Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al
Njeriu që e mbajti Shqipërinë në një kontroll të hekurt për 40 vite ishte një marksist-leninist i devotshëm, një admirues i zjarrtë i Stalinit dhe një njeri i përkushtuar. Ai lindi në një familje myslimane në vitin 1908, dhe në atë kohë Shqipëria ishte ende një provincë e errët e Perandorisë Osmane.
Ai u dërgua në një shkollë franceze në Shqipëri dhe në vitin 1930 fitoi një bursë shtetërore në Universitetin e Montpellier në Francë. RJ Crampton, historiani i Ballkanit të pasluftës, e përshkruan atë si ‘intelektualin e vetëm midis udhëheqësve komunistë të Europës Lindore’, me përjashtim të mundshëm të Matyas Rakosit të Hungarisë.
Hoxha u bashkua me Partinë Komuniste Franceze dhe humbi bursën për shkak të përfshirjes së tij në politikën e majtë. Ai u kthye në Shqipëri në vitin 1936 për të dhënë mësim në shkollën ku kishte studiuar, raporton abcnews.al.
Shqipëria në këtë kohë ishte një vend i prapambetur, i varfër, kryesisht analfabet, i qeverisur teorikisht nga mbreti i vetë-emëruar Zog, pothuajse pa industri, pa hekurudha, pa universitete dhe me një popullsi prej më shumë se 20 mijë banorësh.
Fshati ishte nën kontrollin e krerëve të tyre lokalë, siç ka qenë me shekuj, dhe regjimi i Zogut varej nga Italia e Musolinit. Më 1939 Musolini aneksoi Shqipërinë. Hoxha tani humbi punën në shkollë sepse nuk pranoi të bashkohej me Partinë Fashiste Shqiptare të sapoformuar.
Ai hapi një dyqan duhani në kryeqytet, Tiranë, i cili u bë selia e grupit komunist që ai filloi të ndërtonte. Në vitin 1941 themeloi Partinë Komuniste Shqiptare.
Kur trupat gjermane pushtuan Shqipërinë në vitin 1943, u formuan grupe të ndryshme të rezistencës, duke filluar nga komunistët e deri te mbretërorët. Grupet armiqësore shqiptare ndonjëherë bashkëpunonin me gjermanët kundër Hoxhës dhe popullit të tij, efikasiteti dhe pamëshirshmëria e lartë e të cilëve u mundësonte të dominonin Ushtrinë Nacional çlirimtare Shqiptare.
Në fund të vitit të ardhshëm, me tërheqjen e gjermanëve nga vendi, Hoxha u shpall president i një Shqipërie demokratike nga një kongres antifashist. Pas fitores, ai shfrytëzoi rastin për të vrarë 400 kundërshtarë të tij në qytet.
Qeveria e tij e re u njoh nga Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Sovjetik dhe Britania në vitin 1945.
Si kryeministër i Republikës Popullore të Shqipërisë, ministër i jashtëm, ministër i mbrojtjes dhe komandant i përgjithshëm i ushtrisë, Hoxha filloi një politikë efektive modernizimi me të njëjtën pamëshirshmëri që kishte shfaqur gjatë luftës.
Toka u konfiskua dhe u organizua në ferma kolektive. Klasa sunduese e paraluftës u shkatërrua dhe bankat dhe bizneset e tjera u shtetëzuan. U zhvillua industria moderne, vartësia tradicionale e grave mori fund (të paktën zyrtarisht), arsimi u përmirësua në mënyrë dramatike dhe gjuha shqipe u formua nga dialektet tradicionale.
Feja u shpall e jashtëligjshme dhe të gjitha kishat, xhamitë dhe institucionet fetare u mbyllën, ndërsa shteti mori një kontroll të fortë mbi aktivitetet kulturore dhe intelektuale të vendit. Kundërshtarët, duke përfshirë rivalët politikë, të krishterët dhe myslimanët protestues, pronarët e tokave dhe fshatarët rebelë, u gjykuan për krime kundër popullit dhe u dërguan në kampe burgje ose u ekzekutuan.
Disa thjesht u vranë, duke përfshirë Koçi Xoxe, kreun e policisë sekrete, i cili në vitin 1948 ishte në një pozicion shumë të fuqishëm për t’i pëlqyer Hoxhës. Pas vdekjes së tij, në pushtet erdhi Mehmet Shehu.
Shqipëria mori ndihma masive nga Bashkimi Sovjetik pas ndarjes mes Jugosllavisë së Titos dhe Moskës. Hoxha nuk pranoi të përballonte reagimin që pati kundër Stalinit në Bashkimin Sovjetik pas vdekjes së këtij të fundit në 1953. Ai denoncoi Nikita Hrushovin dhe iu drejtua Kinës komuniste deri në vdekjen e Mao Ce Dunit në 1976.
Që atëherë Shqipëria ka qenë e izoluar.
Hoxha ka vuajtur nga diabeti për shumë vite dhe në vitet 1980 ai e dinte se ditët e tij ishin të numëruara. Ai donte që ta pasonte pushtetin te një koleg i ri i quajtur Ramiz Alia dhe i hapi rrugën duke eliminuar Mehmet Shehun, krahun e tij të djathtë që nga viti 1948, i cili ishte ministër i Brendshëm.
Në vitin 198, u hapën lajme se ai kishte pësuar një krizë nervore dhe kishte kryer vetëvrasje. Sipas informacioneve, Shehu ishte qëlluar dhe vrarë në një mbledhje të Byrosë Politike, ndoshta nga vetë Hoxha, raporton abcnews.al.
Ai kishte punuar si një agjent sekret për amerikanët, britanikët dhe Vatikanin. Gruaja e tij u dënua me 20 vite në një kamp pune (ku vdiq në 1988) dhe policia sekrete u spastrua nga mbështetësit e tij.
Enver Hoxha vdiq në Tiranë në 1985 në moshën 76 vjeçare për shkak të diabetit. Ai e kishte shndërruar Shqipërinë nga një relike e lashtë e Perandorisë Osmane në një vend modern të industrializuar nën kontrollin më të rreptë të qeverisë në Europë.
Ramiz Alia ishte një pasardhës i denjë.
/abcnews.al
