Para disa ditësh një grup intelektualësh europianë lëshuan një apel drejt mediave më të njohura ndërkombëtare për të shpëtuar Europën. Sipas tyre, kontinenti i vjetër është në rrezik nga populistët.
Moderatori i emisionit “Provokacija”, Mustafa Nano, në monologun e kësaj puntate u ndal pikërisht tek ky apel i intelektualëve të Europës. Kjo thirrje është dëgjuar kudo, por më pak në Serbi, në një kohë kur vendi vizitohej nga Presidenti rus, Vladimir Putin.
Mustafa Nano: “Këto ditë është folur shumë mbi një apel të një numri intelektualësh të njohur të Europës, të vetëquajtur europatriotë. E nuk kemi pse të mos e besojmë që janë të tillë. Një pjesë, sidozot David Grossman, Eugenio Scalfari, Adam Michnik, Herta Muller, Fernando Savater, Simon Schama, Bernard-Henri Levy, Kadareja ynë, etj, kanë dhënë prova në vijimësi se janë dashnorë të sinqertë të Europës së Bashkuar.
Apelin e kanë publikuar të gjitha gazetat e kontinentit të vjetër. Më pak vëmendje, kështu më kanë thënë, ka marrë në Beograd, dhe kjo jo sepse apelin e kanë quajtur të parëndësishëm, por sepse atje, me gjasë, Europën e quajnë të parëndësishme. Sidomos këto ditë, pasi vendin e tyre e vizitoi Putini, një armik par “excellence” i një Europe të fortë. Shtypi në vendet e tjera, deri edhe në Britani, mbi të gjitha në Britani, u fokusua fort tek ky apel, për të cilin në gazetën The Independent thuhej se ishte formuluar nga Bernard-Henri Levy. Të tjerët e kanë lexuar dhe e kanë nënshkruar. Kështu ndodh gjithnjë me apele të tilla.
Në këtë deklaratë, jepet alarmi se Europa është e rrezikuar. “Është e rrezikuar nga forcat populiste”, thuhet. Dhe me Europë kuptohet Bashkimi Europian, thënë ndryshe projekti i një Europe të bashkuar që kulturalisht fillon me – po i referohem apelit – Dante Alighierin, Erasmin e Rotterdamit, çekun Jan Komensky e gjermanin Goethe, e që politikisht ka qenë një ndërmarrje e jashtëzakonshme e pasluftës II Botërore, që solli begati e demokraci brenda vendeve të Europës dhe paqe mes këtyre të fundit. Këtij projekti i janë kundërvënë të shumtët e britanikëve, të cilët që në krye të herës e kanë parë me dyshim BE-në dhe kjo ca për shkak të vetëdijës së tyre se ata janë një gjë më vete në këtë botë, e ca për shkak të faktit se ata nuk janë mësuar të jenë pjesë e një perandorie pa qenë në krye të saj. Para dy vjetësh, ata mbajtën një referendum, dhe aty morën vendimin për të dalë nga klubi. Pas kësaj, euroskeptikët morën kurajo kudo nëpër kontinent. Italia, që ka qenë tradicionalisht shumë europeiste, është shndërruar në hallkën më të dobët të zinxhirit. Një numër i madh italianësh kanë votuar për Salvinin, i cili është sot njeriu më i rëndësishëm në politikën e atij vendi. Nuk është çudi që në zgjedhjet e ardhshme të majit për në Parlamentin Europian, partia e Matteo Salvinit të dalë parti e parë në Itali. Në Austri, Hungari, Poloni forcat populiste janë tanimë në pushtet. Në Francë e gjetkë, këto forca mund të rriten tej parashikimeve”.
Për Mustafa Nanon, shqetësimi i ngritur është i drejtë. Sipas tij BE-ja rrezikohet, por thekson të bëhet kujdes pasi edhe populistët kanë një logjikë të tyren.
Mustafa Nano: “Shkurt, shqetësimi është i drejtë. BE-ja rrezikohet. Por kujdes: ata të krahut tjetër nuk janë as djaj, as idiotë. Jo domosdoshmërisht. Nuk është e thënë, dua të them. Ata kanë një logjikë të tyren, e cila nuk është pa gjë. Ndërsa intelektualët e mësipërm janë të shqetësuar për fatin e BE-së, në krahun tjetër pretendojnë se janë të shqetësuar për Europën e vërtetë, reale, Europën e historisë, të rrënjëve, që në një masë të madhe janë kristiane, Europën e disa vlerave, të cilat po modifikohen apo po snobohen apo po zbythen prej të ardhurve. Vlera të tilla janë laicizmi, që do të thotë se ligjet e qeverisjes bëhen nga njerëzit, të drejtat e njeriut, që do të thotë se gratë janë të barabarta me burrat, liria e shprehjes, që do të thotë se autoriteti mund e duhet kritikuar, qoftë ky autoritet tokësor, qoftë hyjnor, si Jezu Krishti, Muhameti, Bibla e Kurani, e kështu me radhë. Këtij shqetësimi i bëhet bisht në apelin në fjalë. Mirëpo nuk është shqetësim i vogël. Dhe prandaj ka shumë njerëz që bëjnë fare pa të keq pyetjet: Duhet të mbrojmë BE-në apo Europën? Apo të dyja janë në thelb e njëjta gjë? Nuk është shumë e qartë kjo gjë”./abcnews.al
