Kjo javë shënon fillimin e vitit shkollor në Ukrainë, një periudhë e rëndëishme për çdo nxënës, veçanërisht për adoleshentët në vitin e fundit të shkollës së mesme. Adoleshentët ukrainas kanë më shumë se thjesht notat dhe zgjedhjet e universitetit në mendjen e tyre, ata po përballen me realitetin e luftës.
Një student, ende i përhumbur nga kujtimet e vendlindjes së tij në rajonin e Luhansk, pothuajse i gjithë nën kontrollin rus, po përpiqet të përshtatet me jetën në zonën e Kievit.
Dy adoleshentë të tjerë shqetësohen për zgjedhjen e profesioneve të tyre të ardhshme. Ata bëjnë plane për të ardhmen ndërsa janë vazhdimisht të kërcënuar nga bombat dhe raketat ruse në qytetet e tyre të vijës së parë.
Pak para fillimit të vitit shkollor, të tre shkuan në një kamp veror për të gjetur pak paqe dhe qetësi.
Kampi për fëmijët e prekur nga lufta u krijua dhe u organizua nga fondacioni bamirës “Zërat e Fëmijëve” dhe u sponsorizua nga Fondacioni Olena Zelenska, bamirësia e krijuar nga gruaja e presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky.
Për tre adoleshentët, ishte një shans i rrallë për t’u shoqëruar me të rinj të tjerë nga e gjithë Ukraina, të cilët u përballën me traumat e luftës dhe për të pushuar sadopak.
“Kam besim se do të kem një të ardhme”, tha 16 vjeçari Oleksandr Hryshchenko.
Ajo që 16-vjeçarit Oleksandr Hryshchenko i pëlqente më shumë në kampin veror në Uzhhorod, pranë kufirit perëndimor me Sllovakinë, ishte se fokusi nuk ishte lufta.
“Mund të relaksoheni, të flisni për atë që ju rëndon gjatë ditës,” tha ai.
Fshati i tij, Vorozhba, ndodhet në skajin tjetër të vendit, më pak se 10 kilometra (6 milje) nga kufiri rus, në rajonin verior Sumy.
Për të, kampi ishte një mundësi e rrallë për t’u shpëtuar shpërthimeve dhe rrezikut, veçanërisht pasi ushtria ukrainase përparoi në Kursk, rreth 50 kilometra (30 milje) larg.
“Njerëzit që janë më larg kufirit janë ende duke shijuar, duke festuar marrjen në kontroll të fshatrave të tjerë, por ata nuk kuptojnë, nuk ndjejnë, nuk dinë se çfarë po ndodh në zonën kufitare.
“Rusët kanë filluar të godasin qytetet në mënyrë shumë më agresive”, tha ai.
Ndërsa Oleksandr pati mundësinë të fliste me psikologë në kamp dhe të komunikonte me fëmijët e tjerë atje, ai mbetet në kontakt të vazhdueshëm me familjen e tij.
Gjatë një sulmi të fundit, shtëpia e tij u trondit nga valët e shpërthimit të një bombe.
Viti i tij i fundit në shkollën e qytetit të tij do të jetë kryesisht online. Shumë njerëz u larguan nga fshati këtë verë, por Oleksandr tha se familja e tij nuk po planifikon të largohet ende.
“Ne e dimë se nëse largohemi tani, mund të mos gjejmë asgjë kur të kthehemi”, tha ai. E gjithë familja e tij, përfshirë gjyshërit e tij, ende jetjnë atje, ndërsa babai i tij ka shërbyer në vijën e frontit që nga ditët e para të pushtimit të plotë të Rusisë në shkurt 2022.
“Për mua, babai im është personi më i guximshëm në jetën time,” tha Oleksandr. Lufta e ka ndryshuar. Dikur ka pasur karakter më të butë, por tani është më i rezervuar.
Ndikimi i luftës është një shqetësim i vazhdueshëm, pasi mendoni çdo natë përpara se të flini, mendoni gjithë ditën, duke veten se çfarë do të vijë më pas”, tha ai.
Pavarësisht trazirave, Oleksandr ndjen se po merr në dorë fatin e tij, duke u përqëndruar në vitin e fundit të shkollës, duke u përgatitur për provimet dhe duke zgjedhur një universitet.
“Unë kam besim se Ukraina do të ketë një të ardhme, unë do të kem një të ardhme dhe e di se gjithçka do të jetë mirë, por ne duhet t’i kalojmë këto kohë,” tha ai.
Gjashtëmbëdhjetë vjeçari Valerii Soldatenko ka ende vizione të qytetit të tij të lindjes në rajonin e Luhansk nga i cili u largua më 29 gusht 2022, pasi jetoi nën pushtimin rus për rreth gjashtë muaj.
“Ka momente kur pothuajse e shoh para syve të mi. Unë shoh fytyra të njohura, shoh ato kodra të bukura,”tha Valerii.
Fshati i tij i lindjes, Bilokurakyne, në pjesën veriore të rajonit të Luhansk, është i pushtuar nga forcat ruse.
Për të, arsimi ishte një faktor vendimtar në vendimin e tij për t’u larguar. Në gusht të vitit 2022, pak para se të fillonte viti i ri shkollor, ai u arratis sepse programi mësimor rus i ishte imponuar.
“Unë me të vërtetë nuk doja të mësoja sistemin arsimor rus. Pra, ishte e qartë se isha i rrezikuar dhe mund ta vë familjen time në rrezikun më të madh”, tha ai.
Familja e tij u zhvendos pranë Kievit, por Valerii ende po përpiqet të përshtatet. Atë e merr malli për miqtë e tij, peizazhet e njohura të Luhanskut dhe shtëpinë e tij të vjetër.
“Para se të largoheshim, shpresonim të ishim në shtëpi deri në nëntor ose dhjetor, duke festuar Krishtlindjet dhe Vitin e Ri me familjen. Por siç mund ta shihni, unë jam ulur këtu, jo në fshatin tim të lindjes”, tha Valerii.
Teksa përgatitet të fillojë vitin e fundit të shkollës së mesme, ai po finalizon zgjedhjen e universitetit, megjithëse nuk është ende i sigurt nëse do të vazhdojë karrierën si gazetar apo mësues historie.
“Unë do të thoja se lufta më mori fëmijërinë, veçanërisht pasi ika. Të jesh adoleshent në kohë lufte është e vështirë”, tha ai.
Kseniia Kucher, 16 vjeç, ëndërron ditën e saj të diplomimit, duke parashikuar një festë ose një udhëtim me shokët e saj të klasës.
Por me shkollimin në qytetin verilindor të Kharkivit kryesisht online për shkak të sulmeve rutinë ruse, kjo mund të mos jetë e realizueshme.
“Është vërtet e vështirë, veçanërisht kur sulmet ndodhin natën. Ti zgjohesh nga tronditja në shtrat për shkak të shpërthimeve. “E megjithatë, është më e lehtë sepse je ende në shtëpi. Ju jeni me të dashurit tuaj dhe jo në një mjedis të huaj”, tha ajo.
Në kamp, qindra kilometra (milje) nga Kharkiv, Kseniia tha se Ii çmonte veçanërisht bisedat e natës vonë me bashkëmoshatarët, në të cilat ata ndanë përvojat e tyre,
“Nuk kam shumë miq në përgjithësi. Dhe tani ata janë shpërndarë të gjithë. Unë jetoj momentin dhe nuk bëj plane të mëdha për të ardhmen sepse, duke kuptuar situatën aktuale, nuk e di se çfarë do të ndodhë brenda një viti,” tha ajo.
Ajo jeton me nënën dhe vëllain e vogël, ndërsa babai i saj shërben në vijën e parë të frontit. Kseniia e sheh atë një herë në disa muaj.
“Të jesh adoleshente gjatë luftës është e vështirë. Ju nuk i kuptoni plotësisht emocionet tuaja dhe gjithçka ndikon tek ju, nga një fjalë që të lëndon deri te një breshëri raketash.
Është e vështirë të jetosh kështu”, tha ajo.
/abcnews.al
