Nga Aleksandr Kynev, World Crunch
Parashikimi se “Rusia do të shpërbëhet” ka qenë një nga pikat kyçe të diskutimeve për 30 vite që nga fundi i Bashkimit Sovjetik dhe krijimi i Federatës Ruse.
Tani, lufta me Ukrainën ka reduktuar në mënyrë drastike kornizën kohore për realizimin e parashikimeve të tilla apokaliptike. Së pari, sepse rezulton se Rusia mund ta humbasë luftën; dhe së dyti, një disfatë do të dobësonte regjimin e Vladimir Putin dhe nuk dihet nëse ai do të mbajë pushtetin.
“Jo Putin, jo Rusi” është kjo fjalia më e dëgjuar.
Kjo do të thotë se dobësimi i pushtetit qendror do t’i shtyjë rajonet të veprojnë në mënyrë të pavarur. Megjithatë, shkencëtari i njohur politik Alexander Kynev shpjegoi në një intervistë me Vazhnyye Istorii pse ai nuk beson se diçka e tillë do të ndodhë.
Rënia e Rusisë nuk ka gjasa të ndodhë edhe nëse Putini humbet.
Në të vërtetë, diçka si kolapsi i një shteti historik nuk ndodh spontanisht dhe nuk është dukuri e rastësishme.
Cili është roli i rusëve etnikë në republikat e tjera?
Të gjitha rajonet, të gjitha territoret dhe shumica e republikave të Rusisë kanë një shumicë popullsie etnike ruse, më shumë se 80% në shumicën e rajoneve. Në disa republika etnike, grupet etnike titullare dominojnë, por ka pak prej tyre: edhe shumë rajone të mëdha etnike kanë ende një pjesë të madhe të popullsisë ruse, raporton abcnews.al.
Buryatia, për shembull, përbëhet nga 66% e rusëve. Përveç kësaj, në shumë republika nuk ka asnjë grup të vetëm etnik. Në Dagestan, për shembull, ka më shumë se njëqind grupe etnike, nga të cilat katër janë më të mëdhatë.
Në rajone të tjera, një grup i vetëm etnik përbëhet nga grupe ose klane nën-etnike, si në Yakutia, e cila është përgjatë Oqeanit Arktik. Në këtë rast, rusët veprojnë si një pikë që bashkon territorin.
Duke folur për rajone me një identitet të theksuar etnik, ka shumë pak prej tyre, kryesisht në periferi: përgjatë kufijve në Kaukazin e Veriut dhe Siberinë Jugore, si Tyva, e cila ishte e fundit që u bashkua me BRSS dhe e ruajti kryesisht identitetin.
Elitat rajonale janë shkatërruar gjatë 20 viteve të fundit. Rajone të tilla si Yakutia ose Tatarstan janë, në fakt, enklavë; nuk kanë kufij të jashtëm. Historia nuk njeh raste të ndarjes së suksesshme të rajoneve të brendshme.
Elitat rajonale janë shkatërruar gjatë 20 viteve të fundit. Politika rajonale e qendrës shkatërroi qëllimisht të gjitha vendet ku ato mund të formoheshin. Kjo është si një tortë me shtresa, ku pothuajse çdo zyrtar ka një lidhje me Moskën.
Dallimi midis Tatarstanit dhe Çeçenisë
Kur Bashkimi Sovjetik u shemb, republikat kishin elita të qëndrueshme që nuk ndryshuan për vite me radhë. Nën sundimin e ish-udhëheqësit sovjetik Leonid Brezhnev, udhëheqja e territoreve nuk ndryshoi për dekada.
Pati një riorganizim të personelit nën udhëheqjen e Stalinit – një politikë e vetëdijshme që synonte të garantonte që të mos kishte kolaps. Hrushovi vazhdoi këtë politikë dhe gjithashtu shpesh zëvëndësonte liderët rajonalë. Nën Brezhnjevin, kishte stabilizim në gjithçka.
Stagnimi nuk ishte vetëm ekonomik, por edhe personel, sekretarët e parë [udhëheqësit aktualë të republikave të BRSS ] mbetën në pushtet për 15-18 vite. Kur erdhi në pushtet Gorbaçovi, nuk pati revolucion. Po, disa ishin në pension, dhe disa u zëvëndësuan nga të njëjtët vendas, raporton abcnews.al.
Nuk ka as elita ekonomike sepse praktikisht e gjithë prona e madhe rajonale është bërë prej kohësh pjesë e korporatave federale. Pra nuk ka asgjë të ngjashme me kompanitë e viteve 1990, që shërbenin si baza për elitat rajonale. Ish-elitat rajonale janë kthyer në menaxhim rajonal të kompanive federale.
Sigurisht, ka rajone të veçanta me elita të forta që Moska ka frikë të përballet, por ka shumë pak prej tyre. Për shembull, Tatarstani. Edhe nëse ka disa rajone kufitare me një grup etnik mbizotërues dhe një elitë të fortë lokale, ato janë të gjitha të subvencionuara. Për shembull, Çeçenia.
Çfarë ndodh nëse Rusia shembet?
Cili mund të jetë skenari më i keq?
Rënia e shtetit, rënia e një qeverie të vetme, konfliktet e pazgjidhura midis grupeve federale, trazirat publike. Në kohë trazirash, kur nuk ka fuqi federale. Mendoj se revolucioni i elitave rajonale mund të fillojë jo tani, por pas ndryshimit të qeverisë federale, kur ndryshon axhenda dhe vendosen rregulla të reja loje.
Pjesa më e madhe e të emëruarve ka shumë të ngjarë të largohet menjëherë nga rajonet.
Jo shpërbërje por federalizim
Historia nuk ka qenë kurrë e lehtë. Mund të jetë e nevojshme miratimi i ligjeve kalimtare, një Kushtetutë e re dhe më pas gjatë diskutimeve do të formohen disa koncepte dhe këndvështrime.
Ata do të fitojnë përkrahës dhe partitë politike do të formohen rreth kësaj. Dua t’ju kujtoj se në SHBA, partitë e para të mëdha u shfaqën pikërisht rreth temës së ndarjes së pushteteve – federalistët e John Adams dhe republikanët demokratë të Thomas Jefferson. Në Rusi do të jetë jolineare.
Nuk mund të ketë vetëm dy parti për shkak të diversitetit të mjedisit politik. Nuk mund të kemi një opozitë të përbashkët dhe do të ketë patjetër një të majtë më vete, një të djathtë.
Mendoj se në proces do të formohet një koncept i ri dhe do të ketë një kristalizim të elitave. Por e gjithë kjo do të jetë pas të vijë në pushtet një lidër i ri, jo më përpara.
/abcnews.al
