Institucionet shtetërore të Brazilit, duke përfshirë qeverinë e zgjedhur së fundmi të Luiz Inácio “Lula” da Silva, kanë reaguar me shpejtësi në vazhdën e trazirave në Brasilia fundjavën e kaluar.
Qindra protestues tashmë janë arrestuar dhe guvernatori i shtetit është pezulluar për reagimin e tij të ngadaltë dhe joefektiv. Mijëra mbështetës të ish-presidentit të rrëzuar të krahut të djathtë, Jair Bolsonaro, pushtuan Sheshin e Tre Fuqive – zemra e qeverisë në kryeqytetin e vendit, të dielën më 8 janar.
Ata vërshuan në pallatin presidencial Planalto si dhe në pallatin kombëtar ndërtesat e Kongresit dhe të gjykatës supreme federale. Policë dhe gazetarë që mbulonin trazirat u plagosën dhe armët u vodhën nga zyra e sigurisë presidenciale, raporton abcnews.al.
Vlera për dëmtimin e ndërtesave publike, veprave të artit dhe mobiljeve të epokës koloniale ka të ngjarë të arrijë në miliona. Ndonëse tronditëse, trazirat nuk ishin të paparashikuara si sulmi në kryeqytetin amerikan në vitin 2021.
Akademikë, gjyqtarë, gazetarë dhe politikanë kishin paralajmëruar të gjithë për diçka të tillë. Pjesa më e madhe e bazës mbështetëse të Bolsonaros nuk e kishte pranuar rezultatin e zgjedhjeve të tetorit të kaluar dhe po diskutonte hapur një përpjekje për të rimarrë pushtetin.
Sulmi i Kapitolit të SHBA-së u konsiderua vazhdimisht si një shenjë paralajmëruese.
Trazirat u mbështetën nga seksione të ndryshme të së djathtës politike të Brazilit. Kjo përfshinte biznesmenë, pronarë tokash, disa nga mediat dhe në ndryshim me SHBA-në, anëtarë të forcave të armatosura dhe policisë.
Seksione të ushtrisë duket se kanë qenë bashkëpunëtorë. Për muaj të tërë, grupet anti-demokratike kanë ngritur kampe rreth kazermave të ushtrisë, të cilat, në disa raste, kanë mbrojtur edhe protestuesit kundër ndërhyrjes së forcave të sigurisë shtetërore dhe bashkiake.
Ushtria duhet të ishte gjithashtu përgjegjëse për mbrojtjen e pallatit presidencial.
Në mënyrë të ngjashme, policia ushtarake, e cila është përgjegjëse për patrullimin e zonave të caktuara, duket se ka qenë gjithashtu mbështetëse e rebelëve. Oficerët e policisë janë parë duke u fotografuar me rebelët dhe ka raportuar se policia ushtarake ka arrestuar disa prej tyre.
Disa organizata mediatike, gazetarë dhe komentues janë akuzuar për mbrojtjen e trazirave anti-demokratike, veçanërisht të krahut të djathtë Jovem Pan dhe disa nga kontribuesit e saj. Por shumica e gazetarëve kanë qenë të palëkundur në mbështetjen e tyre për demokracinë dhe sundimin e ligjit.
Rivendosja e rendit dhe demokracisë
Qeveritë e huaja shprehën zemërim për dhunën dhe anëtarët e kongresit amerikan kërkuan ekstradimin e Bolsonaro, i cili aktualisht ndodhet në Florida. Ndërkohë komentuesit brazilianë dhe ndërkombëtarë kanë argumentuar se ky mund të jetë fillimi i fundit të ‘Bolsonarizmit’, sepse kjo do të forcojë legjitimitetin e Lulës dhe do ta lejojë atë të përdorë masa emergjente për të mbështetur pozicionin e tij.
Institucionet shtetërore u përgjigjën me shpejtësi. Presidenti miratoi një dekret që mandatonte ndërhyrjen federale në sigurinë publike në Brasilia. Numri dy në ministrinë e drejtësisë, Ricardo Cappelli, ka marrë përgjegjësinë për mbikëqyrjen e sigurisë së shtetit.
Ministri i Drejtësisë, Flávio Dino, tha në një konferencë për shtyp se trazirat përbënin “akte terrori”. Ai tha se ministria do të marrë masat e nevojshme për të siguruar ruajtjen e rendit në kryeqytet dhe tha se Cappelli do t’i jepet e gjithë ndihma për ta siguruar këtë.
Gjykatësi i Gjykatës së Lartë, Alexandre de Moraes , pezulloi guvernatorin e Brasilias për 90 ditë për shkak të “sjelljes jo të përshtatshme” gjatë krizës. Moraes është përgjegjës për udhëheqjen e hetimeve për akte antidemokratike. Ai gjithashtu urdhëroi heqjen e kampeve pro-Bolsonaros dhe postblloqeve brenda 24 orëve, raporton abcnews.al.
Moraes argumentoi tha se çdo person do të mbantë përgjegjësi për veprimet që vënë në rrezik demokracinë, sundimin e ligjit dhe institucionet. Lula dhe kryetarët e Kongresit dhe Gjykatës së Lartë u takuan ditën e djeshme për të diskutuar masat e mëtejshme. Pas takimit, ata kanë publikuar një mesazh duke dënuar aktet, ku citohet se të tri pushtetet janë “të bashkuara që të merren masa institucionale, sipas ligjit”.
8 janari, në mos asgjë tjetër, ka theksuar natyrën anti-demokratike të Bolsonarizmit. Por ka një pikëpamje pozitive për natyrën e shpejtë dhe të fuqishme në të cilën institucionet e Brazilit reaguan ndaj këtij sulmi të drejtpërdrejtë ndaj rendit kushtetues të Brazilit.
/abcnews.al
