Me fjalë jashtëzakonisht të ashpra, prestigjiozja britanike “The Guardian” i referohet rastit të monitorimit të bisedave telefonike të presidentit të PASOK-ut, Nikos Androulakis, në një përgjigje të firmosur nga Helena Smith, një kolege e vjetër dhe me përvojë e gazetës.
Skandali i përgjimeve në fjalë ka tronditur javën e fundit botën e politikës në Greqi, me kryeministrin Kyriakos Mitsotakis që i është dashur të japë shpjegime dhe t’i hapë rrugën ngritjes së një komisioni hetimor.
Media britanike e ka konsideruar skandalin e ri si “Watergate” grek dhe ka vijuar me komente të tipit që “çështja i referohet momenteve më të errëta të juntës ushtarake”.
Edhe me vlerësimin se ky skandal do të ketë implikime politike dhe se është “momenti më i vështirë për qeverinë greke”, “Guardian” sqaron se në Athinë po zhvillohet skena e një skandali politik të një kalibri të lartë.
Në artikull kujtohet se më 26 korrik, Panagiotis Kontoleon, “shefi i spiunazhit” siç e quan gazeta britanike pranoi para komisionit kompetent të Kuvendit se EYP po monitoronte gazetarin Thanasis Koukakis duke përdorur sistemin e monitorimit “Predator”.
“Një skandal përgjimi, që çoi në dorëheqjen e komandantit të EYP-së dhe kryesekretarit të Kryeministrit brenda pak minutash, pritet të çojë në dorëheqje të mëtejshme mes zbulimeve të “praktikave të errëta” dhe një krize spiunazhi që të kujton atë të “Watergate”.
Kyriakos Mitsotakis po kalon periudhën e tij më të vështirë si kryeministër, pasi u zbulua se celulari i kundërshtarit të tij politik, kreut të partisë së tretë më të madhe në Greqi, ishte nën vëzhgim me urdhër të EYP, shërbimi inteligjent që raporton në zyrën e tij.
“Nuk e prisja kurrë që qeveria greke do të më spiunonte duke përdorur praktikat më të errëta”, tha kreu i PASOK-ut, Nikos Androulakis – i cili është gjithashtu anëtar i Parlamentit Evropian, në një fjalim televiziv të premten vonë, kur u bë e njohur përmasa e skandalit.
“Është detyra jonë demokratike të mbrojmë të drejtat dhe liritë e njeriut të qytetarëve grekë. Sot është një moment i së vërtetës për ata që arroganca dhe ndjenja e mosndëshkimit i bëjnë të aftë për çdo gjë”, shtoi ai.
Kryeministria, pak orë më parë, kishte zbuluar dorëheqjen e kreut të deriatëhershëm të Policisë Kombëtare Greke, Panagiotis Kontoleon, për “veprime të gabuara”.
Lajmi pasoi njoftimin tronditës se nipi dhe ndihmësi më i besuar i Mitsotakis, Grigoris Dimitriadis, gjithashtu kishte dhënë dorëheqjen, duke sakrifikuar pozicionin e tij me shpresën për t’i dhënë fund skandalit. Demetriades, një person që zotëronte fuqi të gjera në prapaskenë, ishte kreu i Condoleon në Maximus.
Por deri të dielën, me Mitsotakis që tha se përgjimi ishte një “gabim i madh dhe i pafalshëm”, këto dorëheqje u interpretuan si një pranim faji.
Duke e krahasuar skandalin e spiunazhit me një “Watergate” grek “që fyen brutalisht demokracinë tonë”, ish-kryeministri i krahut të majtë Alexis Tsipras u zotua se asgjë nuk do të lihet në errësirë.
Sipas tij, ishte detyra e qeverisë së qendrës së djathtë jo vetëm të jepte një shpjegim për Androulakis, telefoni i të cilit u monitorua për tre muaj para zgjedhjes së tij si lider i PASOK shtatorin e kaluar, por edhe për të gjithë të tjerët që dyshohet se ishin në shënjestër.
“Në vend të faljeve hipokrite dhe gënjeshtrave, zoti Mitsotakis duhet të thotë se cilët politikanë dhe gazetarë të tjerë po monitoroheshin. Ky nuk është një gabim i madh dhe i pafalshëm. Është një skandal i madh që përfaqëson arrogancën e pafalshme të një regjimi, një kryeministri që mendonte se askush nuk mund ta kontrollonte”, tha kreu i partisë kryesore opozitare, SYRIZA.
Skandali, i cili kujton momentet më të errëta të juntës ushtarake, kur kundërshtarët e regjimit të kolonelëve të viteve 1967-74 monitoroheshin rregullisht, shpërtheu për herë të parë kur Androulakis zbuloi se ishte informuar nga Parlamenti Evropian për një përpjekje për të hakuar telefonin e tij celular nëpërmjet softuerit “Predator”.
Eurodeputeti e bëri zbulimin pasi u bë i vetëdijshëm për këtë falë një shërbimi të sigurisë kibernetike të krijuar nga parlamenti me bazë në Strasburg për ligjvënësit, për të siguruar që telefonat e tyre të mos monitorohen në mënyrë të paligjshme. Ndër spyware-ët më të sofistikuar të disponueshëm, “Predator” është në gjendje të aksesojë mesazhet e koduara dhe të aktivizojë kamerat dhe mikrofonat në pajisjet celulare.
Javën e kaluar, Androulakis ngriti një padi në Prokurorinë e Gjykatës së Lartë, duke detajuar tentativën për përgjim. Dy gazetarë grekë, njëri që mbulon emigracionin dhe tjetri financat, kanë ndërmarrë gjithashtu veprime ligjore pas akuzave për përgjime të ngjashme të paligjshme nga një qeveri që është kritikuar gjerësisht ndërkombëtarisht për censurë.
Më 29 korrik, Kontoleoni, kryespiuni, pranoi në një seancë dëgjimore të komisionit parlamentar me dyer të mbyllura se inteligjenca greke kishte survejuar Thanasis Koukakis, raportuesin financiar, me urdhër të një agjencie të huaj të inteligjencës, sipas ligjvënësve që ishin të pranishëm.
Fillimisht, burime qeveritare mohuan që zbulimet e “Predator-it” të kenë luajtur një rol në valën e dorëheqjeve. Por më pas, megjithatë, burimet raportuan se telefoni celular i Androulakis vërtet po monitorohej me kërkesë të shërbimeve të huaja inteligjente dhe me lejen e prokurorit, por ndërsa ishte i ligjshëm dhe i realizuar me softuer konvencional, kryeministri nuk e dinte, përndryshe “nuk do ta kishte lejuar”.
Mediat greke gjatë fundjavës identifikuan agjencitë e huaja të raportuara të spiunazhit si ukrainase dhe armene, me disa media që ia atribuojnë kërkesën për të monitoruar kreun e PASOK marrëdhënieve të tij me “persona të dyshimtë që veprojnë në emër të interesave kineze”.
Kjo linjë mbrojtjeje u hodh poshtë menjëherë si një rrjetë e përpunuar gënjeshtrash nga një qeveri e përfshirë në krizën e saj më të madhe që nga marrja e pushtetit në korrik 2019.
Të premten, Androulakis i kërkoi parlamentit grek të ngrejë një komitet hetimor për të parë përgjegjësitë e mundshme të politikanëve. Mitsotakis, i cili në një lëvizje të diskutueshme vendosi EYP nën kontrollin e Maximos në një nga veprimet e tij të para në detyrë, ka thënë se do t’i drejtohet kombit publikisht të hënën.
“I detyrohem një falje Nikos Androulakis”, mësohet t’i ketë thënë Mitsotakis njerëzve të tij më të afërt.
Mitsotakis, një i diplomuar në Harvard, i cili nga disa shihet se i jep frymë Greqisë pas viteve të trazirave të dobëta ekonomike, ka fituar lëvdata për axhendën e tij të reformave dhe një stil menaxhimi më shumë të lidhur me SHBA-në sesa me Mesdheun. Që nga marrja e detyrës, ai duket se e shijon sfidën e krizave të shumta.
Por Mitsotakis, i cili përballet me zgjedhjet vitin e ardhshëm sipas një ligji të ri zgjedhor që do ta bëjë pothuajse të pamundur për partinë e tij Demokracia e Re formimin e një qeverie edhe nëse, siç parashikohet ai do të fitojë zgjedhjet, ka pranuar gjithashtu kritika gjithnjë e më të ashpra për stilin e tij qeverisës, gjë që lë pak hapësirë për kritika.
“Pushteti absolut korrupton”, tha eurodeputeti Giorgos Kyrtsos, i cili u përjashtua nga Demokracia e Re për kritikat e hapura ndaj qeverisë dhe sjelljen kundër medias në fillim të këtij viti.
“Mitsotakis sundon përmes Maximos, jo kabinetit, në një sistem në të cilin ka pak kontrolle dhe balanca. Dëshira e tij për të kontrolluar është jashtë kontrollit. Ky skandal spiunazhi është një krizë shumë e madhe dhe do të ngrejë pyetje të mëtejshme rreth shtrirjes së vërtetë të kredencialeve të tij liberale evropiane”, shtoi ai.
