Nga Linda Karadaku
Eshtë viti 2016. Joe Biden viziton Kosovën. Shqiptarët e tregojnë dashurinë dhe mirënjohjen me sinqeritetin e një populli që u ndihmua në kohët më të vështira kur kërcënohej nga shfarosja, dhe me mirësinë e një kombi që jeton ende me lejtmotivin: Shtëpia e shqiptarit është e Zotit dhe e mikut. Dhe miku i madh amerikan, që shihte emrin e të birit të ndjerë Beau (Bo) në një rrugë në Kosovë, bëri një premtim.
“You cannot only call me Joe, you can call me anytime you need me” tha ai. Jo vetëm që mund të më thërrisni Joe, ju mund të më thërrisni në cdo kohë që keni nevojë për mua”.
“Por fakti është, unë e vizitova këtë rajon shumë, shumë vite më parë – isha një senator i ri i Shteteve të Bashkuara dhe vizita ime e parë ishte përsëri në mes të viteve ’70. Dhe ishte vendi i parë ku shkova pasi u zgjodha Zëvendës President i Shteteve të Bashkuara, erdha në Kosovë sepse besoj thellësisht shumë në perspektivat dhe premtimet e popullit të Kosovës dhe këtij vendi, që për herë të parë, mbase hera e parë ndonjëherë, të ketë mundësi të krijojë atë lloj vendi që meritojnë njerëzit” tha Biden.
Djali i tij i ndjerë Beau doli vullnetar dhe u bë një nga përfaqësuesit federal në Prishtinë për të ndihmuar me programet e trajnimit për gjyqtarët dhe prokurorët lokalë, duke përgatitur terrenin për atë që u bë më vonë Instituti Gjyqësor i Kosovës.
“Dhe Beau luajti një pjesë të vogël, por ai luajti një pjesë, duke u siguruar që krimet e luftës të ndiqen penalisht dhe, më e rëndësishmja, nga perspektiva e tij, të ndiqen penalisht bazuar në prova të forta, jo në emocione. Ai ndihmoi në prezantimin dhe zhvillimin për herë të parë të sistemit juridik të Kosovës, një sistem i ndërtuar mbi atë që ne e quajmë modelin kundërshtar, ku roli i prokurorit nuk është thjesht të ndjekë penalisht por të bëjë drejtësi – të bëjë drejtësi. Dhe i akuzuari ka të drejtë për një mbrojtje, pavarësisht se sa i dënueshëm mund të jetë i akuzuari” tha Biden.
https://youtu.be/VesMC916tzw
Joe ishte dhe mbeti mik i shqiptarëve pavarësisht nga ndryshimet në administratat amerikane. Në zgjedhjet e fundit, shqiptarët e Amerikës ishin të ndarë në dy kampe, për Trump dhe për Biden. Vatra mbështeti Trump ndërsa Liga shqiptaro-amerikane mbështeti Biden. Në tre shtete betejash-Michigan, Pensilvania, dhe Wisconsin, shqiptaro-amerikanët luajtën rol kyç në zgjedhjen e Joe Biden. Nga koha kur Biden njoftoi kandidimin e tij për presidencën në prill të vitit 2019, Liga Qytetare Amerikane u angazhua që t’u rikujtonte shqiptarëve rolin e madh dhe përpjekjet e Joe Biden për të çuar Slobodan Millosheviçin në Gjykatën e Krimeve të Luftës në Hagë, për pavarësinë e Kosovës dhe në mbështetje të lirisë dhe përparimit të të gjithë shqiptarëve në Evropën Juglindore.
Në pranverën e vitit 2019, Liga Qytetare shqiptaro-amerikane themeloi një platformë në mbështetje të garës presidenciale të Joe Biden të drejtuar nga anëtari i Bordit Ekzekutiv të Ligës Faton Bislimi, dhe në fillim të vitit 2020, Joe DioGuardi zyrtarisht iu bashkua ish-anëtarëve republikanë të Kongresit për Biden për President. Liga iu rikujtoi shqiptaro-amerikanëve se kishte punuar me Joe Biden për të ndalur Millosheviçit në vitet 90’të në Bosnje dhe Kroaci dhe për t ‘ iu përgjigjur ofensivës serbe kundër Kosovës në vitin 1998 duke fituar mbështetje ndërkombëtare për të bombardimet e NATO-s dhe SHBA-së kundër Serbisë në vitin 1999.
“Marrëdhënia jonë me Joe Biden nuk ka asnjë lidhje me përkatësitë e partive politike. Për tridhjetë vjet, Lidhja Qytetare Shqiptare Amerikane ka punuar me Anëtarët e Kongresit në të dyja anët, në Dhomën e Përfaqësuesve dhe në Senat. Marrëdhënia jonë e punës me Joe Biden është rezultat i të qenit aty për popullin shqiptar në mbarë botën sa herë që ai ishte më i nevojshëm. Ai luajti rol të dukshëm dhe mbresëlënës në arritjen e pavarësisë për Kosovën, dhe kemi besim se, si President, ai do të rikthejë marrëdhënien e ngushtë të Amerikës me Bashkimin Evropian dhe NATO-n dhe do të arrijë integrimin euroatlantik të Kosovës. Më në fund, kemi besim se Presidenti Joe Biden do të punojë për zgjidhjen përfundimtare të konfliktit serbo-shqiptar” tha ai.
Biden ishte i qartë në fushatën e tij duke kërkuar mbështetjen e miqve të tij, shqiptarëve, boshnjakëve, grekëve, armenëve… Në një letër drejtuar diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara, me titullin “Vizioni i Joe Biden për marrëdhëniet e Shteteve të Bashkuara me Shqipërinë dhe Kosovën,” presidenti i zgjedhur theksonte se është mik prej një kohe të gjatë I Shqipërisë dhe Kosovës si dhe I komunitetit shqiptaro-amerikan.
“Si President, ai do të vazhdojë të mbështesë sigurinë e Shqipërisë dhe zhvillimin demokratik dhe ekonomik në rajon. Biden e kupton rolin e rëndësishëm të luajtur nga NATO dhe kërcënimet ndaj rajonit të paraqitura nga Rusia”.
Biden më tej premton të “kthejë qëndrimin e çekuilibruar të Administratës Trump ndaj Kosovës dhe Serbisë” dhe të punojë ngushtë me BE për të arritur një marrëveshje të njohjes reciproke. Ai u zotua të punojë në partneritet me Bashkimin Evropian për të ringjallur dialogun midis Beogradit dhe Prishtinës dhe theksoi se do të insistojë në drejtësinë për krimet e luftës dhe do të kërkojë përgjegjësi të plotë dhe të shpejtë për të zhdukurit, përfshirë vëllezërit Bytyqi.
Ai gjithashtu thotë se do të inkurajojë BE për të dhënë liberalizimin e vizave për Kosovën në mënyrë që vendi të mund të shkojë drejt anëtarësimit në bllok, ndërkohë që mbështet reformat në Shqipëri në mënyrë që vendi të mund të shkojë drejt anëtarësimit në BE. Greg Delawie, ish-ambasador i SHBA-së në Kosovë, e mirëpriti letrën, duke shkruar në Twitter se Biden “do të kthejë një politikë të ekuilibruar ndaj Kosovës bazuar në interesat e sigurisë kombëtare të SHBA në Ballkan”. Ndërkohë kreu i partisë më të madhe të opozitës në Kosovë, Lëvizjes Vetëvendosje, ish-kryeministri Albin Kurti, bëri thirrje publike për mbështetjen e kandidaturës së Biden, i cili theksonte se pavarësia e Kosovës është një proces i pakthyeshëm.
Ndërkohë, në letrën për boshnjakët e Amerikës, Biden theksonte se ishte një mik i provuar i Bosnjë-Hercegovinës, që nga ditët e errëta të luftës dhe genocidit dhe përpjekjeve të vazhdueshme për stabilitet dhe drejtësi.
Si senator, Biden punoi për ndërhyrjen e SHBA-ve në Bosnjë dhe Hercegovinë gjatë luftës 1992-95 “për të ndaluar fushatën brutale të gjenocidit të Slobodan Millosheviçit”. Masakrat e më shumë se 7,000 boshnjakëve nga Srebrenica nga forcat serbe të Bosnjës në korrik 1995 janë klasifikuar nga gjykatat ndërkombëtare dhe boshnjake si një akt gjenocidi. Në letër theksohet se “sovraniteti dhe integriteti territorial i Bosnjë dhe Hercegovinës” dhe “karakteri i saj multi-etnik” është shumë i rëndësishëm për Biden dhe thotë se ai synon të punojë për anëtarësimin e ardhshëm të vendit në BE dhe NATO.
“Biden e di që në mënyrë që Bosnjë-Hercegovina të ketë sukses, do ti duhet mbështetja e qëndrueshme e Shteteve të Bashkuara… Fatkeqësisht, nën Presidentin Trump, ndikimi i SHBA në rajon është zbehur ndërsa administrata e ka trajtuar Bashkimin Evropian si një kundërshtar strategjik dhe ka vënë në dyshim vlerën e aleancës së NATO-s.”
Diaspora serb-amerikane është më e vogël sesa ajo shqiptaro-amerikane. Dhe serbëve të Amerikës iu kërkua nga udhëheqësit e tyre të votonin Donald Trump. Presidenti serb Aleksandër Vucic ishte shprehur publikisht në lidhje me dy kandidatët duke qartësuar se do të ishte më e lehtë për Serbinë nëse do të fitonte Trump. Pas zgjedhjeve, Vucic u tërhoq duke deklaruar se nuk kishte thënë kurrë një fjalë të keqe për Biden dhe se e njihte atë më mirë sesa Trumpin.
“Tri ditë më parë thashë që Biden kishte të ngjarë të fitonte, por mendoj se do të ishte më mirë për Serbinë nëse do të kishte fituar Trump” tha Vucic. Vucic e kishte bërë të qartë për publikun serb se zgjedhjet amerikane mbeteshin të rëndësishme për Serbinë.
“Fitorja e Trump do të ishte pak më e lehtë. Kjo është arsyeja pse unë befasohem nga disa njerëz që thonë: “Po sikur të fitojë Biden?” Epo, ne nuk duam asgjë, por nuk jemi të verbër, të shurdhër dhe budallenj për të mos parë se çfarë do të ishte diçka më e lehtë dhe më e mirë për ne” vijoi Vucic.
Për analistët serbë, pikëpamja e Biden për vendet e tjera në rajon, përfshi Serbinë, mbetet që të gjitha duhet të bëhen pjesë e infrastrukturës euro-atlantike, BE dhe NATO, si mënyra më e mirë për të arritur ripajtimin në këtë pjesë të Evropës.
Sipas “Wall Street International”, rreth 750.000 serbo-amerikanë jetojnë në shtete shumë të rëndësishme për fitoren e një presidenti në Shtetet e Bashkuara. Por jo të gjithë politikanët serbë ishin në një mendje. Në Kosovë, politikanja serbe Rada Trajkovic rikujtoi se ishte Joe Biden ai që ndërhyri personalisht për të mbrojtur manastirin e Deçanit.
“Zoti Biden me të vërtetë ndërhyri personalisht për të mbrojtur Manastirin e Deçanit dhe ne i mbetemi mirënjohës. Sidoqoftë, siguria e serbëve të Kosovës dhe kishave të tyre nuk duhet të varet nga vullneti dhe fjala e njerëzve të fortë që kontrollojnë ekstremistët. Në vend të kësaj, nevojitet zbatim dhe respekt i vazhdueshëm i ligjit” tha Rada Trajkovic.
Sido që të jetë, ajo që presin popujt në rajon nga fitorja e Joe Biden është e ndryshme. Tek disa ndjell shqetësim dhe pritje të vështira, tek të tjerët siguri, stabilitet dhe pritshmëri për kohëra më të mira, në të cilat Shtetet e Bashkuara dhe administratat amerikane, kanë pasur dhe vazhdojnë të kenë rol kyç. Shqiptarët kanë një fjalë bese të dhënë nga Joe dhe e dinë që mund ta thërrasin nëse do të kenë nevojë. Dhe shqiptarët, kanë pasur, kanë dhe do të kenë nevojë për Shtetet e Bashkuara dhe presidentin e saj!
“Unë do të vazhdoj me gjithë qënien time, për ta mbajtur Amerikën të angazhuar, me trupa që mund të qëllojnë dhe të vrasin për të mbrojtur të drejtat e shqiptarëve kudo ku jetojnë në Ballkan” tha Biden në 2002./ db/Abcnews.al
