Pas rezultatit të 14 shkurtit, një prej temave që po diskutohet më së shumti është ajo se si do të procedohet me krijimin e institucioneve të reja. Ish-kreu i Gjykatës Kushtetuese, Enver Hasani, thotë se ushtruesi i detyrës së Presidentit nuk mund të mandatojë kandidatin për kryeministër dhe sipas tij duhet fillimisht të zgjidhet kryekuvendari i ri, presidenti e më pas Qeveria. Por njëjtë nuk mendon Gjyljeta Mushkolaj, ish-gjyqtare e Kushtetueses.
Ajo thekson se udhëheqja aktuale e Kuvendit s’mund të marrë kurrfar vendimi, derisa sqaron se në momentin që zgjidhet Kuvendi i ri, kryetari i Kuvendit automatikisht bëhet U.D i presidentit dhe mund të procedojë me mandatimin e kandidatit për kryeministër, formulë kjo për të cilën Hasani thotë se është gabim.
Ish-gjyqtarja e Kushtetueses, Gjyljeta Mushkolaj, në një përgjigje për Gazetën Express ka thënë se kryetari i ri i Kuvendit të Kosovës i cili do të ushtrojë edhe detyrën e presidentit përkohësisht, mund të procedojë me mandatimin e kandidatit për kryeministër.
Gjyljeta Mushkolaj tha për Gazetën Express se asnjë veprim nuk duhet të bëhet pa u konstituuar Kuvendi dhe pasi të konstituuohet Kuvendi, kryetari i ri e mandaton kryeministrin.
“Kuvendi i ri nuk mund të veprojë pa u konstituuar. Pra, zgjedhet kryetari, kryesia. Kryetari i ri i Kuvendit bëhet U.D më pastaj zgjedhet qeveria. Zgjedhja e Presidentit duhet të bëhet brenda afatit të paraparë me Kushtetutë. Pra asnjë veprim nuk mund të bëhet pa u konstituuar Kuvendi. Kryetari i ri i Kuvendit bëhet U.d i Presidentit. U.D së presidentit mandaton Kryeministrin. Zgjedhja e Presidentit bëhet pastaj”, ka thënë Mushkolaj.
Njejtë nuk mendon ish-kreu i Gjyaktës Kushtetuese, Enver Hasani. Sipas tij, ushtruesi i detyrës së presidentit nuk mund të mandatojë kandidatin për kryeministër. Ai thotë se fillimisht duhet proceduar me Kuvendin, pastaj me zgjedhjen e presidentit dhe më pas me Qeverinë.
Ish-kryetari i Gjykatës KushtetueseEnver Hasani ka thënë se mandatimi që Jakup Krasniqi ia ka bërë Hashim Thaçit në vitin 2011 për t’u zgjedhur kryeministër ka qenë i gabuar, por që asnjëherë nuk është sfiduar në Gjykatë.
“Renditja e gjymtyrëve kryesorë të pushtetit që përfaqësohen prej organeve përkatëse të pushtetit në një kushtetutë moderne, flet shumë për karakterin e sistemit politik dhe kushtetues. Në Kosovë kjo renditje nis me organin ligjvënës dhe përfaqësues (Kuvendi i Kosovës), vazhdon me shefin e shtetit (Presidenti i Republikës), i cili pasohet nga ekzekutivi (Qeveria e Kosovës)”, ka thënë Hasani.
Lidhur me atë se si duhet proceduar me zgjedhjen e institucioneve të reja për Gazetën Express ka folur Albert Krasniqi nga Demokracia Plus. Ai thotë se situata e tanishme është e njëjtë me atë të 2011 dhe do të ishte më mirë nëse në të njëjtën seancë të Kuvendit të zgjedhet presidenti dhe kryeministri.
“Procedurat për konstituimin e Kuvendit duhet të nisin brenda 30 ditëve pas certifikimit të rezultateve të zgjedhjeve. Kjo nuk nënkupton që brenda këtij afati të përfundojë konstituimi, por vetëm fillim të procedurave, ashtu siç është interpretuar nga Aktgjykimi i Gjykatës Kushtetuese në vitin 2014. Për t’u konstituuar Kuvendi duhet të zgjedh kryetarin dhe 5 nënkryetarët e tij. Kushtetuta nuk ka përcaktuar në mënyrë shprehimore renditjen e zgjedhjes së institucioneve, pasi kjo është përgjegjësi e Kryetarit dhe e Kryesisë së Kuvendit për të përgatitur rendin e ditës së seancave plenare. Nga praktika e mëhershme e vitit 2011 kur vendi ishte në situatë të njëjtë, fillimisht ishte zgjedhur Presidenti pastaj Qeveria, por që të dyja ishin bërë brenda seancës së njëjtë. Do të ishte më mbarë nëse edhe tani veprohet njëjtë”, tha Krasniqi për Express.
Krasniqi tha poashtu se nëse Kuvendi nuk e zgjedh presidentin e ri atëherë kryetari i zgjedhur i Kuvendit ushtron detyrën e Presidentit, por ushtrimi i detyrës është vazhdimësi e afatit gjashtë mujor.
“Ushtrimi i detyrave të Presidentit është paraparë në kuadër të kompetencave Kushtetuese të Kryetarit të Kuvendit. Nëse Kryetarit të Kuvendit i përfundon mandati, përfundon edhe ushtrimi i detyrave të Presidentit nga ai person. Pra, në rast se Kuvendi vonohet në zgjedhjen e Presidentit por që ka zgjedhur Kryetarin e ri të Kuvendit, atëherë edhe ushtrimi i detyrave të Presidentit duhet të bëhet nga Kryetari i ri i Kuvendit. Duhet theksuar që zëvendësimi në ushtrimin e detyrave të Presidentit nuk e zgjatë edhe afatin prej gjashtë muajsh sa mundet maksimalisht të mbetet vakant posti i Presidentit, por është vetëm vazhdimësi e atij afati, që më së shumti mund të jetë deri më 5 maj 2021”, tha Krasniqi.
Glauk Konjufca në emisionin DPT te Fidani në T7 ka thënë se fillimisht do ta zgjedhin kryeministrin e më pastaj presidentin.
Lëvizja Vetëvendosje sipas rezultateve preliminare të KQZ’së aktualisht ka 56 deputetë pa votat e diasporës dhe ato me kusht.
Zgjedhjen e qeverisë VV e ka më të lehtë pasi ka gjasa të mëdha që të ketë 61 numra në Kuvend. Por zgjedhja e presidentit pritet të jetë sfidë për këtë parti pasi e ka të pamundur që pa partitë shqiptare dhe listën serbe të bëjë kuorumin për të zgjedhur shefin e shtetit.
