Lufta midis Izraelit dhe Hamasit ka shqetësuar botën arabe. Që nga fillimi i konfliktit situate vazhdon të përkeqësohet me mijera të vdekur dhe të plagosur.
Mijëra të tjera janë zhvendosur duke rritur frikën për një valë të re emigrantësh, dhe frikën e përhapjes së konfliktit në vendet e tjera. Sulmi në një spital në Gaza, ku mbi 500 persona humbën jetën kryesisht burra dhe fëmijë ka shkaktuar një zemërim të madh në botë dhe protesta masive.
Hamasi fajësoi Izraelin për bombardimin e 17 tetorit në spitalin Al-Ahli në Gaza, i cili vrau qindra njerëz. Izraeli më vonë mohoi se po kryente sulme ajrore në zonë dhe tha se shpërthimi ishte shkaktuar nga lëshimi i dështuar i raketës nga Xhihadi Islamik, grupi i dytë më i madh militant në Rripin e Gazës.
Pretendimet e Izraelit, megjithatë, kanë pak pasoja. Fatkeqësia masive ndezi protesta në Bregun Perëndimor, Jordani dhe madje edhe Tunizi. Dhe e gjithë kjo pak orë para vizitës së shkurtër të presidentit amerikan Joe Biden në Izrael, raporton abcnews.al.
Është e vështirë të flasim në përgjithësi për botën arabe, një ansambël prej 450 milionë banorësh të shpërndarë në mijëra kilometra. Por është e sigurt të thuhet se shumica e arabëve ende e mbështesin luftën palestineze.
Si ndryshon lufta Izrael-Hamas?
Lufta midis Izraelit dhe Hamasit, tashmë në ditën e saj të 13-të, nuk është ndryshe. I mbuluar gjatë gjithë kohës në televizion, i diskutuar pafund në rrjetet sociale, ka ndezur një valë mbështetjeje për palestinezët.
Megjithatë, krahasuar me konfliktet e mëparshme, si lufta 50-ditore në Gaza në vitin 2014, disa gjëra duken ndryshe, sipas një artikulli të The Economist.
Njëra është pjesa gjeopolitike. Që nga viti 2020, katër shtete arabe, Bahreini, Maroku, Sudani dhe Emiratet e Bashkuara Arabe (EBA) kanë krijuar marrëdhënie me Izraelin, i cili më parë kishte lidhje vetëm me dy shtete (Egjiptin dhe Jordaninë), raporton abcnews.al.
Arabia Saudite është në bisedime për të bërë të njëjtën gjë. Kjo ka ndryshuar mënyrën se si disa media arabe mbulojnë konfliktin. Al Jazeera ka mbuluar shumë luftën e Hamasit, i cili mbështetet nga Katari. Ndërkohë, kanalet e drejtuara nga Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe janë përpjekur të ecin në një linjë lineare.
Megjithëse mbulojnë skena të shkatërrimit në Gaza, ata nuk rezervojnë intervista me zyrtarë të Hamasit, ndryshe nga hebrenjtë izraelitë që flasin arabisht.
Frika nga përhapja e konfliktit
Një tjetër është frika nga një konflikt më i gjerë. Lufta e vitit 2014 u kufizua në Tokën e Shenjtë. Këtë herë mund të mos qëndrojë aty dhe kjo e ka ndërlikuar debatin, të paktën në vendet afër Izraelit.
Për shembull Egjipti. Amerika dhe disa vende arabe po i kërkojnë asaj që të hapë vendkalimin Rafah, i vetmi vendkalim kufitar me Gazën që nuk kontrollohet nga Izraeli, për të lejuar civilët të shpëtojnë nga luftimet.
Një pjesë e madhe e shoqërisë egjiptiane mbetet e bindur se vendi duhet t’i rezistojë presioneve të tilla.
“Pse e nise këtë luftë?” pyeti Ibrahim Aisha, një drejtues pro-qeveritar i talk-shoë-it, në një mesazh drejtuar Hamasit.
“Doni që unë të rrezikoj 100 milionë egjiptianë për ju?”
Ekspertë të tjerë kanë bërë komente të ngjashme që kanë bërë jehonë të madhe në publik. Debati është i ngjashëm në Liban, i cili është katër vjet pas një prej krizave më të këqija ekonomike në historinë moderne.
humë libanezë shqetësohen se Hezbollahu, organizata e fuqishme politike shiite, do të hapë një front të dytë kundër Izraelit, duke e tërhequr kështu vendin e tyre në një luftë tjetër shkatërruese si ajo e 2006-ës.
“Mos na fut në këtë ferr”, ka shkruar Dima Sadek, një gazetare e njohur e cila mbështet thellësisht palestinezët dhe në të njëjtën kohë kritikon ashpër Hezbollah.
Kjo tregon një ndryshim të tretë: rajoni tani është më i polarizuar. Shumë sirianë, veçanërisht, janë të tmerruar nga skenat në Gaza, ku lufta e rrethimit të Izraelit u kujton atyre taktikat e përdorura nga Bashar al-Assad.
Por në të njëjtën kohë ata nuk dëshirojnë të duartrokasin për Hamasin, një grup i mbështetur nga Irani që ka bërë kaq shumë për të shkatërruar vendin e tyre. Në bisedimet jozyrtare gjatë 12 ditëve të fundit, disa zyrtarë arabë kanë folur për Hamasin dhe Gazën në gjuhën që pritet të dëgjohet nga izraelitët e krahut të djathtë.
Ata nuk kanë simpati për grupin islamik të mbështetur nga Irani. Por ata nuk guxojnë të përsërisin deklarata të tilla publikisht. Shkëputja mes pallatit dhe publikut shpjegon pse Anthony Blinken, sekretari i jashtëm, priti një pritje të ftohtë në Riad, raporton abcnews.al.
Fillimisht ishte Mohammed bin Salman, princi i kurorës saudit, i cili la. Blinken dhe shoqëruesit e tij duke pritur me orë të tëra për një takim të planifikuar të shtunën mbrëma.
Veprimi i mësipërm është një taktikë e zakonshme për princin saudit, por fakti që ai ia bëri këtë një mysafiri kaq të lartë u pa si një mesazh kuptimplotë. Më pas, pasi zbarkoi në Kajro, Blinken u takua me Abdel Fattah al-Sisi, presidenti egjiptian, i cili shprehu pikëllimin për gjendjen e vështirë të palestinezëve.
Megjithatë, pas deklaratave publike fshihet një shqetësim i thellë. Që nga 7 tetori, shumë analistë kanë folur për diçka të ngjashme me Luftën e Yom Kipur, hera e fundit që Izraeli përjetoi një dështim kaq shkatërrues të inteligjencës.
Por ka edhe një kontrast të thellë me periudhën e atëhershme. Në vitin 1973, shtetet arabe ishin në gjendje të nisnin një luftë që Izraelit i dukej një kërcënim ekzistencial. Historianët kanë debatuar që atëherë nëse kjo ishte e vërtetë, raporton abcnews.al.
Por Moshe Dayan, në atë kohë ministër i mbrojtjes, thuhej se po diskutonte përdorimin e armëve bërthamore. Gjysmë shekulli më vonë, Izraeli është tërhequr zvarrë në luftë nga një grup militant dhe rajoni tani po përballet me perspektivën e një konflikti më të gjerë të zhvilluar nga aktorë të tjerë të mbështetur nga Irani jo-arab.
Sa i përket shteteve arabe, ato janë spektatorë nervozë.
Najib Mikati, kryeministri i Libanit, ishte i hapur për mundësinë e luftës në Liban: “Këto vendime nuk janë në duart e mia,” i tha ai televizionit lokal al-Jadeed. Udhëheqësit e Egjiptit dhe Jordanisë kanë frikë se efektet e luftës do të destabilizojnë regjimet e tyre të brishta.
Shtetet e Gjirit janë të shqetësuara të mos antagonizojnë Iranin, në mënyrë që përfaqësuesit e tij të sulmojnë Riadin ose Abu Dhabin. Ky nuk është një moment ekzistencial vetëm për Izraelin, por disa liderë arabë kanë frikë se mund të jetë për ta.
/abcnews.al
