Kryeministri hungarez Viktor Orban është kreu i shtetit më jetëgjatë në Bashkimin Evropian. Kritikët thonë se ai e ka forcuar kontrollin e pushtetit duke e gërryer demokracinë. Prej kohësh, ai ka shkaktuar probleme për unitetin evropian dhe aleancën perëndimore, duke kërcënuar të bllokojë mbështetjen për Ukrainën dhe sanksionet ndaj Rusisë. Por siç njofton korrespondenti i Zërit të Amerikës, Henry Ridgwell nga Budapesti, zoti Orban beson se së shpejti do të ketë aleatë të rinj në Perëndim.
Kryeministri Viktor Orban ka udhëhequr Hungarinë për rreth 14 vjet. Kritikët thonë se ai ka forcuar kontrollin dhe grumbulluar pasuri duke kapur institucionet shtetërore. Zëri i Amerikës bisedoi me zotin Marton Tompos, ligjvënës i opozitës me Partinë Momentum.
“Partia e zotit Orban ka depërtuar aq thellë në të gjitha institucionet dhe autoritetet, në të gjitha nivelet e shtetit hungarez, saqë do të thosha se nuk kemi një demokraci të plotë, por një regjim hibrid, një diktaturë”.
Vlerësimet e fundit sugjerojnë se zoti Orban dhe partia e tij Fidesz zotërojnë ose kontrollojnë rreth 90 për qind të mediave hungareze.
Një nga mediat e pakta të pavarura është rrjeti Direkt36, i bashkëthemeluar nga Andras Petho – pasi media ku ai punonte më parë, Origo, u ble nga mbështetësit e Partisë Fidesz.
“Po flasim për qindra media si gazeta, televizione, radio, lokale dhe kombëtare. Ata mbulojnë të gjithë spektrin. Është një ekosistem i tërë mediatik që i shërben vetëm një qëllimi, që është përhapja e mesazheve të qeverisë”.
Këto mesazhe kanë vënë në shënjestër gjithnjë e më shumë Bashkimin Evropian. BE-ja e akuzon Hungarinë për shkelje të sundimit të ligjit dhe ka ngrirë miliarda dollarë fonde. Zoti Orban është përgjigjur me një fushatë propagandistike kundër BE-së, me reklama gjigande që deklarojnë se, “nuk do të hedhim vallen e Brukselit”.
Por zoti Orban e ka humbur partneren e tij në bllok. Partia polake Ligj dhe Drejtësi e krahut të djathtë, një ish-aleate e ngushtë e Partisë Fidesz, humbi pushtetin në tetor. Zëri i Amerikës bisedoi me eksperten e së drejtës kushtetuese në Universitetin e Evropës Qendrore në Budapest, Barbara Grabowska-Moroz.
“Krahasuar me Hungarinë, Polonia ende ka mjaft media të pavarura. Ky lloj procesi i thellë i ndryshimit të qeverisjes dhe kapjes së pushtetit është shumë më i avancuar në Hungari”.
Gazetari Andras Petho pajtohet.
“Orban ka një kontroll shumë më të fortë mbi vendin. Ai ka punuar për tre dekada për ta arritur këtë. Ai kishte shumë kohë dhe kjo është njëra anë. Së dyti, opozita në Hungari është në një gjendje shumë të keqe”.
Qeveria hungareze dhe Partia Fidesz nuk iu përgjigjën kërkesave të përsëritura të Zërit të Amerikës për koment, por ato kanë mohuar se demokracia dhe liria e shtypit janë nën kërcënim.
Kontrolli i zotit Orban mbi pushtetin duket më i fortë se kurrë. Ai do të kërkojë të formojë lidhje më të ngushta me aleatët përtej Hungarisë ndërsa Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara zhvillojnë zgjedhje vendimtare këtë vit. Zoti Orban nuk e fsheh preferencën e tij.
“Ne nuk mund të përfshihemi në zgjedhjet e një vendi tjetër, por me të vërtetë do të donim që Presidenti Donald Trump të kthehej në Shtëpinë e Bardhë”.
Zoti Orban beson se koha është në anën e tij dhe se së shpejti ai nuk do të jetë më i vetëm në arenën ndërkombëtare./VOA
