Nga Matthew Kroing, Foreign Policy
Në samitin e këtij viti të G-7 në Hiroshima të Japonisë, presidenti i SHBA-së Joe Biden e përmblodhi doktrinën e tij të politikës së jashtme me dy fjalë:”demokracitë kanë diçka për të ofruar.”
Është një besim që ndajnë shumë liderë të tjerë demokratë, si Presidentja e Komisionit Europian Ursula von der Leyen dhe presidentja tajvaneze Tsai Ing-wen, të cilët kërkojnë të shfaqin suksesin demokratik në një kohë të zhgënjimit të gjerë demokratik.
Por çfarë do të thotë që demokracitë të japin rezultat? Dhe si mund ta bëjnë më mirë?
Nëse demokracitë duan të ruajnë avantazhin e tyre në konkurrencën globale kundër autokracive, atyre do t’u duhet të identifikojnë deficitet e tyre dhe t’i korrigjojnë ato.
Vetëm kur demokracitë po lulëzojnë në vend, ato mund të maksimizojnë fuqinë dhe ndikimin e tyre jashtë vendit dhe të bindin botën se modeli demokratik është ai që duhet admiruar dhe imituar.
Sipas Dunst, një qeveri jep kur mund të sigurojë “një jetë të mirë” për qytetarët e saj. Kjo në përgjithësi nënkupton sigurimin e nevojave bazë si kujdesi shëndetësor dhe arsimi, institucione shtetërore funksionale dhe të drejta dhe një ekonomi e fortë, raporton abcnews.al.
Dunst vëren se gjatë historisë, demokracitë kanë arritur sukses, falë sistemeve të tyre të lira, të hapura dhe të qëndrueshme. Në të vërtetë, demokracitë i kanë tejkaluar vazhdimisht autokracitë gjatë 2500 viteve të fundit, nga grekët kundër persëve gjatë Luftës së Ftohtë.
Por Dunst paralajmëron se autokracitë sot janë më të afta dhe më tërheqëse se në të kaluarën, duke kërcënuar dominimin afatgjatë të demokracisë.
Ai argumenton se autokracitë e vogla si Singapori dhe Emiratet e Bashkuara Arabe demonstrojnë se si regjimet joliberale mund t’u ofrojnë njerëzve të tyre një cilësi të lartë jetese edhe pse u mohojnë të drejtat themelore politike.
Strehimi i subvencionuar i Singaporit ose shërbimet e kujdesit shëndetësor falas në Emiratet e Bashkuara Arabe janë tërheqëse për shumë njerëz.
Autokracitë më të mëdha ndonjëherë mund të japin gjithashtu. Kina, argumenton ai, megjithë ngadalësimin e saj të fundit, ka bërë përparime të rëndësishme në infrastrukturë, arsim dhe rritje ekonomike gjatë dekadave të fundit.
Ndërkohë, sipas Dunst, demokracitë kanë qenë duke luftuar me rrjetat e rrënjosura ose joekzistente të sigurisë sociale, infrastrukturën e vjetëruar dhe polarizimin politik, mes sfidave të tjera, ndërsa autokracitë ndërtojnë aeroporte të reja dhe lidhje hekurudhore me shpejtësi të lartë.
Nuk është çudi që disa kanë filluar të pyesin nëse autokracitë mund të jenë po aq efektive nëse jo më shumë në ofrimin e një jete të mirë sesa demokracitë.
Ai ofron një sërë rekomandimesh politikash për rinovimin e demokracisë: investimi në kapitalin njerëzor dhe inovacionin, ndërtimin e infrastrukturës së fuqishme fizike dhe dixhitale të shekullit të 21-të, zgjerimin e kujdesit shëndetësor dhe të drejtave të punëtorëve, pastrimin e korrupsionit dhe miratimin e politikave të zgjuara të imigracionit për të tërhequr më të mirët dhe më të ndritura deri në brigjet demokratike.
Në përgjithësi, mposhtja e diktatorëve është një libër krijues dhe nxitës i mendimit i përforcuar nga statistika të mirë-hulumtuara, anekdota të fuqishme dhe një listë me miratime të profilit të lartë nga mbrojtësit e demokracisë në të dy anët e rrugës në Shtetet e Bashkuara dhe nga e gjithë bota.
Ai ofron një qëndrim të mirëpritur, kryesisht optimist për një temë të karakterizuar nga pesimizmi i tepërt i kohëve të fundit.
Megjithatë, ka disa mangësi.
Së pari, metodologjia është e diskutueshme. Dunst cherry-zgjedh diktaturat më të suksesshme në botë, si Singapori dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, dhe identifikon sukseset e politikave të tyre që duhet të imitojnë demokracitë.
Por ky përqendrim në autokracitë shumë anormale rrezikon të humbasë pamjen më të gjerë, më të zymtë për diktatorët në mbarë botën, të cilën Dunst e përmend vetëm shkurtimisht.
Në fund të fundit, diktaturat kanë shumë më shumë gjasa të jenë dështime të tmerrshme sesa suksese të spikatura.
Ekziston një korrelacion i fortë, për shembull, midis sundimit autokratik dhe PBB-së së ulët për frymë. Për më tepër, Singapori dhe Emiratet e Bashkuara Arabe janë të dy shtete të vogla.
Shumë nga rekomandimet e Dunst kufizohen me jorealisten, siç e pranon ai vetë. Miratimi i legjislacionit për të drejtat gjithëpërfshirëse të votimit ose reformën e imigracionit në Shtetet e Bashkuara dhe demokracitë e tjera të mëdha nuk do të jetë i lehtë, raporton abcnews.al.
Disa nga zgjidhjet e tij për tejkalimin e bllokimit, që politikanët të jenë “më të guximshëm” dhe të kenë “guxim” ka të ngjarë të jenë të pamjaftueshme.
Në fund të fundit, paaftësia për të bërë ndryshime masive është një tipar, jo një defekt i demokracisë.
T’u kërkosh demokracive, për të kapërcyer ndarjet e tyre dhe burimet masive për investime në prioritetet kryesore, është njësoj si të këshillosh diktatorët që të vendosin kontrolle dhe ekuilibra mbi veten e tyre për të kufizuar vendimmarrjen e nxituar. Asnjë grup rekomandimesh nuk përputhet me logjikën e sistemit politik përkatës.
Së dyti, me theksin e tij të fortë dhe të justifikuar në rinovimin e brendshëm demokratik, libri më së shumti anashkalon avantazhet e rëndësishme që demokracia ofron në politikën e jashtme.
Studiuesit e marrëdhënieve ndërkombëtare kanë treguar se demokracitë që ndërtojnë aleanca më të mëdha dhe më efektive, kanë më shumë gjasa të nënshkruajnë dhe të respektojnë marrëveshjet ndërkombëtare dhe kanë më shumë gjasa të fitojnë luftërat që bëjnë.
Në konkurrencën strategjike midis demokracive dhe autokracive, ajo që demokracitë mund të arrijnë së bashku mund të jetë më e rëndësishme se ajo që mund të arrijnë veçmas.
Në të vërtetë, pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia në vitin 2022, ka pasur unitet të jashtëzakonshëm të botës së lirë, me Shtetet e Bashkuara, Europën, Japoninë, Korenë e Jugut dhe Australinë që punojnë së bashku për të sanksionuar Rusinë dhe për të ofruar ndihmë për Ukrainën.
Në shumë nga fushat ku Dunst mbron investimet demokratike, të tilla si teknologjitë në zhvillim, demokracitë do të jenë më të suksesshme nëse kombinojnë përpjekjet dhe punojnë së bashku.
Partneritetet e reja tregtare dhe ekonomike demokratike mund të ndihmojnë në “zhdukjen e rrezikut” dhe sigurimin e zinxhirëve të furnizimit nga autokracia dhe mbështetja e tepërt në Kinë dhe Rusi.
Për të qenë të sigurt, balancimi i prioriteteve të brendshme me angazhimet aleate do të jetë gjithmonë sfidues, siç dëshmohet nga zhgënjimi i fundit i Evuopës me qasjen e Uashingtonit ndaj inovacionit të energjisë së pastër.
Megjithatë, një koordinim më i madh ndërkombëtar midis demokracive me të njëjtin mendim pritet të ketë një potencial të madh.
Në fund, demokracitë mund të mposhtin diktatorët duke bërë atë që bëjnë më mirë. Ato duhet të vazhdojnë të ofrojnë institucione dhe liri të qëndrueshme ekonomike që nxisin inovacionin radikal ekonomik dhe ritme të larta afatgjatë.
Ata duhet të përdorin peshën e tyre të kombinuar ekonomike për të ndërtuar fuqinë ushtarake të nevojshme për të penguar autokracitë revizioniste.
Ata duhet të zgjerojnë dhe thellojnë aleancat dhe partneritetet e tyre me shtetet me të njëjtin mendim për të çuar përpara qëllimet e përbashkëta dhe për të zhvilluar strategjitë e botës së lirë të së nesërmes, raporton abcnews.al.
Ata gjithashtu duhet t’i vënë veshin këshillave të Dunst-it, për aq sa është e mundur, dhe të forcojnë shoqëritë dhe institucionet e tyre për të zhbllokuar potencialin e plotë të demokracisë në vend.
/abcnews.al
