Nga Hans Kluge, Politico
Në spitalin pediatrik Okhmatdyt në Kiev, një djalë i vogël po mësonte të ecte përsëri. Në këtë qendër për rehabilitimin, në shërbim të fëmijëve të plagosur në luftën në Ukrainë, atij i ishte vendosur proteza.
Dhe me mbështetjen e një fizioterapisti të përkushtuar dhe nënës së tij, ai filloi të ecte me ngadalë. Teksa isha dëshmitar i kësaj skene, prekëse dhe frymëzuese, u mrekullova përsëri me qëndrueshmërinë e sistemit shëndetësor të Ukrainës, i goditur nga lufta dhe ende në këmbë.
Dhe sot, ndërsa i afrohemi kufirit dyvjeçar të këtij konflikti që duket i pafund, ajo që vazhdon të më habisë është se sa larg ka arritur vendi pavarësisht nga të gjitha gjasat, raporton abcnews.al.
Edhe para 24 shkurtit 2022, Ukraina kishte nisur reformat ambicioze shëndetësore, një kërkesë thelbësore në procesin e anëtarësimit në BE. Por kur ndodhi lufta, infrastruktura kritike në të gjithë vendin u shkatërrua. Spitale, ambulanca, gjeneratorë, farmaci.
Çdo ishte shumë e vështirë, nëse jo e pamundur, të ofroheshin shërbime shëndetësore në ose pranë vijës së parë të frontit. Dhe zhvendosja masive e brendshme vetëm sa e komplikoi krizën.
Megjithatë, pasi u tërhoq nga ndikimi fillestar, sistemi shëndetësor i Ukrainës filloi të rimëkëmbej nën udhëheqjen e Ministrisë së Shëndetësisë.
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe partnerët e tjerë sollën furnizime thelbësore, duke përfshirë gjeneratorë, ambulanca, njësi të parafabrikuara të kujdesit emergjent, dhe ilaçe, të gjitha të financuara bujarisht nga një sërë donatorësh publikë dhe privatë.
Qeveria ishte e vendosur që jo vetëm të rindërtonte sistemin shëndetësor, por edhe të rindërtonte më mirë. Ukraina tani ka një program të rëndësishëm kombëtar të shëndetit mendor, i mbështetur nga Zonja e Parë Olena Zelenska, i cili po rritet me shpejtësi.
Ka rreth 10 milionë njerëz që vlerësohet të jenë në rrezik ose që jetojnë me probleme të shëndetit mendor dhe pothuajse 4 milionë njerëz që vuajnë nga simptoma të moderuara deri në të rënda në Ukrainë, raporton abcnews.al.
Shërbimet e rehabilitimit fizik që përfshijnë teknologjinë po rriten gjithashtu.
Teknologjia po mundëson akses më të madh në diagnostikime dhe konsultime për ata që jetojnë pranë vijave të frontit dhe në territore që tashmë janë në kontrollin e Ukrainës, duke përfshirë të moshuarit dhe ata me sëmundje kronike.
Dhe çuditërisht, në vitin 2023, Ukraina arriti të eliminonte një shpërthim të Poliovirusit, i cili fillimisht u zbulua në tetor 2021, një moment historik përballë luftës, raporton abcnews.al.
Por ne gjithashtu duhet të pranojmë se ekosistemi shëndetësor i Ukrainës po haset me shumë sfida.
OBSH ka konfirmuar mbi 1,500 sulme ndaj objekteve shëndetësore, infrastrukturës ose personelit, mesatarisht dy në ditë që nga fillimi i luftës, me sulme të rinovuara në javët e fundit duke shtuar numrin.
Numri i personave të zhvendosur brenda vendit vlerësohet aktualisht në 3.5 milionë; janë regjistruar mbi 6 milionë refugjatë, kryesisht në vendet fqinje; dhe pothuajse 8 milionë njerëz kanë nevojë për ndihmë shëndetësore brenda territorit të kontrolluar nga qeveria.
Në zonat afër vijës së frontit, 22 përqind e familjeve vonojnë të kërkojnë kujdes mjekësor, me 7 përqind që luftojnë për të marrë medikamente thelbësore. Aksesi i mjekut të familjes është gjithashtu i reduktuar ndjeshëm në këto rajone ku kufizimet financiare janë më të mprehta dhe pothuajse 25 përqind nuk mund të përballojnë ilaçet, ndërsa 51 përqind nuk janë në gjendje të paguajnë për shërbimet mjekësore, raporton abcnews.al.
Për më tepër, sëmundjet jo të transmetueshme (NCD), si sëmundjet kardiovaskulare, diabeti, kanceri këto nuk zhduken thjesht në një zonë konflikti. Përkundrazi, në Ukrainë, sëmundjet jokronike shkaktojnë 84 për qind të të gjitha vdekjeve, shpesh të përkeqësuara nga faktorët që rrjedhin nga lufta.
Ukraina gjithashtu vazhdon të përjetojë barrën më të lartë të HIV-it, tuberkulozit dhe raporteve të vdekshmërisë së nënave në Rajonin Europian të OBSH-së.
Dhe rreziku i sëmundjeve infektive është konstant. Kjo vlen edhe për kërcënimin e paprecedentë të një emergjence kimike, biologjike, radiologjike dhe bërthamore.
Por kur bëhet fjalë për të ardhmen e shëndetit në Ukrainë, unë jam optimist. Sepse ajo që kam parë nga dora e parë, gjatë shumë vizitave në Ukrainë, është angazhimi i vërtetë.
Pra, për qeverinë e përkushtuar të Ukrainës dhe Ministrin e Shëndetësisë Viktor Liashko, për fuqinë punëtore të saj të përkushtuar në shëndetësi dhe kujdes, që funksionon 24/7, të rraskapitur nga goditja e dyfishtë e Covid-19 dhe luftës, por ende e forte, u them të gjithëv, se OBSH do të vazhdojë tju mbështesë, pavarësisht të gjithave, raporton abcnews.al.
Fqinjëve të përkushtuar të Ukrainës që kanë mirëpritur refugjatët, kryesisht gra, fëmijë dhe të moshuar të gjithëve u them, OBSH ju falënderon për demonstrimin e humanizmit tonë të përbashkët, për faktin se shëndeti është një e drejtë njerëzore.
Donatorëve të përkushtuar të vendit, nga BE-ja deri te entitetet më larg në SHBA, Lindjen e Mesme dhe Azi të gjithëve u them, OBSH-ja është mirënjohëse për solidaritetin tuaj të vazhdueshëm.
Por mbështetja juaj bujare për shëndetësinë në Ukrainë duhet të mbetet e palëkundur.
Ne i detyrohemi popullit të Ukrainës, si ai djali i vogël që takova në Kievsi dhe sistemi i jashtëzakonshëm shëndetësor që u shërben atyre, tu sigurojmë mbështetje dhe siguri se atamund të mbështeten tek ne, tani dhe gjithmonë.
Hans Henri P. Kluge është drejtori rajonal i Organizatës Botërore të Shëndetësisë për Europën.
/abcnews.al
