Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al
Ndoshta rrjeti më i suksesshëm i spiunazhit që punonte në Gjermani kundër nazistëve gjatë Luftës së Dytë Botërore u kodua me emrin “Rote Kapelle” nga Gestapo. Ishte një emër kaq bindës saqë, pas luftës, Stalini e zgjodhi këtë emër dhe i lejoi aleatët perëndimorë të ndërtonin veprat e “Orkestrës së Kuqe” në një masë të madhe, duke e ditur se ata do ta vlerësonin atë për arritjet e tij.
Orkestra e Kuqe përfshinte komunistë. Anëtarë të tjerë ishin socialdemokratë, anëtarë ose adhurues të parimeve të ish-partisë qeverisëse liberale të Gjermanisë Weimar. Pjesa tjetër ishin diku në mes. Anëtarët e Rote Kapelle mund të kenë prejardhje shumë të ndryshme, por një gjë i bashkoi ata: kundërshtimi ndaj Hitlerit.
Një anëtare e Orkestrës së Kuqe ishte Mildred Harnack (neé Fish). E lindur në Wisconsin nga emigrantë gjermanë, Mildred mbaroi doktoraturën dhe u bë pedagoge e letërsisë gjermane në Universitetin e Wisconsin-Madison.
Aty u takua me studiuesin ligjor dhe ekonomistin gjerman, Arvid Harnack, të cilët u martuan shumë shpejt. Mildred dha mësim për një vit në një kolegj në Baltimore përpara se të transferohej në Gjermani me burrin e saj në 1929.
Arvid Harnack vinte nga një familje e respektuar mësuesish, avokatësh dhe ekonomistesh. Ai u zhvendos në disa qarqe elitare në Berlin të fillimit të viteve 1930. Një nga kushërinjtë e tij, Hans von Dohnanyi, ishte një anëtar i grupit ushtarak që më vonë tentoi të vriste Hitlerin, raporton abcnews.al.
Arvidi, si shumë të tjerë gjatë Depresionit, ishte i magjepsur nga modeli ekonomik sovjetik, i cili dukej se kishte shmangur një katastrofë të ngjashme. Ashtu si shumë të tjerë që gjithashtu simpatizuan komunizmin sovjetik gjatë asaj kohe, ai nuk do të jetonte për të parë se si ishte në të vërtetë “utopia” e Stalinit.
Teza e Arvidit shqyrtonte lëvizjet e punëtorëve amerikanë dhe migrimin e tyre drejt komunizmit. Nga të gjitha llogaritë, Mildred kishte të njejtin mendim politik. Ata u bashkuan me rreth 50 ekonomistë dhe mësues të tjerë në formimin e një grupi studimor (si “think-tank” modern amerikan).
Anëtarët vinin nga shumë prej elitave të ndryshme intelektuale të Gjermanisë: shkrimtarë, artistë, politikanë, etj. Ky grup u formua pak para ardhjes së Hitlerit në pushtet.
Kur Hitleri erdhi në pushtet, grupi i studimit u shpërbë. Ekzistenca e saj nuk ishte rreptësisht e paligjshme dhe anëtarët e saj nuk ishin anëtarë të Partisë Komuniste të Gjermanisë, kështu që ata shpëtuan nga spastrimet e para antikomuniste që Hitleri filloi në 1933.
Siç ndodh, në pjesën e parë të epokës së Hitlerit, Harnacks lulëzuan pasi Arvidi fitoi një tjetër diplomë juridike dhe iu dha një post në Ministrinë Ekonomike Nga ana e saj, Mildred punoi si përkthyese dhe asistente lektore e gjuhës angleze dhe letërsisë angleze/amerikane.
Ajo u përfshi gjithashtu në organizatat e emigrantëve amerikanë. Ajo shoqëroi bashkëshortin e saj në udhëtimin e tij në BRSS dhe u kthye në SHBA në fund të viteve 1930.
Harnacks kishin lidhje me njerëz me ndikim, shumë prej tyre me ide liberale, të cilët shpresonin për rënien e Hitlerit. Harnacks formuan një grup diskutimi i cili, midis shumë temave të tjera, diskutoi dhe debatoi të ardhmen e Gjermanisë dhe politikës gjermane, me dhe pa Hitlerin. Kjo ishte një gjë e rrezikshme, pasi disa nga bisedat ishin padyshim anti-naziste, raporton abcnews.al.
Në vitin 1936, Harnacks dhe grupi i tyre kontaktuan me oficerin e Harro Schulze-Boysen dhe gruan e tij, Libertas. Schulze-Boysens vinin të dy nga aristokracia dhe kishin njohuri jo vetëm për ushtrinë, por edhe për aristokracinë dhe klasat e larta industriale.
Për një kohë, Libertas punoi në departamentin e filmave të Ministrisë së Propagandës dhe pa se si nazistët ose shpalosën të vërtetën ose thjesht gënjenin. Harro punoi në pozicione të ndryshme dhe kishte akses në shumë nga sekretet e saj, duke përfshirë planifikimin, furnizimin dhe zhvillimin.
Në fund të viteve 1930, Harro Schulze-Boysen i ofroi sovjetikëve një ofertë për t’u dërguar atyre informacion, të cilin ata e pranuan me kënaqësi. Ai gjithashtu u përpoq t’u afrohej amerikanëve, por dyshimet e tyre antigjermane i penguan ata të merrnin masa, raporton abcnews.al.
Nga viti 1936 e tutje, Harnacks ishin miq me Schulze-Boysens dhe të tjerë në këtë grup në rritje. Nëpërmjet Harros dhe të tjerëve, Arvidi u dërgoi sovjetikëve informacione në lidhje me ekonominë dhe prodhimin gjerman.
Ky grup nuk ishte kurrë “zyrtar” në kuptimin që ata kishin takime të mëdha. Që nga koha kur filluan t’u dërgonin informacion sovjetikëve në fund të viteve 1930 e deri në fund, ata rekrutuan punëtorë, burokratë dhe të tjerë në bazë të referencës dhe instinktit.
Harro Schulze-Boysen dhe Harnacks u përpoqën të merrnin informacion deri te aleatët perëndimorë dhe sovjetikët përpara se të shpërthente lufta, por vetëm BRSS do ti pranonte. Çuditërisht, sa më gjatë që Harnacks kishin kontakte me sovjetikët, aq më pak i pëlqenin ata. Ata ende besonin në socializëm, raporton abcnews.al.
Megjithatë, ata vazhduan të punonin me të, sepse ai ishte i vetmi që do t’i dëgjonte. Grupi u dha sovjetikëve sasi të mëdha informacioni por kjo u shpërfill. Kur informacioni përfundimisht rezultoi i vërtetë, rezistentët gjermanë më në fund zbuluan se po dëgjoheshin.
Gjatë gjithë kësaj kohe, detyra kryesore e Mildred Harnack ishte të rekrutonte anëtarë për rrethin. Si dikush që kishte kontakte me rrethe të ndryshme shoqërore, arsimore dhe letrare, ajo ishte në kontakt me shumë njerëz.
Ky rol i shkaktoi një dëm të madh, dhe ajo filloi të vuante nga ankthi, së bashku me dhimbjet e kokës dhe problemet me stomakun që shoqërohen me stresin. Gjatë gjithë viteve 1941 dhe 1942, grupi dërgoi informacion në Bashkimin Sovjetik. Gestapo kishte kohë që merrte sinjalet e koduara të një prej operatorëve të grupeve.
Në korrik 1942, ata thyen kodin e përdorur nga operatori, pikërisht në këtë pikë hyri në lojë emri “Rote Kapelle”. Në fund të gushtit dhe në fillim të shtatorit, nazistët filluan të arrestonin anëtarët e grupit.
Schulze-Boysens u arrestuan në ditën e fundit të gushtit dhe Harnacks një javë më vonë, në bregun verior gjerman, ku disa besojnë se po përpiqeshin të arratiseshin për në Suedinë neutrale.
Shumë anëtarë të tjerë të grupit në të gjithë Gjermaninë u kapën nga rrjeta naziste. Schulze-Boysens dhe Harnacks u ekzekutuan gjatë dimrit të 1942-43. Ata u varën në burgun Plötzensee.
Fillimisht, Mildred u dënua me gjashtë vite, pasi ajo luajti një rol relativisht më të vogël, por Hitleri urdhëroi vdekjen e saj. Trupat u lanë të varur për ditë të tëra. Dhe më pas trupat më pas iu dorëzuan një patologu mjekësor, raporton abcnews.al.
Asnjë mbetje apo gjurmë nuk u gjet kurrë nga ata. Sot, anëtarët e Rote Kapelle janë heronj të Rezistencës kundër Hitlerit. Jeta dhe vepra e tyre përkujtohen në të gjithë Gjermaninë në statuja, emra rrugësh dhe përmendore.
Mjerisht, amerikanja Mildred Harnack, së bashku me anëtarët e tjerë të Orkestrës së Kuqe, ranë viktimë e Luftës së Ftohtë që pasoi Luftën e Dytë Botërore. Ata u etiketuan komunistë nga autoritetet amerikane. Heroina amerikane, Mildred Harnack, dhe të tjerët nuk morën kurrë atë që meritonin.
/abcnews.al
