Në Ditën Ndërkombëtare të Gjuhës Amtare, 21 Shkurt, autori Krsto Lazarevic kërkon që Gjermania të nxisë dhe të përdorë shumëllojshmërinë e gjuhëve.
Dy shokë të mi mësuan gjatë studimeve arabisht. Falë njohurive të gjuhës, ata punojnë sot si forcë drejtuese në një sipërmarrje shumëmiliardëshe, që është aktive në 120 vende të botës. Njohuritë e gjuhës arabe i kanë kthyer ata në “Expats” të suksesshëm dhe konsulentë të kërkuar. Kur gjermanët flasin arabisht, kjo i favorizon në marrjen e vendeve të punës në sipërmarrjet ndërkombëtare.
Kur të rinjtë në Berlin- Neukölln flasin arabisht, kjo nuk i ndihmon ata të gjejnë një punë më të mirë. Në pjesën më të madhe të rasteve ata nuk shihen si “Expats”, por shihen si njerëz me sfond migracioni gjuha e nënës, e të cilëve përbën një problem.
Në muajin nëntor gazeta bulevardeske gjermane shkruante se “vetëm një në 103 fëmijë flet në shtëpi gjermanisht”. Prandaj një rektore shkolle paralajmëronte se “jemi arabizuar”. Bëhej fjalë për klasën e parë të një shkolle fillore në lagjen Neukölln të Berlinit, e cila është me shumicë popullsie migrante. Gazeta mund të kishte shkruar edhe “Lagje e favorizuar e Berlinit: Në Neukölln gati të gjithë fëmijët flasin edhe një gjuhë tjetër përveç gjuhës gjermane.” Por titulli i parë i shërben më mirë paragjykimeve të shumë lexuesve. Nuk do të ishte parë si problem nëse fëmijët në shtëpi do të flisnin suedisht, japonisht apo spanjisht. Si problem shihet kur ata flasin arabisht, turqisht, ose boshnjakisht.
Sa gjuhë mund të futen në tru?
Gjuha që flasin prindërit nuk është fajtore për perspektivat e këqija të fëmijëve. Fajin e kanë raportet në Gjermani, ku pozicioni social dhe shancet e jetës trashëgohen nga prindërit tek fëmija. Për shumë fëmijë nga familjet me probleme sociale, zotërimi i një gjuhe tjetër është privilegji i vetëm dhe përfitimi i vetëm që kanë në konkurencën me të tjerët.
Është mirë për fëmijët nëse ata rriten me dy gjuhë. Kjo nxit aftësinë e tyre për të mësuar dhe e bën më të lehtë mësimin e gjuhëve të tjera në të ardhmen. Me studimet që mbështesin këtë ide, mund të mbushet pa problem një Airbus A 380.
Megjithatë debati bëhet pjesërisht, sikur truri i njeriut ka vend vetëm për një gjuhë, e cila zë vend aty dhe sigurisht, që në Gjermani kjo duhet të jetë gjuha gjermane.
Që para propozimit të bërë nga Këshilli i integracionit në Landin e Vestfalisë, që në planet mësimore të futet pjesërisht edhe mësim në gjuhën e nënës, komentet raciste dhe të mbushura me urrejtje mbushën mediat sociale. Sikur dy orë mësimi në javë gjuhën turke do të sillte shkatërrimin e oksidentit.
Një gjuhë e “bukur” – dhe të tjerat “të pista“
Ndërkohë nxitja e qëllimtë e mësimit të gjuhës së nënës mund të ndihmojë shumë fëmijë me sfond migracioni, që të flasin një gjuhë tjetër dhe të përmirësojnë shancet për të ardhmen. Në këtë pikë ekziston potencial i madh. Shumë fëmijë që rriten dygjuhësh, janë në gjendje të kuptojnë gjuhën që flasin prindërit, por shpesh ata nuk e zotërojnë këtë gjuhë në të folur, sepse atyre u ka munguar mësimi. Me dhënie mësimi në gjuhën e nënës kjo gjë mund të bëhej më e lehtë. Unë jam duke e shkruajtur këtë tekst në gjermanisht. Unë mund ta shkruaja këtë artikull edhe në gjuhën e prindërve të mi. Artikulli do të ishte në gjendje të kuptohej, por nga ane e stilit nuk do të ishte shumë elegant.
Kur ne erdhëm në vitin 1992 në Gjermani nga Bosnjë Hercegovina, në kopshte dhe shkolla kishte shumë fëmijë nga ish-Jugosllavia. Gjermanishtja është gjuha e të vërtetës, të mirës dhe të bukurës. Kurse në gjuhën e prindërve të mi është ngjitur zhuli, gjaku dhe katundaria. Kështu na u përcoll ideja nga pjesa më e madhe e shoqërisë gjermane, që kur ishim të vegjël.
Ne ishim pothuajse të gjithë me sfond migracioni. Nga mësuesit tanë asnjë nuk qe me sfond migracioni. Në atë kohë mua mu përcoll ideja se gjuha e prindërve të mi nuk do të kishte vlerë në të ardhmen. As ekonomikisht, as personalisht.
Gjermania dhe shumëllojshmëria e gjuhëve
Unë e kisha harruar gjuhën e prindërve të mi dhe kur isha adoleshent mezi kuptohesha me familjen time. Mua mu desh ta mësoja gjuhën me mundim të madh. Sot unë jetoj me këtë gjuhë, sepse i nxjerr të ardhurat ngaqë e di gjuhën. Por asnjëherë nuk do të jem në gjendje ta flas atë pa akcent. Mbas daljes së Britanisë së Madhe nga BE, Polonia do të kthehet në vendin e pestë më të madh të Bashkimit Europian dhe një partner i rëndësishëm tregëtar i Gjermanisë. Megjithatë për shumë gjermanë është e çuditshme që të mësojnë polonisht. Pse? Në Frankfurt mbi Oder, në kufirin me Poloninë mund të të hyjë më shumë në punë polonishtja se sa frëngjishtja. Gjermanisë do i bëhej mirë nëse do të nxiste dhe mësonte gjuhë të tjera përveç anglishtes, frëngjishtes dhe spanjishtes./DW
