Me rritjen e shkallës së vdekjeve dhe betejave të vazhdueshme për mobilizimin, ukrainasit kanë frikë se një grup i ri politikanësh të BE-së mund të ulë mbështetjen për luftën e tyre tashmë të vështirë. Pavarësisht sulmeve të pamëshirshme me raketa, sulmeve ajrore dhe ndërprerjeve gjithnjë e më të shpeshta të energjisë elektrike, ukrainasit mbeten të fiksuar në zgjedhjet evropiane.
Një rezultat i pafavorshëm në zgjedhjet e 6-9 qershorit, mund t’i përkeqësojë gjërat dhe të vendosë nëse ata do të kenë mjetet bazë për të vazhduar luftën kundër trupave të Vladimir Putinit.
Për ukrainasit – dhe shumë të tjerë në kontinent – është e qartë. Nëse Ukraina bie, askush nuk do të jetë vërtet i sigurt dhe të tjerët mund ta shohin veten si objektiva.
“Mesazhi im për të gjithë evropianët është të përdorni votën tuaj për të mbrojtur demokracinë, përdorni zërin tuaj për ata që nuk munden”, tha për Euronews, Oleksandra Matviichuk, kryetare e Qendrës për Liritë Civile.
OJQ-ja e Matviichuk ofron të dhëna thelbësore të krimeve të luftës dhe krimeve kundër njerëzimit të kryera nga ushtria ruse në Ukrainë, një testament thelbësor për rimësimin e qytetërimit që po fshihet në vendin e Evropës Lindore.
“Kjo është mënyra e vetme për të ndaluar forcat politike antidemokratike të fitojnë pushtet”, shtoi Matviichuk.
Për figura si Matviichuk, çështjet thelbësore të sigurisë si Ukraina janë çështje dypartiake, të lidhura ngushtë me vlerat universale demokratike të cilat nuk duhet të bien viktimë e grindjeve ideologjike.
“Shpresoj se pavarësisht kësaj, partitë evropiane do të bashkohen për çështjen e mbështetjes së Ukrainës. Ukraina po lufton për demokracinë dhe lirinë, që është pikë referimi për Bashkimin Evropian”, tha Matviichuk, organizata së të cilës iu dha Çmimi Nobel për Paqen për vitin 2022.
Demokraci, Euromaidan dhe gjëmim tankesh që po afrohen
Ukrainasit kanë një kuptim të thellë të rëndësisë së demokracisë, pasi kanë vuajtur nga një goditje e përgjakshme kundër protestave pro-BE në Euromaidan në Kiev në 2013.
Suksesi i Euromaidan e detyroi presidentin Viktor Yanukovych të përmbushte kërkesat e njerëzve dhe të ikte në Rusi në atë kohë, por ai pati një çmim: në vitin 2014, Kremlini ndihmoi dhe mbështeti separatistët pro-Moskës në rajonin lindor Donbas të Ukrainës dhe aneksoi gadishullin e Krimesë të Ukrainës.
Thirrjet e dëshpëruara të ukrainasve se Rusia nuk do të ndalej në Donbas ranë në vesh të shurdhër për tetë vjet, derisa tanket u rrotulluan përtej kufirit dhe në vend përsëri në vitin 2022.
Pas zmbrapsjes së sulmit fillestar në shkallë të plotë dhe shtyrjes së forcave të Moskës, dukej sikur Kievi mund të dilte fitimtar. Në atë kohë, BE-ja e përqafoi Kievin me krahë hapur, duke iu kundërvënë aktit të agresionit të Putinit me një mori sanksionesh ekonomike kundër Rusisë, dhe një angazhim për të vazhduar sigurimin e armëve dhe municioneve që Ukrainës i nevojiteshin shumë.
Ukraina ishte në rrugën e saj të shpejtë drejt statusit të kandidatit në BE dhe ëndrra e kahershme e popullit të saj për t’u mirëpritur në familjen më të madhe evropiane, dukej se ishte e arritshme.
Megjithatë, gjërat u ndërlikuan. Kievi filloi një kundërofensivë kryesisht të dështuar të shkaktuar nga furnizimi i ngadaltë i municioneve dhe përballja me valë të shumta të rekrutëve ushtarakë rusë në lindje të vendit. Konflikte të tjera, si lufta Izrael-Hamas, tërhoqën vëmendjen e opinionit.
E djathta ekstreme, kundërshtuesi i madh?
Ndërsa forcat ruse zbrarkojnë, vendi është i rrethuar nga sulme të pamëshirshme me raketa dhe dronë në vendet civile, duke përmbytur lugina të tëra dhe duke varur vazhdimisht mundësinë e sulmeve bërthamore. Është e qartë se konflikti nuk do të ketë një zgjidhje të shpejtë së shpejti.
Në pjesën tjetër të Evropës, zërat vazhdojnë të dalin që shprehin skepticizëm ndaj mbështetjes së vazhdueshme të BE-së për Ukrainën.
Me ngritjen e së djathtës ekstreme – disa prej të cilëve në mënyrë eksplicite kanë bërë fushatë kundër dërgesave të armëve dhe hapjen e derës për pranimin e Ukrainës – shumë kanë frikë se rezultatet e votimit të qershorit mund të shohin që fati i Kievit të kthehet për keq.
Të premten, Komisioni Evropian u tha vendeve anëtare se Ukraina përmbushi kriteret për të nisur bisedimet e anëtarësimit. Megjithatë, sfida më e madhe me të cilën mund të përballet vendi ndërsa format e reja të Parlamentit Evropian do të jenë gjetja e mbështetjes së mjaftueshme për rrugën drejt anëtarësimit të plotë, tha për Euronews, drejtoresha ekzekutive e Qendrës për Studime të Politikave Evropiane, Karel Lainoo.
Edhe pse S&D dhe EPP – të dyja mbështetës të vendosur të Ukrainës – pritet të mbeten dy grupet më të forta në Parlament, “pasi grupi i tretë ose i katërt më i madh mund të bëhet ose pritet të bëhet euroskeptikët apo edhe më keq, grupet anti-euro do të bëhet më e vështirë”, tha Lainoo.
“Edhe nëse ky proces është nisur nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen në mënyrë shumë eksplicite dhe gjithashtu është mbështetur nga presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel, i cili tha se Ukraina duhet të bëhet anëtare deri në vitin 2030, ka të ngjarë që ky proces të ngadalësohet”, shtoi Lainoo.
Europa e kupton kërcënimin këtë herë
Dhe nuk ka të bëjë vetëm me luftën. Shtetet anëtare, të cilat gjithashtu duhet të miratojnë pranimin e Ukrainës, mund të zgjedhin t’i japin përparësi mbrojtjes së ekonomive të tyre dhe t’u drejtohen skeptikëve midis qytetarëve të tyre si një mjet për të justifikuar këtë veprim.
Politikanët do të thonë, ‘shiko, kjo do të thotë se evropianët janë mjaft konservatorë ose kanë frikë nga një vend si Ukraina për t’u bashkuar shumë shpejt, për të përfituar nga qasja e plotë në tregun e vetëm dhe përfundimisht për të shtrembëruar tregun e vetëm bujqësor dhe aspekte të tjera të treg me produkte shumë më të lira. Prandaj, ne duhet të mbrojmë tregun tonë dhe do ta ngadalësojmë atë”, shpjegoi Lainoo.
Por a do të përkthehet kjo edhe në atë që BE-ja do të ndikojë në tharje të Kievit, duke i lejuar Kremlinit të shtyjë përpara edhe një herë? Lainoo nuk mendon kështu, veçanërisht sepse edhe në mesin e atyre në skajet ekstreme të spektrit politik, nuk ka unanimitet mbi përpjekjet luftarake të Ukrainës.
Më e rëndësishmja, Evropa është plotësisht e vetëdijshme për kërcënimin që vjen nga Moska këtë herë.
“Ka një kuptim ndërpartiak se kjo është ekzistenciale për Evropën. Racionalisht, po; ndoshta emocionalisht jo kështu. Por në mënyrë racionale, ata do të thonë se ky është një rrezik për Evropën”, përfundoi Lainoo.
