Shkencëtarët kanë paraqitur provat e para të forta për emetimin e neutrinos në galaktikën tonë, të cilat quhen ndryshe “grimca fantazmë” sepse ekzistojnë në sasi të mëdha, por nuk shihen. Imazhi i parë i neutrinos të galaktikës sonë është paraqitur në një botim në revistën Science.
Zbulimi u arrit përmes një bashkëpunimi të më shumë se 350 studiuesve, të cilët përdorën Observatorin Neutrino IceCube që ndodhet në Antarktidë dhe u mbështeten nga Fondacioni Kombëtar i Shkencës i SHBA. Observatori zbulon gjurmët e neutrinos me energji të lartë në hapësirë duke përdorur mijëra sensorë të ndërlidhur thellë brenda një kilometër kub akull.
Për studiuesit sfida nuk ishte vetëm si të zbulonin neutrinot fantazmë dhe për t’i dalluar ato nga llojet e tjera të grimcave ndëryjore por edhe përcaktimi i origjinës së tyre.
Kur neutrinot ndërveprojnë me akullin nën Observatorin IceCube, këto takime të rralla prodhojnë modele të zbehta drite, të cilat Observatori mund t’i zbulojë. Disa modele drite tregojnë qartë një rajon specifik të qiellit, duke i lejuar studiuesit të përcaktojnë burimin e neutrinos. Ndërveprime të tilla formuan bazën për zbulimin e neutrineve që vijnë nga një galaktikë tjetër rreth 47 milionë vite dritë larg.
Ndërveprime të tjera prodhojnë “topa drite” të stuhishme në akullin e pastër dhe studiuesit zhvilluan një algoritëm të mësimit të makinerive për të krahasuar pozicionin relativ, madhësinë dhe energjinë e më shumë se 60,000 shpërthimeve të tilla të dritës të gjeneruara nga neutrino të regjistruara nga IceCube gjatë dhjetë viteve.
Studiuesit iu deshën më se dy vjet për të testuar dhe verifikuar algoritmin e tyre, duke përdorur të dhëna artificiale që simulojnë zbulimet e neutrinos. Kur ata më në fund ushqyen algoritmin me të dhënat aktuale të ofruara nga IceCube, u shfaq një imazh që tregonte pika të ndritshme, të cilat korrespondonin me vendet në galaktikën tonë që mendohej se lëshonin neutrino.
Këto vende u vendosën aty ku rrezet γ të vëzhguara mendohej se ishin nënprodukte të përplasjeve midis rrezeve kozmike dhe gazit ndëryjor dhe teorikisht duhet të prodhonin gjithashtu neutrino.
“Siç ndodh shpesh, përparimet e mëdha në shkencë janë bërë të mundura nga përparimet në teknologji,” tha Denise Caldwell, drejtore e Departamentit të Fizikës të Fondacionit Kombëtar të Shkencës të SHBA. “Mundësitë e ofruara nga sonda shumë e ndjeshme IceCube e kombinuar me mjete të reja të analizës së të dhënave na kanë dhënë një pamje krejtësisht të re të galaktikës sonë, një pamje që nuk është përcaktuar qartë më parë. Ndërsa këto aftësi vazhdojnë të përmirësohen, ne mund të presim me padurim ta shikojmë këtë foto të shfaqet me rezolucion gjithnjë e më të madh, duke zbuluar potencialisht tipare të fshehura të galaktikës sonë që njerëzimi nuk i ka parë kurrë më parë”, shton ajo.
