Më 15 qershor, anija e mbipopulluar Adriana u fundos në rrugën e saj nga Libia në Itali, duke humbur jetën qindra burra, gra dhe fëmijë. Si përgjigje, shtetet kanë shprehur tronditje dhe trishtim, dhe kanë marrë masa për të ndjekur penalisht kontrabandistët.
Greqia, nën vëzhgimin e së cilës ndodhi tragjedia, shpalli tre ditë zie dhe arrestoi nëntë nga të mbijetuarit, duke i akuzuar për trafikim qeniesh njerëzore. Në Pakistan, ku kishin origjinën qindra viktima, u arrestuan 10 trafikantë të dyshuar.
Disa rrëfime të të mbijetuarve kanë kthyer në qendër të vëmendjes veprimet e rojes bregdetare greke. Në një moment, oficerët e saj i lidhën një litar Adrianës, ndoshta me qëllimin për ta tërhequr atë, dhe ndoshta duke ndikuar në fundosjen e saj.
Në vazhdën e flukseve masive të popullsisë që shoqëruan Luftën e Dytë Botërore, shtetet europiane miratuan Konventën e Refugjatëve të vitit 1951. Ky dokument i detyron shtetet nënshkruese të njohin dhe mbrojnë “refugjatët” dhe t’u japin atyre të drejta të mirëqenies sociale në të njëjtin nivel me qytetarët.
Siç është miratuar, ky ligj është mjaft mbrojtës, duke shërbyer si një mburojë ligjore për njerëzit në nevojë, raporton abcnews.al.
Por sigurisht ka edhe boshllëqe. Një themel i konventës së vitit 1951 janë detyrimet shtetërore kundër “kthimit” të refugjatëve.
I konsideruar prej kohësh si themelor, ky detyrim nuk është më i padiskutueshëm. Gjatë disa viteve të fundit, është shfaqur një model kundërpërgjigjesh. Roja bregdetare greke dhe agjencia kufitare e BE-së Frontex janë kapur duke kthyer emigrantët.
Në maj 2022, drejtori i Frontex dha dorëheqjen pasi një raport tregoi se Frontex ishte i përfshirë në qindra kthime të paligjshme.
Këto veprime duhet të kuptohen si simptoma të paligjshmërisë shtetërore. Shtetet kanë miratuar qëllimisht politika që e bëjnë lëvizjen e refugjatëve vdekjeprurëse. Për shembull, shtetet kanë mbyllur rrugët ligjore tokësore dhe ajrore nëpërmjet skemave të vizave dhe dënimeve të ashpra për linjat ajrore që transportojnë pasagjerë të dokumentuar gabimisht.
Kjo i shtyn migrantët drejt kalimeve të rrezikshme. Çështjet gjyqësore individuale shpesh njohin paligjshmërinë shtetërore, vite pas faktit.
Në dhjetor 2022, një gjykatë në Romë e shpalli rojen bregdetare dhe marinën italiane fajtore për vrasje dhe neglizhencë në vdekjen e 268 personave në vitin 2013 pranë Lampedusa.
Dy të pandehurit u liruan. Po kështu, një vendim i vitit 2012 nga Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut e bëri Italinë përgjegjëse për shkeljet e të drejtave të njeriut kundër migrantëve të kryera nga roja bregdetare libiane.
Mesdheu tani konsiderohet si vendi më vdekjeprurës në botë për emigrantët.
Që nga viti 2014, shtetet nuk zhvillojnë më operacione shpëtimi në Mesdhe. Shtetet tani kryejnë mbrojtjen e kufirit në vend të tyre. Shtetet kanë mbyllur gjithashtu operacionet private të shpëtimit, duke konfiskuar varkat me akuza të sajuara dhe duke ndjekur penalisht punonjës të OJQ-ve si trafikantë njerëzish. Siç thotë OJQ Médecins Sans Frontières.
Konventa e Refugjatëve e 1951-shit ishte vetëm një nga një seri projektesh europiane për sundimin e ligjit për të njohur dhe mbrojtur të drejtat e njeriut pas shkatërrimit të Luftës së Dytë Botërore, raporton abcnews.al/
Kjo structure, sundimi i ligjit mbi shtetin nëpërmjet një sistemi ndërkombëtar të sundimit të ligjit është modeli i mbrojtur për shtetet afrikane që dalin nga kolonializmi, dhe për të gjitha shtetet në zhvillim që angazhohen në politikën dhe tregtinë globale.
Por shtetet europiane po heqin dorë nga elementët kyç të kësaj strukture të sundimit të ligjit nëpërmjet paligjshmërisë së politikave të tyre ndaj migrantëve. Heqja dorë nga shtetet europiane ndaj përgjegjësive ligjore sfidon normat e sundimit të ligjit në sistemin ndërkombëtar.
Kjo nga ana tjetër e dobëson atë sistem si një model për shtetet që kërkojnë të normalizojnë sundimin e ligjit brenda vendit.
/abcnews.al
