Nga Oriana Skylar Mastro, The Economist
Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al
Pasditën e 4 gushtit, Ushtria Çlirimtare Popullore (pla) nisi stërvitjet më të mëdha dhe më të sofistikuara ushtarake që ka zhvilluar ndonjëherë. Gjatë një jave, kinezët lëshuan dhjetëra raketa dhe kryen stërvitje pranë Tajvanit me 100 avionë, dhjetë anijë luftarake dhe të shpëtimit.
Nëndetëset dhe aeroplanmbajtëset gjithashtu luajtën një rol të rëndësishëm. Kjo ka bërë që kriza e tretë e Ngushticës së Tajvanit, e cila ndodhi midis viteve 1995-96, kur Kina kreu katër raunde testesh gjatë disa muajve, me breshëri jo më shumë se gjashtë raketa, të duket si lojë fëmijësh.
Një pjesë e arsyetimit për stërvitjen e fundit ishte të sinjalizonte zemërimin e Pekinit për vizitën e Nancy Pelosit në Tajvan. Pelosi, kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve, u bë zyrtarja më e lartë e qeverisë amerikane që vizitoi ishullin që nga viti 1997.
Në atë kohë Newt Gingrich, i cili ishte gjithashtu kryetar i Dhomës se Përfaqësuesve, vizitoi gjithashtu ishullin. Kina paralajmëroi se nëse Pelosi do të vizitonte Taipein, do ta paguante shumë shtrenjtë, raporton abcnews.al.
Stërvitja është gjithashtu paksa një “festë mirëseardhjeje” për Pekinin. Në vitin 1996 kriza e tretë përfundoi kur Amerika dërgoi dy grupe aeroplanmbajtësesh brenda 200 miljeve (322 km) nga Tajvani.
Amerika e cilësoi këtë si një sukses të madh strategjik dhe udhëheqësit kinezë ishin të pakënaqur me ndërhyrjen e saj në atë që Kina e konsideron një çështje të brendshme.
Pakënaqësia nxiti Kinën të ndërtonte planin, duke u shndërruar një nga forcat më të mëdha të armatosura në botë.
Në krahasim me vitin 1996, forcat e Kinës sot mezi njihen. Në atë kohë ajo kishte një ushtri të madhe, me rreth 4 milionë njerëz, por kjo ishte një shenjë e prapambetjes së saj më shumë se çdo gjë tjetër.
Me pajisjet e vjetruara dhe trajnimin e dobët, Kina mezi kishte atë që mund të konsiderohej një forcë ajrore dhe një marinë. Pilotët e tij nuk mund të fluturonin mbi ujë, natën ose në mot të ashpër. Në vitin 1999 më pak se 2% e luftëtarëve të saj ishin të gjeneratës së katërt, vetëm 4% e nëndetëseve të saj sulmuese u klasifikuan si moderne (për shembull me energji bërthamore).
Armët e saj bërthamore, mund të shkatërroheshin me vetëm një goditje ngqa Amerika. Tani forcat e armatosura të Kinës mund të krahasohen me ato të Amerikës në cilësi dhe sasi.
Shumica e platformave të saj janë moderne (të teknologjisë më të fundit për domenin përkatës) dhe vendi krenohet me marinën më të madhe në botë. Në disa zona, aftësitë ushtarake kineze tashmë i tejkalojnë ato të Amerikës – në ndërtimin e anijeve, raketat balistike dhe kalibr dhe sistemet e integruara të mbrojtjes ajrore.
Kina zotëron gjithashtu arsenalin e tretë bërthamor më të madh në botë.
Por edhe me gjithë këto përmirësime është e paqartë nëse Kina mund ta merrte Tajvanin me forcë. Kina nuk ka zhvilluar asnjë luftë që nga viti 1979, që nga pushtimi i Vietnamit.
Një sulm amfib, dhe në një shkallë më të vogël, një bllokadë e tipit që po simulonin stërvitjet jashtë Tajvanit, do të kërkonte operacione komplekse të përbashkëta (duke përfshirë ushtrinë, forcat ajrore dhe marinën), të cilat nga ana tjetër kërkojnë logjistikë dhe komandë dhe kontroll të patëmetë.
Xi Jinping, udhëheqësi i Kinës, filloi një reformë masive organizative për t’u përmirësuar në këto fusha, dhe pla padyshim që e ka bërë. Por lufta në Ukrainë mund t’i ketë shkaktuar atij ankth, duke pasur parasysh se rusët luftuan pikërisht me logjistikën dhe komandën.
Për këtë arsye, ne nuk duhet t’i cilësojmë stërvitjet ushtarake jashtë Tajvanit si një sinjal, por më shumë si një provë për luftë.
Xi dëshiron të ecë përpara në çeshtjen e Tajvanit dhe deklaratat për shtyp po kalojnë nga ribashkimi paqësor në ribashkim të armatosur. Udhëheqësit kinezë e dinin që pla duhej të kryente një sërë stërvitjesh të mëdha, realiste për të identifikuar problemet dhe për të përmirësuar aftësitë e tyre.
Nëse Kina do ta kishte bërë këtë në mënyrë të paqartë, në vend që të përdorte vizitën e Pelosi si pretekst, përçmimi ndërkombëtar do të kishte qenë edhe më i madh.
Kina do të shfrytëzojë mundësinë për të zhvilluar sa më shumë stërvitje. Tashmë është bërë e ditur se ky raund stërvitjesh do të vazhdojë dhe se raundi tjetër në Gjirin Bohai/Detin e Verdhë do të jetë i radhës.
Dhe nuk do të jenë vetëm stërvitje në shkallë të gjerë. Nuk ka gjasa që Pekini të kthehet në nivelin e tij të mëparshëm të operacioneve ushtarake. Në vend të kësaj, Kina mund të përpiqet të normalizojë aktivitetin më të madh kinez rreth Tajvanit.
Kjo rrit shancet për luftë. Nëpërmjet një sërë stërvitjesh, pla dhe udhëheqësi i partisë, mund të fitojë besimin se forcat e Kinës janë gati të marrin Tajvanin më shpejt se sa ata kishin menduar.
Natyrisht, gjithçka varet nga mënyra se si do të zhvillohen stërvitjet dhe operacionet. Duke e parë nga jashtë, mund të jetë e vështirë të vlerësojmë situatën. Raketat ranë pikërisht aty ku ata dëshironin dhe nuk pati asnjë incident. Por ne nuk e dimë se sa dhe sa mirë po komunikojnë grupe të ndryshme me njëri-tjetrin.
Për t’u përgatitur për operacione të përbashkëta, njësitë e forcave ajrore duhet të operojnë në afërsi dhe të bashkëpunojnë me trupat tokësore dhe elementët amfibë.
PLA duhet të rrisë furnizimet, të tilla si rezervat e karburantit, municionet dhe furnizimin e pajisjeve mjekësore në vende si Fujian, provinca përtej ngushticës së Tajvanit.
Këtu qëndron problemi i vërtetë. Nëse aktivitetet në afërsi të Tajvanit bëhen rutinë, kjo jo vetëm që rrit ankthin në Taipei (dhe ndoshta edhe në kryeqytete të tjera rajonale), por ndihmon për të nisur çdo përgatitje për një fushatë të vërtetë ushtarake.
Kina ka nevojë për një element befasie që të jetë në gjendje të marrë Tajvanin përpara se Amerika të ketë kohë për të mobilizuar forcat adekuate në rajon për të mbrojtur ishullin.
Nëse forcat e Kinës po simulojnë formacione, bllokada, sulme dhe zbarkime amfibe, do të jetë më e vështirë të kuptojmë se kur ata do të jenë të përgatitur për një sulm të vërtetë.
Vizita e Pelosit ka lejuar që Pekini të kalojë në një nivel të ri të aktivitetit ushtarak pa sfida, gjë që do ta bëjë më të vështirë për Amerikën të mbrojë Tajvanin. Asnjë sinjal i Amerikës për mbrojtjen e ishullit nuk mund të ndryshojë këtë gjë.
/abcnews.al
