Jiang Yanyong, një ish-kirurg ushtarak që dha alarmin për mbulimin e epidemisë Sars të vitit 2003 nga autoritetet kineze, ka vdekur në moshën 91-vjeçare.
Ai vdiq nga pneumonia të shtunën në Pekin. Dr Jiang u bë i njohur nga të gjithë për shpëtimin e jetëve pasi shkroi një letër në fazën e hershme të krizës Sars, e cila zbuloi se zyrtarët po minimizonin kërcënimin.
Sars infektoi më shumë se 8,000 njerëz në mbarë botën në vitin 2003. Nga këta, 774 vdiqën, sipas shifrave të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).
Dr Jiang kishte punuar në një spital të Pekinit në prill 2003, kur dëgjoi ministrin kinez të shëndetësisë duke i thënë publikut se ishin raportuar vetëm disa raste me virusin e frymëmarrjes.
Mjeku tha se ai e dinte se më shumë se 100 njerëz ishin të infektuar me Sars vetëm në repartet e spitalit ushtarak. Ai dërgoi një letër duke ekspozuar gënjeshtrat në narrativën zyrtare transmetuesve shtetërorë kinezë, të cilët e injoruan atë.
Por letra më pas u zbulua në mediat e huaja. Zbulimet e tij e detyruan qeverinë kineze të pranonte se kishte dhënë informacion të rremë dhe nxiti OBSH-në të ndërmerrte masa, raporton abcnews.al.
Brenda natës u vendosën masa të rrepta kontrolli, të cilat ndihmuan në ngadalësimin e përhapjes së virusit. Veprimet e tij çuan gjithashtu në shkarkimin e ministrit të shëndetësisë të Kinës dhe kryebashkiakut të Pekinit në atë kohë.
Një vit më pas, Dr Jiang sfidoi përsëri Pekinin. Ai i bëri thirrje Partisë Komuniste Kineze (PKK) që të pranojë se goditja e saj e vitit 1989 ndaj protestuesve në sheshin Tiananmen ishte e gabuar dhe se qindra, ndoshta mijëra civilë ishin vrarë.
Ai shkroi për përvojën e tij duke punuar si kirurg në Pekin atë natë. Në një letër, ai tregoi se si autoritetet “vepruan në mënyrë të rrezikshme, duke përdorur tanke, mitralozë dhe armë të tjera për të shtypur studentët dhe qytetarët krejtësisht të paarmatosur”.
Kinezët e zakonshëm do të ishin “gjithnjë e më shumë të zhgënjyer dhe të zemëruar” me pikëpamjen e CCP për protestat si një trazirë kundër-revolucionare, tha ai.
Partia jonë duhet të adresojë gabimin që ka bërë”, ka shkruar ai. Ai dhe gruaja e tij, Hua Zhongëei, u arrestuan më vonë. Por ai nuk hoqi dorë. Ai i shkroi një letër presidentit kinez Xi Jinping në vitin 2019, duke e cilësuan dhunën në sheshin Tiananmen si një “krim”.
Dr Jiang lindi në vitin 1931 në qytetin lindor të Hangzhou në një familje e pasur. Ai ka lënë pas gruan e tij, një djalë dhe një vajzë, sipas South China Morning Post.
Gjatë jetës së tij ai mori disa nderime civile duke njohur qëndrimet e tij publike, duke përfshirë çmimin Ramon Magsaysay për Shërbimin Publik në 2004.
Përvoja e Dr Jiang ka bërë krahasime me qasjen fillestare të Kinës ndaj shpërthimit të Covid-19.
Li Wenliang, një mjek okular në Wuhan, u hetua nga policia për “përhapjen e thashethemeve” pasi u përpoq të paralajmëronte njerëzit për një “virus të ngjashëm me Sarsin” në dhjetor 2019.
/abcnews.al
