Nga raketat balistike ndërkontinentale (ICBM) te armët hipersonike që potencialisht mund t’i shmangen mbrojtjes dhe raketat e lëshuara nga hekurudhat, nëndetëset dhe lëshuesit e lëvizshëm rrugor, Koreja e Veriut ka kryer një numër rekord testesh raketash këtë vit.
Besohet gjithashtu se po përgatitet për testin e parë të një arme bërthamore për herë në parë në pesë vjet.
Për udhëheqësin Kim Jong Un, këto armë, të cilat ai i ka zhvilluar në kundërshtim me disa prej sanksioneve më të ashpra në botë, janë thelbësore për të mbrojtur sundimin e tij kundër çdo sulmi të mundshëm nga ato që ai i konsideron si “forca armiqësore”, në thelb, Shtetet e Bashkuara dhe Koreja e Jugut.
Disa analistë besojnë se qëllimi përfundimtar i Kim mund të jetë pushtimi i Koresë së Jugut, siç u përpoq të bënte pa sukses gjyshi i tij Kim Il Sung në vitin 1950, dhe të pengonte Uashingtonin që të vinte në ndihmë të Seulit në rast lufte.
Dhe megjithëse udhëheqësi 38-vjeçar fillimisht u shfaq i hapur për çarmatim, ai e mbylli me vendosmëri atë derë në shtator, duke deklaruar statusin e Koresë së Veriut si një shtet i armatosur bërthamor. Ai miratoi një ligj të ri që sanksionon të drejtën për të përdorur armë atomike parandaluese, shkruan abcnews.al.
“Përmes sanksioneve dhe bllokadave të padëgjuara ata po përpiqen të na udhëheqin, por të heqim dorë nga armët bërthamore me dëshirën tonë, kurrë”, tha Kim në një seancë të parlamentit të vendit më 8 shtator.
Çfarë do të përfshijë një test i shtatë bërthamor?
Katër nga gjashtë testet bërthamore të Koresë së Veriut janë kryer nën sundimin e Kim, i cili mori pushtetin në vitin 2011.
Të gjitha këto shpërthime kanë ndodhur në vendin Punggye-ri, një zonë malore në provincën North Hamgyong.
Testi i parë atomik u krye në tetor 2006, ndërsa i fundit në shtator 2017 kishte një forcë ose rendiment të vlerësuar deri në 250 kiloton.
Kjo është të paktën 16 herë më e fuqishme se bombat 15 deri në 20 kilotone që SHBA përdorën për të shkatërruar Hiroshimën dhe Nagasakin të Japonisë në 1945.
Hans Kristensen dhe Matt Korda në Buletinin e Shkencëtarëve Atomik vlerësojnë se Pheniani aktualisht mund të posedojë mjaftueshëm material të zbërthyeshëm, materialin bazë në bombat atomike, për të ndërtuar 45 deri në 55 armë bërthamore dhe tani munn të ketë mbledhur 20 deri në 30 koka luftarake/
Të tjerë besojnë se shifrat mund të jenë më të larta.
Ankit Panda, bashkëpunëtor i lartë në Carnegie Endowment for International Peace, i tha Al Jazeera-s në një intervistë të fundit se Koreja e Veriut ka të ngjarë të ketë 40 deri në 70 koka bërthamore të prodhuara.
“Disa nga ato koka do të jenë armë termobërthamore me rendiment më të lartë, dhe shumica e atyre kokave do të jenë armë të zbërthimit me rendiment bërthamor relativisht më të ulët,” tha ai.
Ekspertët tani thonë se një test i shtatë atomik i Koresë së Veriut është i pashmangshëm, me imazhet satelitore që tregojnë sërish gërmimin e tuneleve dhe ndërtimin e ndërtesave mbështetëse në Punggye-ri.
Vann Van Diepen, një ekspert për armët e shkatërrimit në masë dhe mospërhapjen në Qendrën Stimson, i tha Al Jazeera se testi i pritshëm mund të përfshijë shpërthimin e një koke bërthamore “super të madhe” me një rendiment më të madh se bomba e fundit.
Ose mund të përfshijë një kokë lufte “në miniaturë” më të vogël dhe me peshë më të lehtë që mund të vendoset në raketa me rreze të shkurtër për përdorim “taktik” ose në fushëbetejë.
Posedimi i kësaj aftësie mund të lejojë gjithashtu Korenë e Veriut të montojë disa koka të tilla në një ICBM, duke lejuar që një raketë e vetme të godasë disa objektiva në të njëjtën kohë.
Van Diepen tha se Koreja e Veriut do të duhet të angazhohet në shumë teste të tjera në mënyrë që të marrë një “armë të tillë taktike”.
A mund të godasë Koreja e Veriut Korenë e Jugut, Japoninë dhe SHBA-në?
Ndërsa Koreja e Veriut ka dhjetëra bomba bërthamore, nuk është e qartë nëse ajo ka aftësinë t’i dorëzojë ato armë në objektivat e armikut në Korenë e Jugut, Japoni dhe SHBA.
Ekspertët thonë se kjo aftësi mbështetet në disa kritere. Së pari, Koreja e Veriut duhet të zhvillojë raketa që mund të fluturojnë në ato distanca, dhe së dyti, ajo duhet të jetë në gjendje të vendosë armët e saj bërthamore në këto raketa me rreze të shkurtër, të mesme dhe të gjatë.
Ekspertët gjykojnë se Pheniani ka aftësinë e parë, shkruan abcnews.al.
Ata thonë se ka pasur raketa që mund të godasin fqinjët e saj për dekada tani, dhe në vitin 2017, demonstroi aftësinë për të fluturuar një raketë deri në kontinentin e SHBA, me një test të suksesshëm të Hwasong-15, një raketë që thuhet se ka një rreze prej 12,874 km (8,000 milje).
Në mars të këtij viti, Koreja e Veriut pretendoi gjithashtu se kishte testuar një raketë me një rreze edhe më të madhe, the Hwasong-17 ose “raketë përbindësh”.
Por ka pasiguri nëse Koreja e Veriut mund të miniaturizojë bombat e saj bërthamore në mënyrë që ato të mund të futen brenda hundës së raketave të saj.
Një panel ekspertësh të Kombeve të Bashkuara raportoi vitin e kaluar se një shtet anëtar anonim kishte vlerësuar se Koreja e Veriut ka me të vërtetë aftësinë për të montuar koka bërthamore në raketat e saj balistike me rreze të shkurtër, të mesme dhe të gjatë.
Nëse kjo është e vërtetë, do të thotë se Pheniani ka raketa me majë bërthamore që mund të godasin fqinjët e saj.
Por mbeten pyetje shtesë mbi aftësinë e saj për të goditur SHBA-në.
Ky aspekt i tretë ka të bëjë me teknologjinë e tij ICBM.
Pasi të lëshohen, këto predha udhëtojnë në hapësirën e jashtme dhe më pas rihyjnë në atmosferën e Tokës përpara se të zhyten me shpejtësi për të goditur objektivat e tyre.
Ekspertët thonë se Pheniani ende nuk ka treguar nëse mund të prodhojë një mburojë nxehtësie të aftë për të mbrojtur një pajisje bërthamore gjatë një rihyrjeje të dhunshme atmosferike.
John Tierney, drejtori ekzekutiv i Qendrës për Kontrollin e Armëve dhe Mospërhapjen, tha se disa ekspertë nuk besojnë se “Koreja e Veriut ka zotëruar ende ndonjë aftësi për të miniaturizuar dhe vendosur me sukses një armë” në një ICBM, dhe ata gjithashtu dyshojnë nëse ajo ka përsosur “aftësinë e raketave për të përballuar me sukses shpejtësitë dhe temperaturat e rihyrjes”.
Ai vuri në dukje se testi më i fundit ICBM i Koresë së Veriut u gjykua si një dështim, por tha se ekzistojnë shqetësime pasi Pheniani “po vazhdon të testojë dhe përmirësojë me një ritëm mjaft të shpejtë”.
Të tjerë thonë se edhe pse Koreja e Veriut nuk ka testuar ende një automjet të rihyrjes, kjo nuk do të thotë se nuk e ka këtë kapacitet.
“Ata nuk kanë dërguar anije me aftësi telemetrike për të gjurmuar raketat që zbresin në ujë,” tha Mark Fitzpatrick, bashkëpunëtor në Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike.
“Dhe për shkak se ne nuk e kemi parë këtë aftësi të rihyrjes, disa njerëz thonë se Koreja e Veriut nuk di si ta bëjë këtë. Por unë besoj se ata ndoshta munden, se inxhinierët e tyre, shkencëtarët e tyre janë të aftë. Dhe ata kanë bërë kaq shumë teste raketash saqë edhe pse nuk kanë pasur një test rihyrjeje, në vetvete, ata ndoshta mund ta bëjnë atë.”
Aftësi të tjera që Koreja e Veriut ka kërkuar të avancojë këtë vit përfshijnë manovrimin e raketave ose aftësinë për t’iu shmangur mbrojtjes, si dhe lëshimet nga platforma të ndryshme, duke përfshirë vagonët hekurudhor dhe një nëndetëse të re eksperimentale.
Koreja e Veriut ka testuar gjithashtu raketa me karburant të ngurtë, një teknologji që i bën raketat më të lehta për t’u transportuar dhe më të shpejta për t’u lëshuar sesa ato me karburant të lëngshëm.
Pavarësisht këtyre përparimeve të raportuara, ekspertët vënë në dukje se SHBA, e cila ka baza dhe trupa në Korenë e Jugut dhe Japoni, ruan një epërsi dërrmuese ushtarake bërthamore dhe konvencionale ndaj Koresë së Veriut.
Fitzpatrick tha se Uashingtoni ka aftësinë për të goditur Korenë e Veriut duke përdorur raketa të lëshuara nga nëndetëset e saj në Paqësor dhe nga bombarduesit B-52, si dhe duke përdorur raketa të ndërmjetme të lëshuara nga Guami dhe ICBM të lëshuara nga bregu perëndimor në Kaliforni.
Pra, në fakt, ai tha se priste që të kishte një lloj “parandalimi të ndërsjellë” në Azinë Verilindore, ku “Koreja e Veriut do të pengojë SHBA-në nga nisja e një lufte parandaluese dhe SHBA-ja do të pengojë Korenë e Veriut nga përdorimi i armëve bërthamore”./Abcnews.al/
