Universitetin Baptist të Hong Kongut, tha që njerëzit në të gjithë Kinën ishin mësuar me mbikëqyrje shumë përpara koronavirusit.
“Në Kinë, njerëzit ndoshta supozojnë se qeveria ka qasje në shumë të dhëna të tyre. Nëse ata mendojnë se masat do t’i mbajnë ato të sigurta, ta mbajnë komunitetin të sigurt dhe se janë në interesin dhe në të mirë të popullit, ata nuk duhet të shqetësohem shumë për privatësinë , “tha ai.
Kamerat brenda shtëpive
Disa njerëz thonë se kamerat madje janë vendosur brenda shtëpive të tyre.
William Zhou, një punonjës i shtetit, u kthye në qytetin Changzhou, në provincën lindore Jiangsu, nga krahina e tij e lindjes Anhui në fund të shkurtit. Të nesërmen, ai tha që një punonjës i komunitetit dhe një oficer policie erdhën në banesën e tij dhe vendosën një kamer brenda shtëpisë së tij.
Zhou tha se nuk i pëlqente ideja. Ai e pyeti punonjësin e komunitetit se çfarë do të regjistronte kamera dhe punonjësi i tregoi pamjet në smartphone.
“Unë isha duke qëndruar në dhomën time të ndenjes dhe kamera më kapi qartë se çfarë po bëja unë,” tha Zhou.
Zhou u acarua. Ai e pyeti pse kamera nuk mund të vendoset jashtë, por oficeri i policisë i tha atij se mund të prishej. Në fund, ai tha se nuk mund t’’i bindte ta hiqnin kamerën .
Në atë mbrëmje, Zhou tha se ai telefonoi zyrën e kryetarit të bashkisë dhe qendrën lokale të komandës së kontrollit të epidemisë për t’u ankuar. Dy ditë më vonë, dy zyrtarë të pushtetit vendor shkuan tek ai duke i kërkuar që të kuptonte dhe të bashkëpunonte me përpjekjet e qeverisë për kontrollin e epidemisë. Ata gjithashtu i thanë atij që kamera do të kapte fotografi vetëm kur dera të hapej dhe nuk do të regjistronte asnjë video apo audio.
Por Zhou përsëri nuk u bind.
“Kamera pati një ndikim të madh psikologjikisht tek unë,” tha ai. “Unë u përpoqa të mos bëja telefonata, nga frika se kamera do të regjistronte bisedat e mia. Nuk mund të ndaloja së shqetësuari edhe kur shkoja për të fjetur, pasi mbylla derën e dhomës së gjumit.”
Zhou tha se do të ishte mire që kamera të vendosej jashtë derës së tij të përparme, sepse ai nuk do të hapte derën për të dalë gjithsesi, raporton abcnews.al
“Instalimi i kamerës brenda shtëpisë time është një shkelje e privatësisë time” tha ai.
Zhou tha se dy banorë të tjerë që ishin në karantinim në kompleksin e tij të banimit i thanë që ata gjithashtu kishin kamera të instaluara brenda shtëpive të tyre.
Qendra e komandës së kontrollit të epidemisë së rrethit Zhou konfirmoi për CNN përdorimin e kamerave për të vëzhguar karantinimin, por nuk pranoi të jepte detaje të tjera.
Në qytetin lindor të Nanjing, qeveria e rrethit Chunxi postoi fotografi në Weibo ku tregonin se si autoritetet po përdorin kamera për të siguruar karantinën. Një foto tregonte një kamerë që qëndronte mbi një kabinet brenda një apartamenti. Një tjetër tregoi një pamje nga katër kamera, disa prej të cilave duket se janë kapur nga shtëpitë e njerëzve.
Qeveria e rrethit të zonës Chuxi nuk pranoi të komentojë. Qendra e komandës së kontrollit të epidemisë tha që instalimi i kamerave nuk ishte një politikë e detyrueshme, dhe disa qeveri kanë zgjedhur të miratojnë vetë masën.
Si funksionojnë kamerat?
Nuk ka asnjë numër zyrtar mbi numrin e kamerave të instaluara për të zbatuar karantinën në të gjithë Kinën. Por qeveria e rrethit Chaoyang në Jilin, një qytet me katër milion njerëz, tha në një deklaratë se kishte instaluar 500 kamera që nga 8 shkurti.
Në të gjithë botën, qeveritë kanë adoptuar teknologji më pak private për të parë nëse një person largohet nga banesa e tij. Në Hong Kong, për shembull, të gjithë përsonat që vijnë nga jashtë duhet të mbajnë një rrip elektronik, i cili lidhet me një aplikacion smartphone që paralajmëron autoritetet nëse largohen nga apartamentet e tyre ose dhomat e hotelit. Koreja e Jugut përdor një aplikacion që gjurmon vendet me GPS dhe dërgon njoftime kur njerëzit largohen nga karantina. Muajin e kaluar, Polonia pëdori një aplikacion që lejon njerëzit nën karantinë të dërgojnë selfie për të njoftuar autoritetet që po qëndrojnë në shtëpi, raporton abcnews.al
Edhe në Pekin jo të gjithë personat që janë në karantinë në shtëpi kanë një kamer vëzhgimi jashtë shtëpisë së tyre. Dy banorë, të cilët kohët e fundit u kthyen në qytet nga Wuhan, thanë se kishin një alarm të instaluar në dyert e banesave të tyre, gjë që do të njoftonte punonjësit e komunitetit nëse ata dilnin jashtë.
Lahiffe, emigranti irlandez që jeton në Pekin, beson se pamjet nga kamera e tij po monitorohen nga punëtorët e komunitetit, për tu siguruar nëse ai po qëndron në shtëpi ose jo.
“Celulari i djalit tim ka një aplikacion i cili tregon të gjitha dyert,” tha Lahiffe për një nga punonjësit e komunitetit që kishte ardhur për të instaluar kamerën. “Ju mund të shihni të gjitha kamerat e ndryshme që janë instaluar”, tha ai, duke shtuar se ai pa më shumë se 30 kamera me anë të aplikacionit, të gjitha nga pallati ku jeton për të cilin ai thotë se ka banorë “kryesisht të huaj”.
Në Kinë, çdo komunitet menaxhohet nga një komitet lagjeje, një trashëgimi komuniste nga epoka e Mao që tani është bërë themeli i një sistemi “menaxhimi të rrjetit” të kontrollit shoqëror i mbështetur nga të dhëna të teknologjisë së lartë dhe të mëdha.
Zyrtarisht, këto janë organe vetëqeverisëse që menaxhojnë dhe edukojnë banorët. Por ato shërbejnë gjithashtu si sytë dhe veshët e qeverive në nivelin bazë, duke ndihmuar në ruajtjen e stabilitetit duke vëzhguar miliona banorë në të gjithë vendin dhe duke raportuar aktivitete të dyshimta.
Që nga shpërthimi, punëtorët e komunitetit kanë për detyrë kontrollin e epidemisë, zbatimin e karantinimit në shtëpi, si dhe të ndihmojnë banorët e karantinuar për nevoja themelore, siç janë shpërndarja e ushqimit në dyert e tyre dhe nxjerrja e plehrave të tyre jashtë.
Sa herë që Lina Ali, një emigrante skandinave që jetonte në qytetin jugor të Guangzhou, hapte derën e saj të përparme për të marrë ushqimet, ajo tregoi që një dritë ndriçonte kur ajo hapte derën.
Ajo tha që stafi i saj i menaxhimit së apartamenteve erdhi për të instaluar një kamer vëzhgimi jashtë derës së saj në ditën e parë të karantinës në fillim të këtij muaji, raporton abcnews.al
“Unë e urreja kur kamera fillonte të ndriçonte por ata na thanë që lidhet me stacionin e policisë”, tha Ali. CNN pranoi t’i referohej asaj me një pseudonim për të mbrojtur sigurinë e saj. “Kjo më bëri të ndihesha sikur vërtet isha e burgosur në shtëpinë time”.
Në Shenzhen, kamerat e përdorura për të monitoruar banorët e karantinuar në një rreth ishin të lidhur me telefonat inteligjentë të policëve dhe punonjësve të komunitetit, sipas një raporti në faqen e internetit të qeverisë së rrethit.
Nëse dikush shkel karantinën raporti thoshte, “policët dhe punonjësit e komunitetit do të marrin një alarm menjëherë duke njoftuar se diçka nuk është në rregull”.
Maya Wang, një studiuese e Kinës për të Drejtat e Njeriut tha se ka një gamë të gjerë të masave që qeveritë mund të ndërmarrin për të mbrojtur shëndetin publik në pandemi, dhe “ato jo domosdoshmërisht duhet të jenë kamera vëzhgimi”.
“Nëse shikoni masat e mbikëqyrjes së Kinës gjatë shpërthimit të koronavirusit, nga zhvillimi i kodeve shëndetësore deri në instalimin e kamerave për të zbatuar karantinën, ne po shohim një përdorim gjithnjë e më të madh të teknologjive të mbikqyrjes që më parë ishin parë vetëm në rajone veçanërisht të shtypura, si Xinjiang, “tha ajo.
“Masat e vëzhgimit që po zbatohen gjatë Covid-19, për fat të keq – nëse nuk hiqen tani- do të jenë pjesë e jona për një kohë shumë të gjatë.”
Qëndrimi i ligjit
Kina aktualisht nuk ka ndonjë ligj të veçantë kombëtar që lejon përdorimin e kamerave të vëzhgimit në hapësirat publike. Ministria e Sigurisë Publike lëshoi një rregullore për kamerat e sigurisë në vitin 2016, por ende është duke pritur të miratohet nga legjislatura kombëtare e vendit. Vitet e fundit, disa qeveri lokale kanë nxjerrë rregulloret e tyre për kamerat.
Tong Zongjin, një avokat me qendër në Pekin, tha se instalimi i kamerave jashtë derës të një personi ka qenë gjithmonë në një zonë gri ligjore.
“Zona jashtë derës së përparme të një personi nuk është pjesë e vendbanimit të tyre privat dhe konsiderohet një hapësirë komunale. Por kamera mund të monitorojë diçka personale, siç është kur individi largohet dhe kthehet në shtëpi”, tha ai.
Shtimi i kompleksitetit është se këto kamera janë instaluar nga autoritetet gjatë një emergjence shëndetësore publike për qëllime të kontrollit të epidemisë, kështu që intimiteti i një individi duhet të jetë i ekuilibruar ndaj interesit publik dhe sigurisë, tha Tong.
Më 4 shkurt, Administrata e Kinës lëshoi një udhëzi , duke u bërë thirrje autoriteteve rajonalë të hapësirës kibernetike që “të përdorin në mënyrë aktive të dhëna të mëdha, përfshirë informacionin personal, për të mbështetur parandalimin dhe kontrollin e epidemisë”, duke mbrojtur informacionin personal të njerëzve.
Akti ndalon mbledhjen e të dhënave personale për kontrollin e epidemive pa pëlqimin e organizatave që nuk kanë marrë miratimin nga autoritetet shëndetësore nën kabinetin e Kinës dhe Këshillin e Shtetit.
Ai gjithashtu tha që mbledhja e informacionit personal duhet të kufizohet në “grupe kryesore” siç janë pacientët e konfirmuar ose të dyshuar Covid-19 dhe kontaktet e tyre të ngushta, dhe se informacionet e mbledhura nuk duhet të përdoren për qëllime të tjera, ose të bëhen publike pa miratimin e tyre. Organizatat që mbledhin informacione personale duhet të miratojnë masa të rrepta për të mbrojtur të dhënat nga vjedhja ose publikimi i tyre, thuhet në dokument, raporton abcnews.al
Lau, eksperti i privatësisë, tha se nën ligjin kinez, organizatat me autorizimin për të mbledhur dhe raportuar informacione personale në lidhje me urgjencat e shëndetit publik përfshijnë autoritete shëndetësore kombëtare dhe rajonale, institucione mjekësore, autoritete për parandalimin dhe kontrollin e sëmundjeve, autoritete lokalet si qytetet dhe komitetet rezidente të autorizuara nga qeveria dhe selia e komandës emergjente.
“Sigurisht, qeveria do të përpiqet të mbledhë sa më shumë të dhëna që të jetë e mundur për të ndihmuar në ndalimin e përhapjes së virusit,” tha ai.
Por qeveria duhet të marrë në konsideratë nëse mbledhja e të dhënave është e përshtatshme, e nevojshme dhe proporcionale, dhe të vlerësojë nëse ka metoda të tjera duke mos ndërhyrë shumë tek privatësia dhe që mund ta realizojmë të njëjtën gjë por në mënyrë tjetër, shtoi ai.
Një epokë e re e mbikëqyrjes dixhitale?
Në fillim të këtij muaji, mbi 100 organizata të të drejtave dhe privatësisë në të gjithë globin lëshuan një deklaratë të përbashkët për t’u bërë thirrje qeverive që të sigurojnë përdorimin e teknologjive dixhitale për të gjurmuar dhe monitoruar qytetarët gjatë pandemisë, por që çdo gjë të kryhet në përputhje me të drejtat e njeriut.
“Përpjekjet e shteteve për të ndaluar përhapjen e virusit nuk duhet të përdoren si mbulesë për të krijuar një epokë të re të sistemeve të zgjeruara të mbikëqyrjes dixhitale”, thuhet në deklaratë.
“Teknologjia mund dhe duhet të luajë një rol të rëndësishëm gjatë kësaj përpjekje për të shpëtuar jetë, të tilla si përhapja e mesazheve të shëndetit publik dhe rritja e aksesit në kujdesin shëndetësor. Sidoqoftë, një rritje në fuqitë shtetërore të mbikëqyrjes dixhitale, siç është marrja e të dhënave për vendndodhjen e individit kërcënon privatësinë , lirinë e shprehjes duke shkelur kështu të drejtat dhe njerëzit fillojnë të humbasin besimin tek autoritetet publike , “tha ajo.
Tani për tani, duket se kamerat e vëzhgimit në dyert e njerëzve nuk do të qëndrojnë përherë. Pasi Ali dhe Zhou përfunduan karantininim e tyre, ata thanë se kamerat u hoqën menjëherë.
Punonjësit e komunitetit i thanë Zhou që ai mund ta mbante kamerën nëse dëshironte. Por Zhou ishte aq i zemëruar që iu desh të jetonte për dy javë nën vëzhgmin e kamerave, saqë nxori një çekiç dhe shkatërroi pajisjen para punonjësve të komunitetit.
“Nëse kamerat e vëzhgimit vendosen në vende publike, nuk ka asnjë problem – ata mund të monitorojnë dhe parandalojnë veprimet e paligjshme. Por ato nuk duhet të jenë pjesë e jetës tonë private,” tha ai.
Nuk dua as ta mendoj se jeta jonë e përditshme është plotësisht e ekspozuar ndaj kontrollit të qeverisë./abcnews.al
