Një parlament i ri në Bashkimin Europian, por jo politika të reja, sipas Goldman Sachs në analizën e tij për zgjedhjet europiane, të cilat do të mbahen më 6-9 qershor.
Sipas sondazheve të opinionit, koalicioni i Partisë Popullore Europiane, Socialistët dhe Demokratët dhe Reneë Europe ka të ngjarë të fitojnë shumicën.
Një Parlament Europian dhe Këshilli i BE-së pak më i ndarë ka të ngjarë të vonojë emërimin e një Komisioni të ri të BE-së deri në fund të vitit 2024, nëse jo në fillim të 2025-ës, vlerëson Goldman Sachs.
Në qendër të mandatit të ri të Komisionit do të jenë tre sfida strukturore. Perspektivat demografike, të cilat vazhdojnë të përkeqësohen në krahasim, investimet industriale që kanë akumuluar një hendek të konsiderueshëm me SHBA-në dhe ngecja e PBB-së për frymë.
Zgjedhja e anëtarëve të rinj të Parlamentit të BE-së (PE) është hera e vetme që të gjithë qytetarët e BE-së shkojnë në votime në të njëjtën kohë dhe për këtë arsye përfshin deputetë nga të 27 vendet anëtare.
Fuqia e Parlamentit Europian ndryshon thelbësisht nga shumica e parlamenteve kombëtare, pasi ka një fjalë shumë të kufizuar në procesin legjislativ.
Por ka një rol qendror në debatimin dhe përfundimisht miratimin ose refuzimin e politikave dhe legjislacionit të ri të propozuar nga Komisioni Europian.
Ndërkohë, Komisioni i BE-së ‘përkthen’ në legjislacion të propozuar prioritetet e politikave të identifikuara nga Këshilli i BE-së ku takohen krerët e shteteve ose qeverive të çdo shteti anëtar.
Prandaj, roli kryesor i Komisionit të BE-së është të veprojë si ndërmjetës politik për të arritur një kompromis midis prioriteteve të Këshillit të BE-së dhe Parlamentit.
Hapi i parë kyç që duhet të ndërmarrë Parlamenti i BE-së është zgjedhja e Presidentit të Komisionit Europian, pas një propozimi nga Këshilli i BE-së. Pasi të zgjidhet Presidenti, parlamenti duhet të miratojë edhe çdo anëtar tjetër të Komisionit, përmes një procesi vetingu individual.
Në mandatin që do të skadojë, shumica në parlamentin e BE-së përfshinte tre grupet kryesore: Partinë Popullore Europiane të qendrës së djathtë (EPP), Socialistët dhe Demokratët e qendrës së majtë (S&D) dhe qendrën Reneë Europe (RE).
Ndërsa sondazhet aktuale tregojnë më pak eurodeputetë për këto grupe, së bashku ata duhet të jenë ende në gjendje të sigurojnë një shumicë.
Sipas sondazheve gjatë dy viteve të fundit, EPP e qendrës së djathtë ka shumë të ngjarë të mbetet grupi kryesor në parlamentin e ri të BE-së, por aftësia e saj për të formuar koalicione të ndryshme qeverisëse duket shumë e kufizuar.
Duke pasur parasysh shumicën më të dobët parlamentare të PPE, S&D dhe RE, negocimi i agjendës së re politike të Komisionit ka të ngjarë të zgjasë më shumë se 2019. Megjithatë, ndërsa Komisioni i BE-së dhe Presidenti i tij kanë një rol qendror në përcaktimin e agjendës së BE-së dhe në drejtimin e politikës, efektiviteti i tyre varet nga aftësia e tyre për të kapërcyer hendekun midis shumicës në Parlamentin Europian dhe Këshillit të BE-së.
Zgjedhjet e BE-së nuk do të jenë të rëndësishme vetëm në përcaktimin e shumicës në Parlamentin e ri, por edhe në matjen e dinamizmit politik që gëzojnë krerët e ndryshëm të qeverive dhe peshën e tyre relative në Këshillin e BE-së.
Ndërsa zgjedhjet e BE-së do të ndihmojnë në riorientimin e politikës, kjo nuk ka gjasa të ndodhë përpara se të emërohet i gjithë Komisioni i ri i BE-së. emërimi i Komisionit të ri të BE-së deri në fund të vitit 2024, nëse jo në fillim të vitit 2025, thekson Goldman Sachs.
Komisioni i ri i BE-së do të fokusohet në tre prioritete politikash: vonesa e produktivitetit të Europës kundrejt SHBA-së, ndryshimet e kërkuara në strategjitë industriale dhe të tregut të vetëm dhe në fund konsolidimi i hapësirës fiskale të disponueshme për të adresuar dobësitë strukturore të BE-së.
Produktiviteti europian mbetet prapa ekonomisë amerikane dhe dy boshllëqet strukturore do të vazhdojnë të peshojnë në rritjen e saj në vijim.
Hendeku i parë është një këndvështrim i dobët demografik: ka 10 njerëz mbi 65 vjeç për çdo 100 persona në popullsinë aktive mbi 20 vjeç (raporti i varësisë së të moshuarve) në Europë sesa në SHBA.
Përveç kësaj, në Europë do të ketë 5 persona plus mbi 65 vjeç për çdo 100 punëtorë aktivë në çdo dekadë deri në vitin 2050.
Rritja e fundit e emigracionit neto në Europë dhe SHBA nuk ka gjasa të jetë një zgjidhje strukturore, pasi është kryesisht për shkak të fluksit të refugjatëve ukrainas për shkak të pushtimit të Rusisë.
Në mënyrë indikative, në BE, tre të katërtat e kompanive raportojnë vështirësi në rekrutimin e punonjësve me aftësitë e duhura. Me shoqërinë në plakje dhe kundërshtimin më të madh ndaj imigracionit, Europa do të luftojë për t’i gjetur këto aftësi brenda vendit.
Hendeku i dytë është niveli më i ulët i investimeve industriale nga SHBA-të që Europa ka parë që nga viti 2011. Për më shumë se 10 vjet, Europa ka investuar mesatarisht 1.5 bp. e PBB-së më pak se SHBA.
Ndërsa rimëkëmbja në Itali dhe Francë sugjeron se hendeku i investimeve mund të ngushtohet në një afat të shkurtër.
Çuditërisht, duke pasur parasysh këtë sfond, rritja e produktivitetit në SHBA ishte më e shpejtë se Europa përpara pandemisë, por ekonomia e BE-së u ngadalësua më tej ndërsa kontinenti hyri në krizën e energjisë.
Nëse boshllëqet strukturore aktuale nuk adresohen dhe produktiviteti ringjallet, PBB-ja reale për frymë në SHBA do të jetë jashtë mesatares së zonës së euros.
Përpara zgjedhjeve të BE-së, debati i politikave është formësuar nga dy raporte të ndërmarra nga Presidentja e Komisionit Europian. Raporti Letta është përqendruar në mënyrat më efektive për të thelluar tregun e vetëm, ndërsa raporti i Draghi, i cili është ende në vazhdim është fokusuar në strategjinë për të mbyllur hendekun e investimeve.
Të dy raportet fillojnë duke pranuar rolin që tregu i vetëm europian ka luajtur në rritjen e konkurrencës së brendshme, por e zhvendosin fokusin e politikës europiane në rritjen e investimeve dhe rritjen e produktivitetit.
Raporti i Draghi identifikon tre dobësi në politikën industriale europiane. Dobësia e parë është se Europa nuk po përdor tregun e dytë më të madh të konsumit në botë për të mundësuar shkallën e prodhimit nëpërmjet konsolidimit.
Me një madhësi të ngjashme tregu, fragmentimi europian rezulton në një numër më të madh kompanish në sektorë strategjikë si mbrojtja, ku “5 lojtarët kryesorë përbëjnë 45% të tregut në krahasim me 90% në SHBA”, ose telekomunikacioni, ku “34 Grupet celulare operojnë rrjete në krahasim me tre në SHBA dhe katër në Kinë.”
Studimet e fundit theksojnë se përqendrimi industrial është rritur në Europë që nga viti 2000, por në një masë më të vogël se konsolidimi industrial i parë në SHBA.
Dobësia e dytë e politikës industriale europiane është pamjaftueshmëria e të mirave publike.
Megjithatë, infrastrukturat kritike si rrjetet e energjisë ose teknologjitë si inteligjenca artificiale nuk do të jenë në gjendje të tërheqin fonde të mjaftueshme private dhe të zhvillojnë shkallën e nevojshme nëse nuk bëhen prioritete të BE-së.
Dobësia e tretë është mungesa e koordinimit të BE-së për të siguruar furnizimin me burime dhe inpute kyçe.
Strategjia aktuale kryesisht ia lë këtë hapësirë aktorëve privatë, të cilët shpesh janë në disavantazh ndërsa konkurrojnë me qeveritë nga rajone të tjera që drejtojnë drejtpërdrejt ose koordinojnë fuqishëm të gjithë zinxhirin.
Pengesa kryesore për ndryshimin e strategjisë të sugjeruar nga raporti i Draghit është kostoja e financimit të tij.
Secila nga dobësitë kryesore kërkon financimin e investimeve të mëdha dhe burimeve të reja. Ndërsa sasia e saktë do të jetë e disponueshme sapo të finalizohet raporti, Presidenti Draghi ka theksuar tashmë nevojën për të mobilizuar fonde shtesë mbi 500 miliardë euro në vit.
Prandaj, ka shumë pak gjasa që një ndryshim i politikës në këtë drejtim të ndodhë përpara se të gjitha institucionet e BE-së të rinovohen në fund të këtij viti, përfundon Goldman Sachs.
Megjithatë, ekzistojnë dy arsye që ruajnë pritshmëritë se Komisioni i ri Europian do të kontribuojë në përparimin thelbësor drejt integrimit europian për të reduktuar boshllëqet e investimeve dhe prodhimit.
Arsyeja e parë është financimi. Brenda Fondit Europian të Rimëkëmbjes, ka ende një kapacitet financiar të tepërt prej pak më pak se 100 miliardë euro, që mund të riorientohet drejt prioritetit më urgjent industrial përmes një votimi në Këshillin e BE-së.
Financimi më pas mund të disbursohet nëpërmjet huave për shtetet anëtare për të financuar një shtytje të koordinuar për të rritur investimet në një ose më shumë sektorë strategjikë.
Megjithatë, Goldman Sachs e sheh një nismë të tillë si të pamundur derisa të emërohet Komisioni i ri Europian pas zgjedhjeve të qershorit për BE.
Arsyeja e dytë është se, nëse BE-ja nuk është në gjendje të zhvillojë koordinim strategjik për politikat ekonomike, vendet tani ndjejnë një urgjencë më të madhe se më parë për të ecur përpara me një nëngrup të shteteve anëtare.
Sektori i mbrojtjes është kandidati më i mundshëm për nismën e ardhshme të koordinimit të politikave, duke pasur parasysh nevojën për të përmbushur objektivin e NATO-s (të paktën 2% të PBB-së në shpenzimet ushtarake) dhe pjesën e tregut të kompanive të BE-së dhe Mbretërisë së Bashkuar në prodhimin e armëve.
Së fundmi, duke pasur parasysh perspektivën e tregtisë së lirë që ka përcaktuar BE-në që nga fillimi i saj dhe rëndësinë e importeve kineze dhe eksporteve amerikane për tregtinë e mallrave, Goldman Sachs nuk beson se vetëm zgjedhjet e BE-së do të rrisin gjasat e një përshkallëzimi të kufizimeve tregtare ose rritjes së tarifat e importit, nëse jo si përgjigje ndaj ndryshimeve të politikës së Kinës ose të SHBA-së.
