Nga Richard Horton Financial Times
Ne e dinim që po vinte.
Në paralajmërimin e saj për botën në 1994, The Coming Plague, Laurie Garrett thotë: “Ndërsa raca njerëzore lufton veten, duke luftuar mbi burimet gjithnjë e më të pakta, avantazhi kalon në anën e mikrobeve. Ata janë grabitqarët tanë dhe do të jenë fitimtarë nëse ne, njerëzit, nuk mësojmë se si të jetojmë në një fshat racional global, që u jep mikrobeve disa mundësi”.
Nëse mendoni se gjuha e saj është hiperbolike, merrni në konsideratë analizën më të matur nga Instituti i Mjekësisë në SHBA në vitin 2004.
Ai vlerësoi mësimet e shpërthimit të Sars 2003, duke cituar Goethen: “Të dish nuk është e mjaftueshme; duhet të aplikosh. Vullneti nuk është i mjaftueshëm; duhet të bësh”. Ai arriti në përfundimin se kontrolli i shpejtë i Sars ishte një sukses në shëndetin publik, por edhe një paralajmërim … Nëse Sars përsëritet … sistemet shëndetësore në të gjithë botën do të vihen nën presion ekstrem. Vigjilenca e vazhdueshme është jetësore”.
Por bota i injoroi këto paralajmërime.
Përgjigja globale ndaj Sars-CoV-2 është dështimi më i madh i shkencës së kësaj gjenerate. Sinjalet ishin të qarta. Hendra në 1994, Nipah në 1998, Sars në 2003, Mers në 2012 dhe Ebola në 2014; këto epidemi të mëdha njerëzore u shkaktuan të gjitha nga viruset që origjinën e kishin nga kafshët dhe kaluan tek njerëzit. Covid-19 është shkaktuar nga një variant i ri i të njëjtit koronavirus që shkaktoi Sars-in.
Detyra e parë e qeverisë është të mbrojë qytetarët e saj. Rreziqet e një pandemie mund të maten dhe përcaktohen.
Siç treguan Garrett dhe Instituti i Mjekësisë, rreziqet e një epidemie të re janë njohur dhe kuptuar që nga shfaqja e HIV-it në vitet ’80.
Që atëherë, 75 milion njerëz janë infektuar nga sëmundja dhe 32 milion kanë vdekur. HIV mund të mos ketë përfshirë botën me të njëjtin ritëm si Sars-CoV-2, por hija e tij e gjatë ka paralajmëruar qeveritë që të përgatiten për një shpërthim të një virusi të ri.
Gjatë një krize, publiku dhe politikanët u drejtohen ekspertëve. Por në këtë rast, ekspertët – shkencëtarët që kanë modeluar dhe simuluar të ardhmen tonë të mundshme – bënë supozime që dolën të gabuara. Mbretëria e Bashkuar e imagjinoi se pandemia do të ishte njësoj si gripi i zakonshëm.
Në mënyrë të kundërt veproi Kina. Kur qeveria kuptoi se një virus i ri po qarkullonte, zyrtarët kinezë nuk këshilluan larjen e duarve apo një etiketë më të mirë në mënyrën e kollitjes, por e mbajtën të fshehtë dhe më pas u detyruan të karantinonin qytete të tëra dhe mbyllën ekonominë.
Disponueshmëria e pajisjeve të përshtatshme për mbrojtjen e infermierëve dhe mjekëve ka qenë jashtëzakonisht e keqe për shumë punonjës të shëndetit publik. Disa spitale e kanë menaxhuar mirë. Por shumë nuk kanë qenë në gjendje të sigurojnë as pajisjet e nevojshme për ekipet e tyre.
Ne do të jetojmë përmes Antropocenit , një epokë ku veprimtaria njerëzore është bërë mbizotëruese në mjedis. Ideja e Antropocenit ndërton nocione të gjithëfuqisë njerëzore. Por Covid-19 ka zbuluar brishtësinë e shoqërive tona.
Ajo ka ekspozuar pamundësinë tonë për të bashkëpunuar, për të koordinuar dhe për të vepruar së bashku. Por mbase ne nuk mund të kontrollojmë botën natyrore. Ndoshta nuk jemi aq mbizotërues siç kemi menduar dikur se jemi.
Nëse Covid-19 përfundimisht imunizon qeniet njerëzore, është e mundur që ne, në fund të fundit, të nxjerrim mësime prej kësaj pandemie vdekjeprurëse. Ose mbase do të zhytemi përsëri në kulturën tonë dhe do të presim murtajën e rradhës.
Për t’u bazuar në historinë e fundit, murtaja e rradhës do të vijë më shpejt nga sa mendojmë./abcnews.al
