Nga Alexander J.Motyl, The Hill
Krahasimet e presidentit të Rusisë, Vladimir Putin, me Adolf Hitler, janë bërë gjithnjë e më të zakonshme që nga pushtimi rus i Ukrainës më 24 shkurt 2022.
Siç thotë Presidenti i Këshillit Atlantik Frederick Kempe, “Ka shumë dallime midis asaj kohe vitet 1930 dhe tani, por nuk duhet të anashkalohen ngjashmëritë e habitshme.”
Por a e meriton regjimi i Putinit të etiketohet “nazist”?
Gjermania naziste kishte disa karakteristika thelbësore. Ishte autoritare (dhe ndoshta totalitare), patriarkale dhe joliberale; udhëhiqej nga një lider karizmatik i vetë-zgjedhur, i cili pretendonte se ishte i gjithëdijshëm, i pagabueshëm, gëzonte një kult personaliteti dhe adhurohej nga ndjekësit e tij të shumtë, të cilët vërtet besonin se ai ishte mesia i Gjermanisë.
Ai mobilizoi popullsinë, ushtroi dhunë kundër armiqve të vërtetë dhe të perceptuar të brendshëm dhe i dërgoi në një rrjet kampesh përqendrimi dhe burgjesh, ishte revisionist, dhe bëri luftë imperialiste.
Nga ana tjetër, ideologjia naziste promovoi dhe u rrënjos në mesianizmin e kombit dhe perandorisë gjermane; pretendonte të çlironte burrin dhe gruan punëtore; theksonte unitetin dhe solidaritetin e kombit; ai identifikoi një grup, hebrenjtë, si burimin e të gjitha të këqijave; ishte raciste, raporton abcnews.al.
Siç sugjeron edhe një vështrim i shpejtë në këto karakteristika, regjimi i Putinit ka një ngjashmëri me Gjermaninë naziste, ndërsa vetë Putini i ngjan shumë Hitlerit. Mobilizimi i rusëve nga Putini nuk është në nivelin e Hitlerit; përdorimi i tij i dhunës në familje është më i kufizuar (megjithëse vrasja e Alexei Navalny sugjeron se dhuna mund të jetë gati për të marrë hov); rrjeti i tij i institucioneve ndëshkuese është më i vogël se ai i Hitlerit dhe lavdërimi i tij i luftës është pak më i përmbajtur.
Ideologjikisht, Rusia e Putinit është raciste, megjithëse shumë më pak obsesive se Gjermania naziste, por gjithashtu ka identifikuar një grup,ukrainasit si burimin e të gjitha sëmundjeve të Rusisë dhe përpiqet ta shkatërrojë atë sistematikisht.
A e bëjnë këto ngjashmëri Rusinë e Putinit si naziste? Nëse dikush nuk kërkon krahasueshmëri të përsosur, përgjigja duhet të jetë disi hezituese, edhe pse në fund të fundit po.
Rusia e Putinit mund të mos jetë aq naziste sa Gjermania dikur por me siguri është mjaft naziste për t’u cilësuar një shtet i ngjashëm me nazistët ose, nëse dikush preferon, një shtet i nazistëve.
Sido që të jetë rasti, Rusia e Putinit është diku midis fashistëve dhe nazistëve, ndoshta më afër këtij të fundit sesa të parës. Në vitin 2022, Rusia e Putinit ishte fashiste sepse “është një shtet autoritar i sunduar nga një lider karizmatik që gëzon një kult personaliteti”.
Është e qartë se ky karakterizim ka nevojë për rishikim, pasi Putini e ka larguar Rusinë nga ky përkufizim i zhveshur në drejtim të nazizmit të plotë.
Ky përfundim pa dyshim do të shqetësojë shumë njerëz në Perëndim dhe do të zemërojë Putinin dhe mbështetësit e tij, por ai rrjedh në mënyrë të pashmangshme nga lista e mësipërme.
Të quash Rusinë e Putinit naziste nuk është, pra, një sharje apo fyerje, por një vlerësim i matur i ngjashmërive të saj me Gjermaninë naziste, raporton abcnews.al.
Pse, atëherë, Rusia e Putinit ka shkuar në këtë rrugë të tmerrshme? Arsyet kryesore kanë të bëjnë me rënien e turpshme të perandorisë sovjetike dhe shqetësimet e mëvonshme ekonomike dhe politike, zhvillime që nënvizojnë ngjashmërinë e ngushtë të Rusisë post-sovjetike me Gjermaninë e Vajmarit.
Si Gjermania perandorake, ashtu edhe Perandoria Sovjetike përjetuan një kolaps sistemik poshtërues dhe vështirësi ekonomike të mëvonshme, polarizimin politik dhe anominë e përhapur kulturore.
Gjermania e Vajmarit dhe Rusia e fundit të viteve ’90 fajësuan për fatkeqësitë e tyre demokratët që ishin në atë kohë në pushtet dhe mirëpritën njeriun me kalë, i cili premtoi t’i bënte ata përsëri të mëdhenj.
Si Hitleri ashtu edhe Putini shpërbënë demokracinë dhe e zëvendësuan atë me format e tyre të sundimit autoritar.
Mbrojtja e vëllezërve të tyre të braktisur në shtetet e tjera post-perandorake përbënte një pjesë të rëndësishme të agjendave të tyre të politikës së jashtme. Hitleri “shpëtoi” gjermanët në Çekosllovaki dhe Austri. Putin kishte “Botën Ruse” për të mbrojtur.
Pasi pushteti i tyre u konsolidua, ata vazhduan të merren me çështjet e tyre kryesore kombëtare, hebrenjtë dhe ukrainasit.
A ka rëndësi që Rusia e Putinit mund të quhet legjitimisht naziste?
Së pari, është e rëndësishme t’i emërosh saktë politikat. Pavarësisht nga pikëpamjet që disa politikëbërës perëndimorë kanë ende ndaj Putinit dhe regjimit të tij, ata duhet të vlerësojnë se në fakt po kërkojnë falje për nazizmin dhe po përsërisin pozicionet pro-naziste të Charles Lindbergh, Henry Ford dhe gjermanit Bund.
Së dyti, ngjashmëria sugjeron pse Putini këmbëngul me vendosmëri se Ukraina është një shtet nazist. Ai nuk po përsërit vetëm praktikën sovjetike. Ai po largon vëmendjen nga vetja te armiku i tij i vdekshëm.
Së treti, krahasimi me Hitlerin sugjeron pse pritja për t’i dhënë fund luftës me negociata janë të gabuara.
Nëse Putini është i afërmi i Hitlerit, ne e dimë se ai do të përdorë çdo armëpushim si një frymëmarrje për riarmatimin dhe rinovimin e sulmit të tij, në Ukrainë dhe më pas në pikat më larg në perëndim dhe në veri.
Më në fund, ka një lajm potencialisht të mirë. Nazizmi u shkatërrua dhe varianti i tij i Putinit ka të ngjarë të ndjekë gjurmët e Hitlerit, raporton abcnews.al.
Gabimi i madh i Hitlerit ishte sulmi ndaj BRSS. E Putinit duhej të sulmonte Ukrainën dhe, si rrjedhojë, Perëndimin.
Deluzionet e madhështisë i bënë të dy burrat të kafshonin më shumë se sa mund të përtypnin. Ata do të humbasin, sepse herët a vonë Perëndimi do të detyrohet të heqë dorë nga iluzionet e tij dhe të luftojë Rusinë. Pyetja e vetme është se sa do të shkatërrohet Perëndimi në këtë proces.
Alexander J. Motyl është profesor i shkencave politike në Universitetin Rutgers-Newark. Një specialist për Ukrainën, Rusinë dhe BRSS, dhe për nacionalizmin, revolucionet, perandoritë dhe teorinë, ai është autor i 10 librave.
/abcnews.al
