Nga Akademik Artan Fuga
Gjithmonë kam kujtuar se loja e shahut është një lojë e shpikur nga burrat, burrërore, që e luajnë burrat. Mbreti që sundon gjithçka, po ra ai, bie loja, kuajt thuhet jo pelat, torret, oficerët, mijëra ushtarë që sakrifikohen në fushën e betejës!
Vetëm një grua në lojë, mbretëresha!
Sot në mëngjes duke lexuar Ovidin, më shijoi kafja, shkrime të nja njëzet shekujve më parë, pra jo shumë larg, greko-romaku i mënçur më bindi, më hapi sytë, shahu më shumë është një lojë feministe, me qendër gruan!
Po që ka të drejtë!
Mbreti thotë Ovidi të gjithë lëvizjet i bën sepse është xheloz për mbretëreshën! Ka hall se mos ushtria kundërshtare i merr gruan! Për të sakrifikon ushtarë, bën të gjitha intrigat e fshehta, sulmon, mbrohet. Aty e ka mendjen. Iku mbretëresha si Helena e Trojës, vate mbretëria!
Mbreti mbaron nëse mbretëreshën ja marrin.
Mbreti i shkretë emrin ka të madh, por lëvizjet i ka të kufizuara, një hap rreth e rrotull fronit të vet. Gjithandej e kërcënojnë. Ajo që e mbron është mbretëresha! Ajo e ka dorën e gjatë. Sa në sulm sa në mbrojtje, godet larg si me shigjeta inati, hakmarrjeje. Me gjyle zjarri kërcënon mbretin kundërshtar.
Do ringjallet!
Mbretëresha e lidh në një dorë e shpirt ushtrinë e vet, mbreti është pak si budalla.
Ushtarët nuk kërkojnë gjë tjetër veçse të vdesin duke shkuar në vijën e fundit të ushtrisë armlike për të ngjallur mbretëreshën e martirizuar, vdesin për t’u ngjallur si mbretëreshë!
Cfarë vetëmohimi!
Ka të drejtë Ovidi, është lojë femrash, gjithë intrigat, fuqitë, dorën e gjatë, sa sulmin aq mbrojtjen, adhurimin e ushtrisë për një femër, ajo që e mban pushtetin e burrit të vet që nuk ka veçse emrin, ky është shahu, plot inate, hakmarrje, negocime, intriga të fshehta, traktativa, të gjitha punë femrash mbretëresha!
Prandaj Ovidi u bënte thirrje grave!!! Si ta përkthej nga latinishtja në tironse?
Luni luni shah mi gra!
Mbreti veç emrin ka!
