Loading ...
Ne jetojmë në kohë protestash.
Sipas një studimi të publikuar të enjten e kaluar, në më pak se 15 vite numri i protestave në mbarë botën është trefishuar. Në vitin 2006 janë regjistruar vetëm 73, në vitin 2020 janë shënuar 251. Fenomeni është më i theksuar në Europë dhe Azinë Qendrore, me më shumë protesta në vendet me të ardhura të larta, por në rritje në të gjitha pjesët e botës, duke përfshirë disa nga protestat më të mëdha të regjistruara ndonjëherë – demonstratat e fermerëve që filluan në vitin 2020 në Indi, protestat kundër presidentit të së djathtës ekstreme Zaire Bolsonaro në Brazil, demonstratat e vazhdueshme të lëvizjes së Black Lives Matter që nga viti 2013 në SHBA.
Por pse njerëzit po protestojnë kaq shumë?
Hulumtimi, i titulluar “Demonstratat globale: Një studim i çështjeve kritike të protestës në shekullin 21”, është nënshkruar nga studiues gjermanë të institutit Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) dhe Iniciativa për Dialogun e Politikave, një organizatë jofitimprurëse me qendër në Universitetin e Kolumbisë.
Duke studiuar më shumë se 900 protesta në 101 vende dhe territore, studiuesit arritën në përfundimin se ne po kalojmë një periudhë historike të ngjashme me ato rreth viteve 1848, 1917 ose 1968, “kur një numër i madh njerëzish u revoltuan kundër status quo-së, duke kërkuar ndryshim”, raporton abcnews.al
Deficiti demokratik
Arsyet janë të shumta, por studiuesit vënë në dukje problemin e deficitit demokratik. 54% e protestave që ata regjistruan u shkaktuan nga një ndjenjë e dështimit të sistemeve politike.
28% pretenduan atë që autorët e studimit e përshkruan si “demokracia e vërtetë” – kur u pyet nga Washington Post Sarah Burke, një eksperte e politikave ekonomike globale të FES, tha se ishte subjektive. “Demokracia e një vendi është diktaturë e një vendi tjetër”, tha ajo, por studiuesit zgjodhën ta merrnin si të mirëqenë sinqeritetin e protestuesve.
Një tjetër çështje e përhapjes së protestave në mbarë botën është rritja e pabarazisë, e cila përbën pothuajse 53% të protestave. Ndër arsyet e tjera janë: korrupsioni, kushtet e punës, nevoja për të reformuar shërbimet publike dhe mungesa e veprimeve adekuate për të trajtuar ndryshimet klimatike.
Shumë udhëheqës nuk ndërmarrin veprime
Siç thekson Burke, megjithatë, “shumë liderë nuk dëgjojnë dhe as nuk veprojnë”. Shumica dërrmuese e protestuesve në mbarë botën kanë kërkesa të arsyeshme, për të cilat shumica e qeverive kanë rënë dakord tashmë.
“Ata po kërkojnë punë të denjë, një planet të pastër për brezat e ardhshëm dhe vendime që ndikojnë në cilësinë e jetës së tyre”.
Studiuesit pranojnë se puna e tyre është në thelb politike: “Nuk ka numra neutralë në demonstrata”, tha Burke, duke pranuar se paqartësia e disa shifrave, si vlerësimet e numrit të pjesëmarrësve, lë hapësirë për interpretim.
“Ne mund të studiojmë vetëm atë që shohim dhe kjo ndikohet gjithnjë e më shumë nga vendi dhe kush jemi”.
Ajo që studiuesit kanë parë, në çdo rast, është një rritje e konsiderueshme e pretendimeve për drejtësi racore ose etnike, por gjithashtu një numër i vogël – por ka shënuar rritje numri i protestave që fokusohen në mohimin e të drejtave të të tjerëve – nga lëvizja e ekstremit të djathtë Pegida të Gjermanisë deri te aktivistë antiqeveritar si Lëvizjet kineze në Kirgistan.
Shumica e protestave, nuk ishin të dhunshme por ka pasur rritje të dhunës midis 2006 dhe 2020: rreth një e pesta e demonstratave të regjistruara përfshinin ndonjë formë dhune, vandalizëm apo plaçkitje nga turma, në rreth gjysmën e tyre pati raportime për arrestime dhe në rreth një të katërtën akuza për dhunë policore.
Ajo që studiuesit bien dakord është se ndërsa protestat përshkallëzohen, udhëheqësit duhet të fillojnë t’i marrin ato më seriozisht. Siç thekson Michael Brenning, drejtor i FES në Nju Jork, “kjo nuk është një sjellje e ndaluar, por një parim bazë i demokracisë”.
/abcnews.al
