Parlamenti shqiptar miratoi një ligj të veçantë për shembjen e teatrit kombëtar të ndërtuar në Tiranë në vitet ‘30. Kështu nis analizën “Il Fatto Quotidiano”, duke shtuar se në vend të tij do të jetë një projekt i arkitektëve danezë, projekt që kritikohet nga artistë, opozita dhe qytetarët. Akuza të rënda janë bërë nga politika për partneritetin publik–privat, (veçuar nga Fondi Monetar Ndërkombëtar e që hedh hije mbi negociatat me Bashkimin Europian) për të krijuar të ardhura të diskutueshme.
Zemra italiane e Tiranës rrezikon të fshihet me rruspa dhe ligje të veçanta, shkruhet ndër të tjera në analizën e “Il Fatto Quottidiano”, për atë që po ndodh me Teatrin Kombëtar në kryeqytetin tonë. Duhet hapësirë për ndërtime të reja, pikërisht në atë pak vend që ka mbetur nga qendra historike e kryeqytetit shqiptar. Por shembja e Teatrit Kombëtar i epokës fashiste, nuk është vetëm një çështje historie. Pasi në lojë është dhe anëtarësimi i Shqipërisë në Bashkimin Europian pas akuzave të forta për spekulime në sektorin e ndërtimit. Gjithçka brenda një kornize që ka tërhequr dhe vëmendjen e Fondit Monetar Ndërkombëtar.
Në 9 Korrik, parlamenti votoi një ligj të veçantë për të shënuar shembjen e teatrit, mes protestave të artistëve shqiptarë, të opozitës në parlament dhe një pjese të mirë të qytetarëve të Tiranës. Këta të fundit kanë më pak se tre javë kohë për të bindur Presidentin e Republikës, Ilir Meta, që të refuzojë firmosjen e këtij ligji.
Në fillim, kopshti i ulët i Xhulio Berte, i realizuar në 1935-n, u shkatërrua në 2011-n. Më pas stadiumi monument i projektuar nga Gerardo Bosio i ndërtuar në 1939-1941 u shkatërrua një vit më parë. E tashmë është radha e Teatrit Kombëtar që konsiderohet si një nga dëshmitë më të rëndësishme arkitektonike të periudhës italiane. Çdo gjë po shembet. Historiani dhe gazetari i njohur iitalian Indro Montaneli shprehej në 1939-n: Tirana është një qytet ekzistencialisht modern, gati i shpikur. Koha e këtij qyteti ka vetëm dy masa: të tashmen dhe të ardhmen. E kaluara nuk ekziston.”
Në kryeqytetin shqiptar, Teatri Kombëtar do të zëvendësohet nga një teatër i ri dhe nga kulla që do të kenë një funksion tjetër, sipas projektit të BIG-BIG, Bjarke Ingels Group, një nga studiot më të njohura të arkitekturës modernE në botë. Një studio që ka ardhur nga Kopenhagen në Tiranë me kërkesë të qeverisë shqiptare.
Si për kryetarin e Bashkisë Tiranë, Erion Veliaj, ashtu dhe për kryeministrin Edi Rama, artist dhe ish-kryebashkiak i kryeqytetit, struktura aktuale e teatrit është e papërdorshme dhe çdo përpjekje restaurimi do të ishte e kotë. Por gjithsesi ky teatër, ashtu si u vlerësua dhe nga politekniku i Barit dhjetë vjet më parë, ka një vlerë të madhe historike dhe dokumentare qoftë dhe për teknikën e ndërtimit që është përdorur.
Në vend të këtij teatri, vijon shkrimi, nëse nuk do të ketë ndonjë hap prapa deri në fund të muajit, arkitektët e BIG parashikojnë një strukturë të re në formë papijoni, të ndarë në tre ambiente. Një auditor kryesor, një sallë koncertesh dhe një për spektaklet. Më pas një amfiteatër në çati, një prapaskenë që shihet në pjesën veriore, dhe vetrata xhami në pjesën jugore.
Gazetarët shqiptarë të BIRN Albania, citohen nga e përditshmja italiane Il Fatto Qutidiano (gjithashtu agjenci lajmesh online) për faktin se qeveria shqiptare pretendon se nuk ka paratë e duhura për të ndërtuar teatrin e ri që ka një koto të lartë. Dhe për këtë arsye do i japë terrenin publik, ku ndodhet teatri aktual një kompanie private me një çmim prej 470 eurosh metri katror.
Ndërkohë që në atë zonë mesatrja është 2 mijë euro për metër katror duke qenë se ndodhet në qendër të kryeqytetit. Projekti do të shtrihet në 9 mijë metra katrorë. Në shkëmbim të kësaj, shoqëria përveç teatrit do të ndërtojë katër kulla të tjera. Teatri nuk është vetëm një çështje e brendshme, akuza për shkelje të normave europiane për sa i përket konkurrencës rëndon, në një moment që në qendër të vëmendjes janë negociatat për anëtarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Europian, përfundon shkrimi./abcnews.al
