Nga Cristian Gherasim “Eu Observer”
Përktheu: Alket Goce-abcnews.al
Asnjë vend në Ballkan nuk është kursyer nga një kombinim i rrezikshëm i emigrimit dhe plakjes së popullsisë. Në aspektin demografik, kombi i vogël i Maqedonisë së Veriut ka vuajtur jo pak. Vendi ballkanik ka humbur çerekun e popullsisë së tij që nga fillimi i viteve 1990.
Regjistrimi i fundit i kryer në fund të vitit të kaluar, tregon një rënie të popullsisë me 10 për qind në vetëm 2 dekadat e fundit. Gati 600.000 maqedonas u shpërngulën jashtë vendit në dekadat pas pavarësisë së vendit. Në Shqipërinë fqinje situata është edhe më e rëndë.
1.7 milionë njerëz, ose 37 për qind e popullsisë, janë larguar nga vendi gjatë 3 dekadave të fundit. Sipas raportit të OKB-së mbi perspektivat e popullsisë, popullsia prej thuajse 3 milionë banorësh pritet të bjerë nën 1 milionë banorë deri në fund të këtij shekulli.
Të dyja vendet shpresojnë se një anëtarësim i shpejtë në Bashkimin Evropian, do t’u sigurojë një të ardhme më të mirë, dhe do të ndryshojë modelin e migracionit. Bisedimet e pranimit të Maqedonisë së Veriut në union, ishin bllokuar në të kaluarën nga Greqia për shkak të një konflikti të gjatë mbi emrin e këtij shteti.
Tani, përparimi drejt BE-së i Maqedonisë së Veriut dhe i Shqipërisë është bllokuar për shkak të vetos që ka vendosur Bullgaria. Një vend tjetër ballkanik i prekur rëndë nga rënia e popullsisë është Serbia. Sipas të dhënave të Bankës Botërore, vendi me gati 7 milionë banorë pritet të ketë 1 milion banorë më pak deri në vitin 2050.
Vetë autoritetet serbe thonë se ky vend po humb një qytet çdo vit. Qindra mijëra serbë u larguan nga vendi pas luftërave të shpërbërjes së ish-Jugosllavisë në vitet 1990. Ekonomia serbe u ndikua shumë edhe pas sanksioneve që i paraprinë bombardimeve të NATO-s të vitit 1999 për t’i dhënë fund konfliktit të përgjakshëm në Kosovë.
Sipas një analize të OECD-së mbi gatishmërinë e sistemit shëndetësor serb për të luftuar pandeminë e Covid-19, të dhënat tregojnë se mbi 10.000 mjekë u larguan nga Serbia drejt Evropës Perëndimore gjatë 20 viteve të fundit, dhe sistemit shëndetësor i mungojnë aktualisht 3.500 mjekë dhe 8.000 infermierë.
Disa nga arsyet pse rajoni i Ballkanit ka pasur një emigracion në nivele kaq të larta gjatë dekadave të fundit, mund të gjurmohen tek shpërbërja e ish-Jugosllavisë, luftërat civile dhe vështirësitë ekonomike që pasuan.
Bosnje Hercegovina është ndoshta vendi më i goditur në rajon. Disa studime pretendojnë se gati gjysma e qytetarëve të lindur në këtë vend nuk jetojnë më atje. Një shembull tjetër i spikatur është Kosova, që ka humbur 15.4 për qind të popullsisë së saj midis viteve 2007-2018.
Kroacia është anëtare e Bashkimit Evropian që nga viti 2013. Që atëherë, më shumë se çerek milioni kroatë janë larguar nga vendi, duke kërkuar punë me paga më të mira jashtë vendit. Popullsia prej pak më shumë se 4 milionë banorësh, është tkurrur me thuajse 10 për qind në një dekadë.
Qeveria e Zagrebit po përpiqet të ndryshojë situatën dhe u ka premtuar së fundmi kroatëve të diasporës deri në 26.000 euro nëse rikthehen në vendin e tyre dhe hapin një biznes. Edhe Greqia po shfaq të njëjtat tendenca shqetësuese. Sipas agjencisë greke të statistikave, midis viteve 2011-2020 popullsia e vendit u tkurr me gjysmë milionë.
Rënia e popullsisë greke gjatë dekadës së fundit, ka ndodhur për shkak të disa faktorëve.
Është më se e qartë se kriza financiare e vitit 2009 luajti një rol të madh, ku shumë prej tyre ose u zhvendosën jashtë vendit ose hezituan të krijonin një familje në Greqi për shkak të një të ardhmeje të pasigurt.
Plakja luan një rol të madh në përshpejtimin e rënies së popullsisë në rajon. Sipas parashikimeve të fundit të Eurostat,deri në vitin 2050, mosha mesatare e popullsisë
Në Rumani dhe Bullgari pritet të rritet me të paktën 8 vjet.
Të dhënat e Institutit të Statistikave në Rumani, tregojnë se sa shpejt është plakur popullsia gjatë viteve të fundit. Qarku Valcea kaloi nga 126 qytetarë të moshuar për çdo 100 të rinj, në 185 të moshuar për çdo 100 të rinj, brenda vetëm 10 viteve.
Një popullsi e moshuar nënkupton mungesë të fuqisë punëtore në dispozicion, por edhe rritje të shpenzimeve qeveritare për skemat e pensioneve dhe kujdesin shëndetësor. Kostoja e një numri në rënie të të rinjve në Ballkan është llogaritur nga Fondacioni Westminster për Demokraci dhe Instituti për Zhvillim dhe Inovacion.
Studimi tregon se rajoni i Ballkanit Perëndimor po humbet çdo vit miliarda euro për shkak të migrimit të të rinjve. Për të vlerësuar pasojat ekonomike të kësaj dukurie, studimi merr parasysh si kostot e lidhura me arsimin – 2.46 miliardë euro – po ashtu edhe humbjet e mundshme në rritjen e PBB-së, pikërisht për shkak të largimit të të rinjve nga këto vende.
Llogaritet se vendet e Ballkanit Perëndimor humbasin për shkak të migrimit të të rinjve rreth 3.08 miliardë euro çdo vit në rritjen e mundshme të PBB-së dhe në rënien e konsumit. Nëse kësaj shifre i shtohen shpenzimet mbi arsimimin e tyre,atëherë kostoja në total është rreth 5.5 miliardë euro në vit. /abcnews.al
