Përshtati në shqip Hergi Llupi
Tradhtia ka qenë pjesë e politikës evropiane që kur filloi të formohet politika. Siç i ndodhi Jul Cezarit, i cili tha fjalën e fundit “ Edhe ti Brut?”, pasi shoku i tij e goditi me thikë për të mirën e Republikës Romake. Një gjë e ngjashme po ndodh edhe sot, ku turneu i supozuar i Superligës Evropiane që po lufton për të qenë aktiv në futboll, po mundohet gjithashtu të konkurrojë me Champions League dhe janë të ngjashëm si komplot.
E udhëhequr nga 12 prej klubeve më të mëdha të Evropës, Superliga Evropiane synon të sfidojë UEFA-n dhe të krijojë garën e tyre në Evropë me 20 ekipe. Në dokumentarin “Superliga: Lufta për Futbollin”, paraqitet si nëj thriller politik nga regjisori Jeff Zimbalist.
Duke shfaqur pothuajse të gjithë vendimarrësit kryesorë, dokumentrari përshkruan tifozët që ndiheshin të tradhtuar nga klubet e tyre, futbolli duke tradhtuar parimet e tij dhe, më e keqja nga të gjitha, tradhti mes miqve. Miqësia me presidentit të UEFA-s, Aleksander Ceferin dhe Andrea Agnellit, atëherë president i Juventusit dhe kryetar i Shoqatës së Klubeve Evropiane, përbën fillin kryesor narrativ dhe emocional të dokumentarit. Fillimisht aq të afërt sa Agnelli e quajti Ceferinin kumbarin e vajzës së tij ndërsa punonin së bashku për referumin e futbollit evropian, miqësia e tyre u shpërbë pasi u bë e qartë se Agnelli kishte ndihmuar në krijimin e Superligës.
Personazhet, që zakonisht shihen si emra në një deklaratë për shtyp ose fytyra që japin intervista televizive, janë mishëruar dhe ofrojnë arsye të prekshme për veprimet e tyre, duke u thelluar në historitë e tyre. Ceferin flet për dilemat morale me të cilat u përball si avokat në mbrojtje të trafikantëve dhe vrasësve, Agnelli për vdekjen e vëllait të tij, presidenti i Real Madrid Florentino Perez për dashurinë e tij për klubin dhe presidenti i PSG-së Nasser Al Khelaifi për ditët e tij të tenisit.
“Ky nuk është një grumbull strategësh robotikë, mekanikë të ulur rreth një dhome lufte”, thotë Zimbalist, regjisori. “Këta janë qenie njerëzore, me mish e me gjak, me tre dimensione që po ndjenjë lloj lloj emocionesh gjatë kësaj kohe. Ne po shikonim ate që zakonisht ndodh pas dyerve të mbyllura duke u shpalosur në publik, këtë betejë që na zbuloi makinacionet e pushtetit dhe se si ata përleshen kundër njëri-tjetrit”, përfundon ai.
Por jehona e ESL-së (European Superleague) së propozuar u ndje përtej marrëdhënieve personale, përtej futbollit, pasi projekti ngatërroi oligarkët rusë, miliarderët amerikanë të fondit mbrojtës dhe sheikët e Lindjes së Mesme, të cilët të gjithë zotëronin klubet e përfshira. Edhe Princi William ndërhyri, duke shprehur kundërshtimin e tij ndaj idesë, ndërsa atëherë kryeministri britanik Boris Johnson kërcënoi se do të “hedhë një bombë legjislative” për të parandaluar formimin e ligës së shkëputur.
Opinioni publik u bë një tjetër fushë beteje, me UEFA që fitoi me vendosmëri luftën e PR pasi planet e ESL u shpërbënë nga tifozët, qeveritë dhe klubet e tjera brenda 48 orëve pasi u bënë publike. Dokumentari është i balancuar, duke ofruar arsyetimin dhe planet e arkitektëve të ESL në intervista të gjera, duke mbledhur pothuajse të gjithë kastin e personazheve për t’u përballur edhe një herë në oborrin e opinionit publik.
“Kështu ua paraqitëm atë,” thotë Zimbalist.
“Ne do të shpresojmë të kemi audiencë në një tërheqje lufte ku ata, për 15 minuta në një kohë, janë duke u mbështetur për UEFA-n dhe tifozët dhe 15 minutat e ardhshme ata janë duke u përpjekur për Superligën sepse ata mund të identifikohen me përvojat personale të arkitektëve në të dyja anët dhe ata i kuptojnë argumentet.”
Por Zimbalist ishte i kujdesshëm për ta konsideruar ESL-në si një betejë vetëm midis dy palëve, duke i kujtuar vazhdimisht vetes dhe ekipit të tij grupet e tjera.
“Ju mund të shikoni shumë lehtë vetëm UEFA kundër arkitektëve të Superligës,” thotë ai. “Por atëherë ju po lini jashtë, në disa mënyra, zërin më të rëndësishëm, që është zëri i fansave.”
I gjithë dokumentari hapet me tifozët, duke u ndalur në emocionet e provokuara nga futbolli dhe duke detajuar historitë më të përrallave të sportit, si p.sh. Leicester City që fitoi Premier League në vitin 2016. Aq shumë nga magjia e futbollit, thotë pothuajse çdo komentues dhe tifoz i intervistuar për dokumentarin, vjen nga drama e promovimit dhe rënies nga kategoria që ESL do ta kishte minuar. Ai mishëron idealin që një klub mund të ngrihet nga nivelet më të ulëta në më të lartat e sportit, një ide që është goditur kohët e fundit nga konsolidimi i pasurisë mes disa klubeve më të mira, në pronësi të pronarëve mega-të pasur dhe të aftë për të blerë thjesht lojtarët më të mirë.
“Kjo krizë identiteti në sport, është socialdemokracia apo është utopi kapitaliste?” thotë Zimbalisti. “Nëse shikoni historinë e Superligës, kapitalizmi mund t’i ketë duart rreth fytit të sportit, por ai nuk e ka përvetësuar plotësisht sportin as sepse tifozët dolën fitimtarë.”
Edhe organi qeverisës evropian UEFA doli fitues, duke u zotuar të ndalojë “projektin cinik”, siç në dukje bëri organi qeverisës botëror i futbollit FIFA, i cili kërcënoi të përjashtonte klubet nga garat ndërkombëtare. Dokumentari, megjithatë, detajon pozicionin më të paqartë të FIFA-s, konkurrencën e saj financiare me UEFA-n dhe bisedimet e saj në lidhje me ligën e sapolindur, thotë dokumentari.
“Lufta për futbollin po vazhdon”
Ende kushtet që çuan në ESL-në e propozuar vazhdojnë të mundojnë futbollin evropian pasi organizatorët e tij shpalosën një kompeticion të reformuar me “60 deri në 80 ekipe” në fillim të këtij muaji. Dokumentari i Zimbalist gërmon thellë në këto tema, duke shpjeguar origjinën e inflacionit të pagave të nxitura fillimisht nga klubet e “parave të vjetra” si Real Madrid dhe Manchester United, të cilat tani shpenzohen nga klubet “e parave të reja” si PSG dhe Manchester City.
“Ne donim ta përdornim këtë sagë si një lente përmes së cilës të kuptonim funksionimin e brendshëm të një industrie prej 40 miliardë dollarësh në vit,” thotë ai.
“Dhe bëni pyetje të mëdha se a mund të zotërohet kultura? Dhe si e qeverisni kulturën?”
Për Barcelonën dhe Juventusin, situata e tyre financiare është bërë më e dëshpëruar gjatë dy viteve të fundit.
Juventus u ankorua me 15 pikë në fillim të këtij muaji pas një hetimi mbi përfaqësimin e ekipit me bazë në Torino për shitjet e lojtarëve të tyre midis 2018 dhe 2020, ndërsa i gjithë bordi i drejtorëve, përfshirë Agnelli, dha dorëheqjen në nëntor në mes të një hetimi nga zyra e prokurorit publik në Torino.
Situata tashmë e pasigurt financiare e Barcelonës është përkeqësuar pas dy daljeve radhazi në fazën e grupeve në Champions League dhe presidenti i saj tha në janar se ESL do të bëhet “realitet në 2025”.
Por CEO i Arsenalit, Vinai Venkatesham i tha Richard Quest të CNN muajin e kaluar se për ta, “Superliga është në të kaluarën”.
“Ishte diçka për të cilën ne kërkuam falje dhe … duke shkuar përpara, nuk është diçka për të cilën ne jemi të interesuar.”
Ndërkohë çështjet gjyqësore që arbitrojnë pasojat e ligës zhurmojnë.
Një opinion i lëshuar nga Gjykata Evropiane e Drejtësisë (ECJ) vendosi në dhjetor se masat që morën FIFA dhe UEFA për të bllokuar ligën e shkëputur ishin në përputhje me ligjet e konkurrencës të Bashkimit Evropian, një goditje për përkrahësit e vazhdueshëm të ESL. GJED do të nxjerrë vendimin përfundimtar më vonë këtë vit.
ESL në mishërimin që u propozua fillimisht duket se nuk ka gjasa të bëhet realitet, por “idetë pas Superligës, vizioni që ajo propozon, ka të ngjarë të marrin forma të tjera dhe të evoluojnë”, thotë Zimbalist.
“Ndoshta beteja e këtij versioni të Superligës dhe ndoshta është afër përfundimit. Por lufta për futbollin vazhdon.”/ h.ll/abcnews.al
