Nga Jonathan Granoff, The Hill
Administrata e Biden dëshiron të ringjall aleancat dhe diplomacinë për të ndërtuar një botë më të sigurt, por ka pengesa të shumta duke përfshirë pandeminë, sulmet kibernetike, ndryshimin e klimës dhe tensionet bërthamore.
Përshkallëzimi i konflikteve rajonale në Izrael dhe Kashmir – të dyja përfshijnë kombe të armatosura të motivuara nga pasione fetare dhe etnike janë një paralajmërim se kërcënimi i luftës bërthamore varet nga ne. Burime të besueshme raportojnë se Kina ka në plan të dyfishojë arsenalin e saj bërthamor. Rusia ka një rezervë masive bërthamore dhe po përmirëson arsenalin e saj strategjik me armë bërthamore të fuqishme .
Admirali amerikan Charles Richard paralajmëroi se Moska dhe Pekini kanë “filluar të sfidojnë në mënyrë agresive normat ndërkombëtare” në mënyra që nuk janë parë që nga kulmi i Luftës së Ftohtë.
“Ekziston mundësia që një krizë rajonale mes Rusinë dhe Kinës të përshkallëzohet në një konflikt që përfshin armë bërthamore,” tha ai.
Ndërkohë, ndryshimi i klimës është rritur me hapa të mëdhenj. Të dhënat e reja tregojnë se dioksidi karbonit është në nivelin më të lartë në 3.6 milion vite. Në samitin e klimës në prill, Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së Austin e quajti ndryshimin e klimës një “kërcënim ekzistencial” i cili “po sjell pasiguri në botë”.
Fatkeqësisht, nuk është ekzagjerim. Armët bërthamore dhe ndryshimi i klimës janë binjake, duke përfshirë reciprokisht kërcënimet që janë shpërndarë kudo dhe në mënyrë aktive kërcënojnë mbijetesën e njerëzimit. Secili paraqet rreziqe sigurie duke u cilësuar më shumë se një kërcënim, raporton abcnews.al
Ndryshimi i klimës është një nënprodukt i një manie për rritjen ekonomike përtej kufijve të planetit, i cili gjithashtu sjell mungesë, pabarazi sociale dhe konflikt burimesh, duke shtuar një kërcënim të qëndrueshëm, të rëndë për mbijetesën tonë afatgjatë. Armët bërthamore përbëjnë një kërcënim akut për mbijetesën afatshkurtër.
Qasja për sigurinë po dyfishohet me vështirësi, duke blerë më shumë armë, duke ndërtuar kapacitete ushtarake më shumë sesa duke krijuar qëndrueshmëri dhe mirëqenie midis komuniteteve dhe njerëzve.
Këtë vit administrata e Biden kërkoi një buxhet ushtarak prej 753 miliardë dollarësh, një rritje prej 12.6 miliardë dollarësh krahasuar me vitin e kaluar. Kjo rritje është më shumë se i gjithë buxheti i vitit 2021 për Qendrat Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve. Kostoja e kompleksit të armëve bërthamore gjatë 30 viteve të ardhshme parashikohet të jetë rreth 2 trilion dollarë – afërsisht sa kostoja e riparimit të infrastrukturës në të gjithë SHBA-në.
Kombet e tjera janë gjithashtu të zotë në shpenzimet e tyre ushtarake, veçanërisht shtetet e tjera të armatosura bërthamore (Rusia, Kina, Britania e Madhe, Franca, Izraeli, Pakistani, Koreja e Veriut dhe India). Bota shpenzoi gati 2 trilion dollarë në shpenzime ushtarake vitin e kaluar, por më pak se 50 miliardë dollarë se Kombet e Bashkuara, raporton abcnews.al
Në këtë moment të rrezikshëm në histori, çdo qasje koherente për të shuar kërcënimet ekzistuese dhe promovimin e sigurisë do të thotë të investosh në Sigurinë e Njerëzve. Siguria e Njerëzve përqendrohet në mënyrën se si ne e jetojmë jetën e përditshme, duke i dhënë përparësi mjedisit dhe klimës, zhvillimit të qëndrueshëm, arsimit, vendeve të punës, shëndetit, sigurisë ushqimore, kulturës që vjen nga përkrahja e lirisë dhe ndërgjegjes, të drejtave të njeriut dhe sundimit të ligjit.
Siç na kujton pandemia, këto nevoja personale janë gjithashtu globale. Siguria e njerëzve shfuqizon kërcënimet duke bashkëpunuar drejt këtyre qëllimeve. Në një samit botëror në Romë, laureatët e Paqes Nobel deklaruan se “promovimi i bashkëpunimit global shtrembërohet nga posedimi i armëve bërthamore nga disa vende … Ne duhet të sigurojmë eliminimin e armëve bërthamore përpara se ato të na eliminojnë”.
Ata hartuan tre pyetje kritike, të cilave liderët botërorë duhet t’u përgjigjen për të arritur sigurinë.
-Cilat janë planet tuaja për të adresuar varfërinë?
-Cilat janë planet tuaja për të mbrojtur mjedisin?
-Cilat janë planet tuaja për të eliminuar armët bërthamore?
Ndërsa tensionet rriten në Kashmir, India dhe Pakistani vazhdojnë të zgjidhin mosmarrëveshjet me armë bërthamore ndërsa rastet me Covid-19 vazhdojnë të rriten, dhe ndërsa një e treta e fëmijëve në të dy vendet vuajnë nga kequshqyerja.
Për shumicën e indianëve dhe pakistanezëve, siguria e vërtetë varet nga shëndeti personal dhe familjar. Për pjesën tjetër të botës, siguria varet nga ulja e tensioneve midis dy qeverive, duke shkaktuar viktima dhe vuajtje të shumta midis njerëzve të tyre.
Ashtu si Kashmiri, kriza në Izrael nuk i nënshtrohet zgjidhjeve ushtarake. Të dy kërkojnë një qasje ndryshe që adreson se si njerëzit mund ta jetojnë jetën e tyre të përditshme në mënyrë të sigurt.
Shpenzimet ushtarake nuk e bëjnë këtë, por qasja e sigurisë njerëzore po. Qëllimi i tij është mbrojtja e njerëzve të zakonshëm dhe botës natyrore. Sa më shumë që bota përsos armët e sofistikuara të teknologjisë së lartë, aq më pak të sigurt janë njerëzit. Fuqia e shtetit nuk është një qëllim në vetvete dhe nuk ka arsye ta promovosh atë me armë që mund të na vrasin të gjithëve.
Shteti është një mjet për t’i shërbyer nevojave njerëzore dhe një konstrukt i cili tani ka nevojë për riorientim drejt këtij misioni. Sot bota po përballet me shumë kërcënime të cilat nuk mund të zgjidhen përveçse me bashkëpunim ndërkombëtar.
Për t’i adresuar këto probleme, udhëheqësit botërorë duhet të punojnë së bashku. Samiti i klimës në Prill ishte një shembull i kësaj, por ne kemi nevojë për një qasje më integrale që i jep zgjidhje kërcënimeve të shumta. Botës i nevojitet një samit botëror mbi sigurinë njerëzore. Përktheu Sonila Backa-abcnews.al
