“The Economist”*
Sikur Kamala Harris të kishte fituar më 5 nëntor, Evropa do të merrte frymë lirisht, do të kthehej në anën tjetër të shtratit dhe do të flinte gjumë.
Presidenca e parë e Donald Trump, e ndjekur nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia në shkurt 2022, shërbyen si thirrje zgjimi, duke e detyruar kancelarin gjerman, Olaf Scholz, të shpaloste Zeitenwende, një pikë kthese historike në mbrojtje dhe siguri.Por ndërsa lufta në Ukrainë vijon, vendet evropiane janë hutuar nga shqetësimet e votuesve për pagat, rritjen e migrimit dhe dështimin e sistemeve të kujdesit shëndetësor.
Shumë prej tyre i janë kthyer vetëkënaqësisë së zakonshme që vjen nga strehimi në mënyrë paqësore për 80 vjet nën ombrellën e fuqishme të Amerikës.
Triumfi i Trump do të thotë se këto ditë në Evropë kanë mbaruar.
Disa vende do të preken më keq nga kthimi i Trump në Shtëpinë e Bardhë.
Ai nuk do të ketë durim për suficitin tregtar të Evropës.
Qasja e tij brutale ndaj aleancave duhet t’i mësojë Evropës se nuk mund të varet më nga Amerika për mbrojtjen e saj.
Si për të sinjalizuar se Evropa nuk është në lartësinë e detyrës, koalicioni që qeveris Gjermaninë, vendi më i madh i Evropës, u shemb në ditën e fitores së Trump.
Ky i fundit i qaset sigurisë evropiane me një logjikë transaksionale, e cila vështirë se është një bazë solide për një aleancë si NATO.
Në fillim të këtij viti, duke akuzuar vendet që shpenzojnë shumë pak për mbrojtjen, ai tha: “Jo, nuk do t’ju mbroja…në fakt, do t’i inkurajoja rusët të bëjnë çfarë dreqin të duan”.
“Duhet të paguani. Ju duhet të paguani faturat tuaja”.
Neni 5 i statutit të aleancës, i cili përcakton se një sulm ndaj një anëtari të NATO-s është një sulm ndaj të gjithëve, nuk është ende një letër e vdekur.
Por me Trump-in të rikthyer në detyrë, edhe kjo është në rrezik.
E gjitha vështirë se mund të vinte në një kohë më të rrezikshme për Evropën.
Në Ukrainë Rusia po përparon, për momentin ngadalë, por shumë më shpejt nëse fronti ukrainas shembet.
Vladimir Putin nuk e ka fshehur dëshirën e tij për të minuar NATO-n dhe Bashkimin Evropian.
Nëse Trump imponon një paqe kartagjenase në Ukrainë ose hedh dyshime të mëtejshme mbi NATO-n, vetë Evropa do të duket papritur e përfshirë në rrezik.
Evropa ka pasurinë dhe teknologjinë për të bërë më shumë për Ukrainën dhe për të penguar Putin-in.
Por Britania, Franca dhe Gjermania nuk po e marrin mjaft seriozisht sigurinë e tyre.
Secili fshihet pas një objektivi të NATO-s prej 2 % të PBB-së për shpenzimet e mbrojtjes.
Nevojitet shumë më tepër.
Industritë e mbrojtjes të Evropës janë të pafuqishme dhe janë të fragmentuara sepse Qeveritë mbështesin kampionët e tyre kombëtarë.
Nëse Evropës do t’i mohohej struktura komanduese amerikane në NATO, vendet përbërëse të saj do të luftonin për të bashkuar burimet e tyre.
Edhe nëse Evropa mund të gjente para për t’i rregulluar të gjitha këto, kontinentit i mungon lidershipi dhe kohezioni.
Një pengesë është ndikimi në rritje i tendencave autokratike në politikën evropiane, të cilave fitorja e Trump-it me siguri do t’i inkurajojë.
Po ashtu Trump do t’i nxisë liderët evropianë që të negociojnë me të në mënyrë dypalëshe – sepse kjo do t’i japë atij fuqinë më të madhe negociuese.
Ata duhet të qëndrojnë së bashku.
Në të kaluarën, Evropa ka bërë përparim vetëm kur është vënë në lëvizje nga të dy cilindrat e motorit të saj franko-gjerman.
Sot, Franca udhëhiqet nga Emmanuel Macron, një president i pafuqishëm që nuk ka asgjë të afërt me një shumicë parlamentare.
Gjermania është udhëhequr nga një koalicion grindjesh trepalësh.
Rënia e tij, pasi Scholz shkarkoi ministrin e Financave në një debat të furishëm për buxhetin, e lë kancelarin në krye të një qeverie të pakicës deri në mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme në mars.
Vdekja e koalicionit të padashur “semafor” është vonuar shumë.
I përçarë, i paaftë për t’u përballur me problemet e thella ekonomike të Gjermanisë, dhe i menaxhuar në jofrymëzues nga Scholz, koalicioni nuk do të kishte ndonjë shans për t’u përballur me realitetet e reja Trumpiste.
Evropa ka nevojë për më shumë para të përbashkëta për Ukrainën dhe një buxhet të madh të BE-së për mbrojtjen.
E gjitha kjo paralizë vjen për shkak se Gjermania është e lidhur nga një “frenim borxhi” kushtetues që e ndalon atë të ketë më shumë se deficite të vogla.
Kjo ka nevojë urgjente për reformë, e cila nga ana tjetër kërkon një qeveri të re.
As Gjermania dhe as Evropa nuk mund të përballojnë pritjen për pesë muaj./ *Përshtatur për Albanian Post
