Profesori rus Sergey Radchenko ka shkruar në the Spectator arsyet pse, sipas tij, Rusia duhet të turpërohet ne luftën e saj në Ukrainë. Ky është shkrimi i plotë pa ndërprerje.
Teksa lufta e Putinit kundër Ukrainës zvarritet, Rusia tani përballet me perspektivën reale të humbjes. Ka ende javë dhe muaj të vështirë përpara për Ukrainën, dhe nuk mund të përjashtoni plotësisht mundësinë e një përshkallëzimi të rrezikshëm ende në luftë. Por Putini nuk ka arritur të arrijë qëllimet e tij fillestare (kapjen e Kievit) dhe tani duket se nuk do të arrijë qëllimin e tij dytësor dhe shumë më modest për të kapur Donbasin. Lufta është kthyer në një çështje të zgjatur. Kjo në vetvete është një humbje për rusët.
Poshtërimi i Rusisë në Ukrainë ka përfitime të panumërta, jo më pak për vetë Rusinë. Kemi dëgjuar të thuhet prej vitesh se Rusia duhet të kënaqet dhe të jetë me humor, sepse, nëse jo, do të inatoset që ka humbur statusin e saj të fuqisë së madhe. Rënia sovjetike, na u tha, ishte një katastrofë e tmerrshme nga e cila rusët e hidhëruar nuk u shëruan kurrë. Pra, ata duhet të respektohen. Ata duhet të qëndrojnë shtatlartë dhe krenarë. Zoti na ruajt nëse poshtërohen se kushedi se çfarë do të bëjnë.
Unë dëshmova nga dora e parë kolapsin sovjetik. Ishte, pa dyshim, një përvojë traumatike. Kishte varfëri, mjerim, kaos dhe një reagim të ekstremit të djathtë. Nacionalistët e tërbuar u mblodhën nën banderolat e tyre revanshiste. Dhe më pas Rusia pushtoi Çeçeninë në një përpjekje brutale për të rimarrë krenarinë e saj të njollosur duke i dhënë fund separatistëve sfidues në rajon. Dhe ne shikuam dhe u përgëzuam sepse, e shihni, rusët kishin një arsye të mirë për t’u zemëruar: ata humbën Luftën e Ftohtë!
Megjithatë, në vitin 1991 kishte një ndjenjë midis shumë rusëve se BRSS-ja nuk ishte aq shumë i mundur, sa e palosur nën peshën e vet. Shumë refuzuan të pranonin se kolapsi sovjetik ishte rezultat i viteve të keqmenaxhimit ekonomik dhe arrogancës perandorake – dhe në vend të kësaj ata kërkuan tradhtarë. Mikhail Gorbachev, në veçanti, u veçua për naivitetin e tij, në mos keqdashjen e tij. Në lojën e ndërrimit të fajit të viteve 1990, dikujt duhej t’i ngarkohej përgjegjësia për fatkeqësitë e Rusisë: tradhtari Gorbaçov, pijaneci Yeltsin, oligarkët grabitqarë dhe sigurisht këshilltarët dredharak perëndimorë që gjithmonë kishin kërkuar shkatërrimin e Rusisë.
Nga kaosi dhe dobësia e viteve 1990 doli Vladimir Putin, i cili premtoi të jepte rend dhe forcë. Abuzimi i pushtetit nga Putini, korrupsioni, shkelja e të drejtave të njeriut dhe erozioni i institucioneve demokratike u toleruan të gjitha në emër të atij premtimi për forcë. Rusia mund të ketë qenë e varfër, e korruptuar dhe autoritare, por Putini shihej se po investonte në ushtri dhe po kthente ‘madhështinë’ e Rusisë. Dhe disa rusë kanë qenë gjithmonë pinjoll për madhështi. Ata do të shisnin këmishën e tyre të fundit për premtimin e saj të pakapshëm.
Çdo vit Rusia e Putinit mban parada të Ditës së Fitores. Këto dikur ishin punë madhështore. Tanket do të parakalonin. Aeroplanët do të fluturonin. Dhe ushtarët do të ushtonin njëzëri nëpër Sheshin e Kuq ndërsa diktatori i plakur shikonte. I urreja këto shfaqje militariste, të cilat kishin të bënin kaq pak me kujtimin e Luftës së Dytë Botërore dhe aq më tepër me “madhështinë” e sponsorizuar nga shteti. E megjithatë, jam i sigurt se flas në emër të shumë liberalëve rusë, nëse do të pranoja se diku në thellësinë e ndërgjegjes sime të ‘poshtëruar’, edhe unë isha i trazuar nga zhurma dhe tërbimi. U desh një përpjekje e vetëdijshme për të pastruar helmin e militarizmit – një përpjekje që shumë rusë thjesht nuk ishin të gatshëm ta bënin edhe nëse e pranonin problemin. Dhe ata nuk e bënë.
Tani Ukraina ka shpuar një vrimë të madhe, të hapur në narrativën e ‘madhështisë’ së Rusisë. Rusia është e varfër, e korruptuar dhe autoritare dhe tani e dimë gjithashtu se është e dobët dhe patetike. “Madhështia” e Rusisë është shembur në një orgji vrasjesh dhe përdhunimesh të shkaktuara nga pushtuesit brutalë në Ukrainë. I njollosur nga gjaku i të pafajshmëve dhe i rrahur në luftime të ndershme, ngacmuesi është zvogëluar në madhësi. Është çështje kohe. Faleminderit, Ukrainë, që shërbeve këtë ilaç të hidhur. Rusia kishte shumë nevojë për të.
Rusia ka nevojë për poshtërimin e duhur. Ajo ka nevojë për një njohje të përulur të statusit të saj të zvogëluar, një pranim të fajit dhe një përpjekje të ngadaltë e të mundimshme për të rindërtuar besimin e atyre që i ka bërë keq. Rusia nuk e mësoi këtë mësim në vitet 1990. Duhet ta mësojë tani.
Madhështia e vërtetë nuk qëndron në paradat e tmerrshme ushtarake, as në premtimet për të lëshuar një Armagedon bërthamor. Madhështia e vërtetë qëndron në pranimin e së kaluarës dhe gatishmërinë për të bërë ndryshime. Ai qëndron në angazhimin për të ndërtuar një të ardhme më të mirë, në një vend që mund të bëhet i njohur për shkollat dhe spitalet e tij dhe jo për tanket dhe raketat e tij.
Burimi i vërtetë i poshtërimit të Rusisë ka qenë gjithmonë vetë Rusia: sundimtarët e saj arrogantë, autokratë dhe popullata shoviniste që i adhuron skllavërisht. Humbja e Rusisë në këtë luftë të padrejtë, kriminale kundër Ukrainës mund të ndihmojë në zhvendosjen e narrativës së brendshme në Rusi drejt pranimit të vendit ashtu siç është në të vërtetë, në vend të asaj që ka pretenduar kot se është. Vetëm atëherë Rusia më në fund mund të jetë në paqe me veten dhe me fqinjët e saj. /GazetaExpress/
