Nga Mark Scott, Politico
Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al
Shpërthimet në dy tubacionet kryesore të gazit që lidhin Rusinë me BE-në kanë rritur frikën e ndërkombëtarëve se çfarë do të ndodhë më pas. Askush nuk ka marrë ende përgjegjësinë për sulmet kundër tubacioneve të Nord Stream.
Por zyrtarët amerikanë dhe europianë kanë akuzuar Kremlinin, mes paralajmërimeve se rrjeti i kabllove nënujore të internetit mund të jetë një objektivi i radhës. Por kërcënimi është real.
Pjesërisht, kjo është për shkak të sigurisë së dobët rreth këtyre kabllove dhe gatishmërisë së regjimeve autoritare si Rusia për të ndjekur objektivat joushtarake dhe për të përdorur të ashtuquajturat taktika hibride të luftës.
“Ka qenë një objektiv në konflikte për më shumë se një dekadë tani,” tha Keir Giles, një ekspert në luftën ruse të informacionit. “Nëse nuk ka vëmendje të madhe për sigurimin e këtyre aseteve jetike, nëse vendet perëndimore duhet të gjejnë një përgjegjës atëherë të fajësojnë veten”.
Çfarë janë kabllot nënujore të internetit?
Pothuajse i gjithë trafiku i internetit në botë kryhet përmes një rrjeti global prej më shumë se 400 tubash fiberoptikë që, së bashku, shtrihen në 1.3 milion kilometra. Ato operohen nga kompani private si Google dhe Microsoft, si dhe nga Franca Alcatel Submarine Netëorks dhe, gjithnjë e më shumë, Huawei Marine Neteorks të Kinës, raporton abcnews.al.
Ka dhjetëra kabllo të tilla që lidhin BE-në me Shtetet e Bashkuara, megjithëse rrjete të ngjashme lidhin Amerikën Latine me Azinë dhe Afrikën me Europën. Një pjesë e cenueshmërisë varet nga vendndodhja e këtyre kabllove. Ato shtrihen në të gjithë globin dhe shpesh ndodhen në zona jashtëzakonisht të largëta, të cilat janë lehtësisht të aksesueshme nga nëndetëset ose mjetet nënujore pa pilot.
Mungesa e mbikëqyrjes së rregullatorëve mbi funksionimin e këtyre rrjeteve gjithashtu e bën të vështirë për kompanitë dhe qeveritë t’i mbrojnë ato. Shumica e këtyre tubacioneve janë të vendosura në ujërat ndërkombëtare.
Ekzistojnë gjithashtu të ashtuquajturat zona kryesore ku kryqëzohen kabllot kryesore nënujore, të cilat përfaqësojnë disa nga objektivat potencialë me rrezikun më të lartë.
Për Europën, këto përfshijnë Gjibraltarin dhe Maltën, ku shumë nga lidhjet e BE-së me Azinë arrijnë në tokë pasi kanë kaluar përmes Kanalit të Suezit të Egjiptit.
Për SHBA-në, vija bregdetare e Nju Jorkut është pika kryesore e lidhjes me Europën. Brigjet perëndimore të Mbretërisë së Bashkuar përfaqësojnë një pikë lidhjeje midis SHBA-së dhe pjesës tjetër të Europës.
Cili është kërcënimi?
Shqetësimet janë përqëndruar tek një qeveri e huaj – si Rusia, Kina apo Koreja e Veriut që saboton këto kabllo nënujore, të cilat janë kryesisht të pambrojtura dhe jashtë kontrollit të qeverive perëndimore.
Zyrtarët e sigurisë kombëtare kanë paralajmëruar se regjimet kundërshtare mund të përpiqen gjithashtu të ndërhyjnë në këto tubacione për qëllime mbikqyrjeje. Rreziku nuk është i ri.
Për të paktën një dekadë, politikëbërësit kanë ngritur flamuj të kuq që kabllot nënujore të internetit përfaqësojnë një objektiv të lehtë dhe kanë nevojë për më shumë mbështetje nga qeveria, raporton abcnews.al.
Pothuajse dy vite më parë, Jens Stoltenberg, sekretari i përgjithshëm i NATO-s, u tha gazetarëve se kabllot nënujore ishin jetike jo vetëm për qëllimet e shoqërisë civile siç është funksionimi i tregjeve financiare por edhe “për aftësi të ndryshme ushtarake”.
Deri më tani, shqetësimet për cenueshmërinë e këtyre kabllove nënujore ende nuk janë vërtetuar. Pothuajse dy të tretat e të gjitha defekteve të zbuluara në këto kabllo, për shembull, janë të lidhura drejtpërdrejt me transportin detar, ose rrjetat e peshkimit.
Nuk ka raste të konfirmuara të qeverive që kanë prerë kabllot për arsye gjeopolitike, megjithëse dy rrjete të veçanta nënujore norvegjeze u dëmtuan përkatësisht në nëntor 2021 dhe janar 2022, nga aktiviteti i supozuar njerëzor.
Çfarë do të ndodhte në rast të një sulmi?
Zyrtarët ushtarakë britanikë dhe amerikanë kanë paralajmëruar vazhdimisht se Rusia ka aftësitë teknike për të hequr një pjesë të infrastrukturës nënujore të internetit në botë për të dëmtuar disa nga rrjetet dixhitale të Perëndimit.
Këto tubacione shpesh ndodhen më pak se 100 metra nën ujë dhe do të kërkonin një nëndetëse për të vendosur eksploziv në pikat kritike të rrjetit. Askush nuk e ka mohuar se Moska ka aftësinë për të sulmuar këto objektiva. Por ajo që i mungon është kapaciteti për të kryer sulme në mbarë botën në një shkallë që të pengojë ndjeshëm infrastrukturën e internetit të Perëndimit, raporton abcnews.al.
Ndërsa përdorimi i internetit është rritur, po ashtu janë rritur edhe këto tubacione në det që tani lidhin pjesë të ndryshme të botës nëpërmjet rrugëve të shumta alternative.
Nëse Kremlini do të sulmonte, për shembull, ai mund të shkatërrojë një pjesë të një rrjeti rajonal që lidh vendet baltike me pjesën tjetër të Europës. Por, për të pasur një ndikim afatgjatë në rrjetin botëror të kabllove nënujore, Rusia do të duhet të veprojë në një shkallë që ka të ngjarë të jetë lehtësisht e dallueshme nga agjencitë e sigurisë kombëtare perëndimore.
Do të dëmtonte gjithashtu aksesin e qytetarëve të saj.
/abcnews.al
