Loading ...
Donald Trump ka rindezur tensionet me Danimarkën pas emërimit të një të dërguari special të Shteteve të Bashkuara për Groenlandën, ishullin arktik që ai ka shprehur më herët dëshirën për ta aneksuar.
Presidenti amerikan njoftoi të dielën se Jeff Landry, guvernatori republikan i Luizianës, do të marrë detyrën e të dërguarit special për Groenlandën, e cila është një territor gjysmëautonom brenda Mbretërisë së Danimarkës.
Në një postim në rrjetet sociale, Trump tha se Landry e kupton se sa “thelbësore është Groenlanda për sigurinë tonë kombëtare” dhe se ai do të avancojë interesat e SHBA-së.
Kryeministri i Groenlandës reagoi duke theksuar se ishulli duhet “të vendosë vetë për të ardhmen e tij” dhe se “integriteti territorial duhet të respektohet”.
Vendimi ka shkaktuar zemërim në Kopenhagë. Autoritetet daneze njoftuan se do të thërrasin ambasadorin amerikan për të kërkuar “një shpjegim”. Ndërkohë, vetë guvernatori Landry shkroi në platformën X se ishte një nder të shërbente në një “pozicion vullnetar për ta bërë Groenlandën pjesë të Shteteve të Bashkuara”, duke shtuar se kjo detyrë nuk do të ndikonte në punën e tij si guvernator i Luizianës.
Ministri i Jashtëm i Danimarkës, Lars Løkke Rasmussen, e cilësoi emërimin si “thellësisht shqetësues” dhe paralajmëroi Uashingtonin të respektojë sovranitetin danez. Duke folur për televizionin publik danez TV2, ai tha: “Për sa kohë që kemi një mbretëri të përbërë nga Danimarka, Ishujt Faroe dhe Groenlanda, nuk mund të pranojmë veprime që minojnë integritetin tonë territorial.”
Edhe kryeministri i Groenlandës, Jens-Frederik Nielsen, u shpreh se territori është i gatshëm të bashkëpunojë me Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera, por vetëm mbi bazën e respektit të ndërsjellë. “Emërimi i një të dërguari special nuk ndryshon asgjë për ne. Ne vendosim vetë për të ardhmen tonë. Groenlanda u përket groenlandezëve dhe integriteti territorial duhet të respektohet,” deklaroi ai.
Që prej rikthimit në Shtëpinë e Bardhë në janar, Trump ka ringjallur interesin e tij të hershëm për Groenlandën, duke përmendur pozicionin strategjik dhe pasuritë minerare të saj. Ai nuk ka përjashtuar përdorimin e forcës për të siguruar kontrollin mbi ishullin, një qëndrim që ka tronditur Danimarkën, aleate e NATO-s dhe tradicionalisht partnere e afërt e SHBA-së.
Groenlanda, me rreth 57 mijë banorë, gëzon vetëqeverisje të gjerë që prej vitit 1979, megjithëse mbrojtja dhe politika e jashtme mbeten nën përgjegjësinë e Danimarkës. Ndërsa shumica e groenlandezëve mbështesin pavarësinë e ardhshme nga Danimarka, sondazhet tregojnë kundërshtim të fortë ndaj bashkimit me Shtetet e Bashkuara.
Përplasja vjen në një kohë kur konkurrenca strategjike në Arktik po rritet, ndërsa shkrirja e akullit hap rrugë të reja detare dhe rrit aksesin në burime të çmuara minerare. Pozicioni i Groenlandës mes Amerikës së Veriut dhe Europës e bën atë kyçe për planifikimin e sigurisë së SHBA-së dhe NATO-s, si dhe pjesë të korridorit më të shkurtër për raketat mes Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara.
