Nga Patrick Drennan, The Hill
Izraeli është një shtet i vogël sovran në qendër të Lindjes së Mesme, me një popullsi prej rreth 9.7 milionë banorësh. Rreth 21% e këtyre qytetarëve janë arabë (2,048,000). Nga këta, 184,000 qytetarë janë arabë të krishterë (shumë ortodoksë grekë), dhe 152,000 janë druze(feja druze përfshin elemente të krishterimit, hinduizmit dhe filozofisë greke).
Shkalla e rritjes së popullsisë arabe në Izrael është 2.2%, ndërsa shkalla e rritjes së popullsisë hebreje në Izrael është 1.8%, pra, frika e disa izraelitëve nga një ndryshim demografik afatgjatë në vend.
Shumë amerikanë që fajësojnë Iranin për armatosjen e Hamasit nuk e kuptojnë se palestinezët janë kryesisht myslimanë sunitë dhe iranianët janë myslimanë shiitë. Po, ndjenjat e tyre anti-izraelite, anti-amerikane i kanë bashkuar, por marrëdhënia e tyre është e ndërlikuar.
Të paktën 18 arabë/izraelitë u vranë nga kryengritësit e Hamasit kur ata sulmuan Izraelin më 7 tetor. Të gjithë qytetarët kanë një kartë identiteti izraelite dhe kalojnë përmes sistemit arsimor izraelit, raporton abcnews.al.
Gjuha hebraike, arabishtja dhe anglishtja janë të gjitha gjuhë ligjore dhe shumë arabë izraelitë dinë 3 gjuhë. Në Jaffa, një qytet në periferi të plazhit në veri të Tel-Avivit, hebrenjtë dhe arabët kanë jetuar së bashku për shekuj.
Jaffa aktualisht ka 46,000 banorë , nga të cilët 30,000 janë hebrenj dhe 16,000 janë arabë. Vizitat në Galerinë e Artit Jaffa dhe Muzeun Ilana Goor, të cilat kanë shumë artefakte dhe art të bukur izraelit dhe arab, janë të vlefshme.
Shumë nga ushqimet e rrugës janë përshtatur nga kuzhina arabe palestineze – hummus, falafel, shaëarma dhe labneh, të gjitha shumë të shijshme. Megjithatë, ka shumë punë në hoteleri, turizëm dhe ndërtim. Shumë nga banorët arabë në Jaffa moderne janë tani refugjatë ose punojnë jahstë zonës.
Megjithatë, Këshilli Islamik i Jafës lufton rregullisht në gjykatat ligjore izraelite për një marrëveshje më të mirë për vendasit arabë. Natën e sulmit të Hamasit, një grup arabo-hebre i Jaffa u formua në ËhatsApp për të njoftuar dhe ndihmuar policinë për të mbrojtur të gjithë qytetarët.
Në Izraelin verior, në qytetin e Haifës, ekzistojnë shumë nga të njëjtat probleme. Nga popullsia totale e qytetit, 282.000 (2021), rreth 11% janë arabë. Zona periferike ka një demografi edhe më të madhe arabe, duke përfshirë myslimanët libanezë dhe beduinë, raporton abcnews.al.
Haifa është shtëpia e komunitetit të dytë më të madh arab të krishterë në Izrael. Ekziston edhe komuniteti i muslimanëve ahmedianë që jetojnë në zonën e Haifës dhe janë përkrahës shumë të fortë të Izraelit, sepse gjetkë në botën myslimane ata persekutohen si heretikë.
Kryebashkiaku, Einat Kalisch-Rotem e promovon Haifën si një qytet të rid he multikulturor. Qyteti është në rritje të shpejtë, me industri të fuqishme nafte, prodhuese dhe teknologjike, i cili inkurajon në mënyrë aktive turizmin dhe ka shumë restorante, teatro dhe muzeume të mira.
Megjithatë, barrierat për arabët izraelitë mbeten. Në industrinë shumë të lavdëruar të teknologjisë së lartë, fakti që arabët janë të përjashtuar nga shërbimi ushtarak funksionon shumë kundër tyre.
Ndryshe nga hebrenjtë (dhe druzët, të cilët janë pjesë e ushtrisë izraelite), atyre rrallë u jepet leja e sigurisë e nevojshme për të punuar në shumë projekte.
Nga ana tjetër, këtu dhe në mbarë vendin, shumë arabë zgjedhin profesione mjekësore dhe ligjore ku nuk ka nevojë për leje sigurie; një numër i madh i arabëve izraelitë janë mjekë spitalesh, infermierë, farmacistë dhe avokatë.
Për një avokat, mundësia që një arab të bëhet gjykatës (i cili do të vendosë fatin në mënyrë të barabartë të hebrenjve dhe arabëve) është i njëjtë si për një hebre. Qytetet Acre, Ramla dhe Lod njihen gjithashtu për popullsi të përzier arabe/hebreje.
Pra, si është jeta e përditshme për arabët në Izrael?
Për shumë nuk është e lehtë, veçanërisht me ekstremistët nga të dyja palët. Megjithatë, arabët dhe izraelitët shpesh bëjnë kompromis, duke bërë që bashkëjetesa mes tyre të funksionojë.
Në vitin 2016, partia hebraike në pushtet prezantoi Projektligjin Muzzen që kërkonte të kufizonte thirrjen e shpeshtë të muslimanëve për lutje (ezani).
Më kujtohet në Jafa në vitin 2017 që shumë të krishterë dhe hebrenj u ankuan për zhurmën e altoparlantëve nga xhamia Mahmoudiya që thërrisnin ezanin në orën 5:20 të mëngjesit, raporton abcnews.al.
Pra, cila ishte përgjigja nga arabët vendas? Një kryengritje e armatosur? Jo, ata organizuan një konkurs Muzzen is Born, një parodi e American Idol.
Humor në vend të armëve.
Sa i përket vetë ligjit, ai u pezuallua në parlamentin izraelit për shkak të aleatëve më të vështirë arabë, partisë ultra-ortodokse hebreje , e cila kishte frikë se ligji i propozuar mund të ndikonte në Shabbat.
Si çdo gjë në Lindjen e Mesme, është e ndërlikuar.
/abcnews.al
