Për dekada, peizazhet spektakolare në shkretëtirat e kripura, të tilla si Badwater Basin në Death Valley në Kaliforni dhe Salar de Uyuni në Bolivi, kanë habitur turistët, kanë frymëzuar filma fantastiko-shkencor dhe kanë mobilizuar shkencëtarët që mendojnë se më në fund kanë gjetur zgjidhjen e këtij misteri natyror.
“Peizazhi fantastik kërkon një shpjegim,” shprehet Lucas Goering, profesor i asociuar i fizikës në Universitetin e Nottingham Trent, duke shtuar: Ajo që ne kemi treguar është se ekziston një shpjegim i thjeshtë, i besueshëm, i fshehur vetëm nën sipërfaqe.
Pra, sipas hulumtimit të publikuar pak ditë më parë në revistën shkencore Physical Review X, përgjigja qëndron në ujërat nëntokësore nën koren e kripës.
Në hulumtim, studiuesit përshkruajnë se si shtresat e ujit me përqendrime të larta dhe më pak të ulëta të kripës qarkullojnë lart e poshtë në rryma në formë rrethore, të cilat bashkohen së bashku horizontalisht për të formuar modelin e çarjes.
Fillimisht, shkencëtarët argumentuan se çarjet dhe formohen kur sipërfaqja e kripës zgjerohet dhe thahet, duke u përkulur dhe copëtuar nën presion.
Shkretëtirat e kripës nuk janë vende të thatësisë së plotë dhe të plotë siç duken. Nën sipërfaqen e kripur është një shtresë uji jashtëzakonisht i kripur, aq i cekët sa mund të arrihet duke gërmuar me dorë. Uji avullon në muajt e nxehtë të verës, duke lënë pas vetëm një “mantel” kripe, një pjesë e së cilës tretet në shtresën tjetër të ujit.
Sipas shkencëtarëve, puna e tyre drejtohej kryesisht nga kurioziteti. “Natyra na paraqet një enigmë të dukshme dhe magjepsëse që zgjon kureshtjen tonë dhe kështu na sfidon ta zgjidhim atë”, vëren udhëheqësja e studimit Jana Lasser, një studiuese postdoktorale në Universitetin Austriak të Teknologjisë.
