Presidenti i sapozgjedhur amerikan, Donald Trump, në versionin imperialist, e gjen veten përballë një muri partnerësh dhe aleatesh që denoncojnë dhe refuzojnë ambiciet e tij për të aneksuar Kanadanë dhe Groenlandën (që i përket Danimarkës, një vend i NATO-s) dhe për të rimarrë me forcë Kanalin e Panamasë, duke riemëruar gjithashtu Gjirin të Meksikës në Gjirin e Amerikës.
Reagime të shumta pati edhe kundër kërkesës së tij për të rritur shpenzimet e mbrojtjes në 5% të PBB-së.
Presidenti i zgjedhur këmbëngul, duke publikuar në rrjetin e tij social ”Truth” dy harta me Kanadanë në Shtetet e Bashkuara, por reagimet janë të ashpra.
Më të rëndësishmet vijnë nga Gjermania dhe Franca, dy vendet më të rëndësishme në Evropë, të cilat gjithashtu kanë mbajtur qëndrim kundër anëve të gjera të Elon Musk kundër disa liderëve evropianë.
“Paprekshmëria e kufijve është një parim themelor i së drejtës ndërkombëtare”, sulmoi kancelari gjerman Olaf Scholz në një konferencë shtypi.
Në një postim të mëvonshëm në anglisht, Scholz përsëriti qëndrimin e Berlinit se “kufijtë nuk duhet të zhvendosen me forcë” dhe zbuloi se shpërthimi i fundit i Trump kishte shkaktuar “shqetësim të konsiderueshëm” midis krerëve të shteteve dhe qeverive evropiane me të cilat ai foli.
Kancelari gjithashtu hodhi poshtë manjatin për pushtimin e Ukrainës nga Putin, duke paralajmëruar se parimi i kufijve sovranë “zbatohet për çdo vend, qoftë në Lindje apo Perëndim”.
Ministri i Jashtëm francez Jean-Noël Barrot kujtoi se Grenlanda është “territor evropian dhe përjashtoi që BE-ja mund të lejojë kombet e tjera në botë, kushdo qofshin ata… të sulmojnë kufijtë e saj sovranë”.
”Ne duhet të zgjohemi dhe të forcohemi, ushtarakisht, në konkurrencë, në një botë ku mbizotëron ligji i më të fortëve”, paralajmëroi ai.
Ndërsa zëdhënësja e qeverisë franceze Sophie Primas foli hapur për një “formë imperializmi” në komentet e Trump.
Brukseli u përpoq t’i hidhte ujë zjarrit, por një zëdhënëse e Komisionit të BE-së theksoi se “duhet respektuar sovraniteti i shteteve dhe kjo vlen edhe për Mbretërinë e Danimarkës”.
Bashkimi Evropian hodhi poshtë edhe kërkesën për 5% të PBB-së për NATO-n duke thënë se ”nuk e kemi këtë objektiv shpenzimi në BE”.
Kërkesa u refuzua gjithashtu nga socialdemokratët dhe liberalët në Gjermani (“nuk jemi në pazar”), si dhe nga ministri italian i Mbrojtjes Guido Crosetto, sipas të cilit asambleja e ardhshme e liderëve të NATO-s do të vendosë, por “5% në këtë herë do të ishte e pamundur për pothuajse të gjitha kombet në botë”.
Kryeministrja daneze Mette Frederiksen e ka bërë tashmë të qartë se “Groenlanda u përket groenlandezëve”, megjithëse ministri i saj i Jashtëm Lars Lokke Rasmussen ka preferuar një ton më të butë, duke hapur derën për diskutime se si të forcohet bashkëpunimi.
Në prapavijë janë zgjedhjet e prillit, me një referendum të mundshëm për pavarësinë që Trump po mbështet, edhe nëse Sekretari i Shtetit Antony Blinken ka përjashtuar një aneksim të ardhshëm.
Reagime të mprehta ka pasur edhe nga Otava, por edhe nga Panamaja, sipas të cilave “sovraniteti i kanalit nuk është i negociueshëm”.
“I përket panamezëve dhe do të vazhdojë ta bëjë këtë,”, theksoi ministri i Jashtëm Javier Martínez-Acha.
Përgjigjja e presidentes së Meksikës, Claudia Sheinbaum, ishte sarkastike: gjatë prezantimit të një katalogu historik, kur u përdorën emra të tjerë për territoret në harta, ajo pyeti “pse nuk quajmë Amerika Meksikane, është një emër i bukur, apo jo”?.
OKB-ja dërgoi një mesazh të qartë se ”çështja e sovranitetit dhe integritetit territorial është plotësisht e mbuluar në Kartën e OKB-së që të gjitha shtetet anëtare kanë nënshkruar”./
